Các quốc gia Baltic cắt khỏi lưới điện của Nga

Ba quốc gia vùng Baltic cắt khỏi lưới điện của Nga để chuyển sang nối vào lưới điện của Liên minh châu Âu hôm thứ Bảy, đỉnh điểm của một quá trình kéo dài nhiều năm vốn trở nên cấp bách tiếp theo sau cuộc xâm lược Ukraine của Moscow.

Estonia, Latvia và Litva -- tất cả đều là các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ hiện đang là thành viên của Liên minh châu Âu và NATO -- đề phòng khả năng bị Nga uy hiếp địa chính trị bằng nguồn cấp điện.

"Chúng tôi đã loại bỏ mọi khả năng lý thuyết về việc Nga sử dụng việc kiểm soát năng lượng (lưới điện) như một vũ khí", Bộ trưởng Năng lượng Litva Zygimantas Vaiciunas nói với AFP hôm thứ Bảy.

Trưởng bộ phận chính sách đối ngoại của EU Kaja Kallas -- cựu thủ tướng Estonia -- đã ca ngợi việc chuyển đổi lưới điện là "một chiến thắng cho tự do và sự thống nhất của châu Âu".

Ông Vaiciunas cho biết các quốc gia vùng Baltic đã hoàn tất quá trình ngắt kết nối vào lúc 9:09 giờ địa phương (07:09 GMT) hôm thứ Bảy.

"Chúng tôi đã chờ đợi khoảnh khắc này từ lâu rồi", ông nói với các phóng viên sau khi trao đổi với những người đồng cấp Estonia và Latvia.

"Hệ thống năng lượng của các quốc gia Baltic cuối cùng cũng nằm trong tay chúng ta. Chúng ta đang kiểm soát", ông nói thêm về khoảnh khắc "lịch sử".

Ông cho biết các quốc gia Baltic hiện đang hoạt động ở cái gọi là "chế độ cô lập", trước khi họ tích hợp vào lưới điện châu Âu vào Chủ Nhật.

Các lễ kỷ niệm chính thức được lên kế hoạch trên khắp các quốc gia Baltic và chính quyền cảnh giác với bất kỳ cuộc tấn công mạng tiềm ẩn nào liên quan đến việc chuyển đổi lưới điện.

Latvia sẽ cắt đứt đường dây điện nối với Nga vào cuối ngày thứ Bảy và chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen sẽ tham dự một buổi lễ với các nhà lãnh đạo Baltic tại Vilnius vào Chủ Nhật.

Các quốc gia Baltic đã chuẩn bị từ lâu để tích hợp vào lưới điện châu Âu nhưng phải đối mặt với các vấn đề về công nghệ và tài chính.

Việc chuyển đổi trở nên cấp bách hơn sau khi Nga xâm lược Ukraine vào năm 2022, khiến các quốc gia Baltic lo sợ rằng họ có thể bị nhắm mục tiêu.

Họ đã ngừng mua khí đốt và điện của Nga sau cuộc xâm lược, nhưng lưới điện của họ vẫn được kết nối với Nga và Belarus, do Moscow kiểm soát.

Điều này khiến họ phụ thuộc vào Moscow để có dòng điện ổn định, điều này rất quan trọng đối với các nhà máy và cơ sở cần nguồn cung cấp điện đáng tin cậy.

Sau khi tách Baltic, hệ thống năng lượng tại vùng đất Kaliningrad của Nga sẽ mất kết nối lưới điện với đất liền Nga.

Kaliningrad đã xây dựng năng lực phát điện trong nhiều năm và người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã bác bỏ mọi lo ngại.

Khi được hỏi về việc cắt điện vào tuần trước, ông Peskov cho biết: "Chúng tôi đã thực hiện mọi biện pháp để đảm bảo hoạt động đáng tin cậy không bị gián đoạn của hệ thống năng lượng thống nhất của chúng tôi".