Hôm thứ Hai (10/2), Nga cảnh báo rằng triển vọng gia hạn trụ cột kiểm soát vũ khí hạt nhân cuối cùng còn lại giữa Moscow và Washington, hai cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới, không mấy khả quan và tình hình dường như đang bế tắc.
Hiệp ước cắt giảm vũ khí chiến lược mới, hay New START, giới hạn số lượng đầu đạn hạt nhân chiến lược mà Hoa Kỳ và Nga có thể triển khai, cũng như việc triển khai tên lửa và máy bay ném bom trên bộ và trên tàu ngầm mang đầu đạn, sẽ hết hạn trong vòng chưa đầy một năm nữa, vào ngày 5/2/2026.
Trong nhiệm kỳ tổng thống đầu tiên của mình, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã rút Hoa Kỳ khỏi một hiệp ước quan trọng khác - Hiệp ước Lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) - và thỏa thuận New START hiện là hiệp ước duy nhất còn lại.
Thứ trưởng Ngoại giao Sergei Ryabkov, người giám sát quan hệ và kiểm soát vũ khí của Hoa Kỳ, phát biểu tại một cuộc họp báo ở Moscow vào thứ Hai rằng triển vọng đàm phán về việc sửa đổi và gia hạn thỏa thuận hiện có vẻ ảm đạm.
“Về cuộc đối thoại của chúng tôi trong lĩnh vực ổn định chiến lược (hạt nhân) và tình hình hậu New START, tình hình có vẻ không mấy khả quan”, ông Ryabkov cho biết.
“Vào ngày 5/2/2026, hiệp ước sẽ hết hạn và sau đó sẽ không còn nữa”.
Vào tháng 1, ông Trump cho biết ông muốn hướng tới mục tiêu cắt giảm vũ khí hạt nhân, đồng thời nói thêm rằng ông nghĩ Nga và Trung Quốc có thể ủng hộ việc cắt giảm năng lực vũ khí của chính họ.
“Chúng tôi muốn chứng kiến phi hạt nhân hóa... và tôi sẽ nói với bạn rằng Tổng thống Putin thực sự thích ý tưởng cắt giảm mạnh vũ khí hạt nhân. Và tôi nghĩ rằng phần còn lại của thế giới, chúng tôi sẽ khiến họ làm theo, và Trung Quốc cũng sẽ tham gia”, ông Trump nói.
Điện Kremlin, khi bình luận về những phát biểu của ông Trump, cho biết vào thời điểm đó rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nói rõ ông muốn khởi động lại các cuộc đàm phán cắt giảm vũ khí hạt nhân càng sớm càng tốt.
Nhưng ông Ryabkov cho biết trong khi Hoa Kỳ muốn các cuộc đàm phán vũ khí ba bên - bao gồm cả Trung Quốc - thì Moscow lại muốn có các cuộc đàm phán vũ khí năm bên.
Nga từng nói rằng họ muốn Anh và Pháp - cũng là các cường quốc hạt nhân - được đưa vào bất kỳ cuộc đàm phán nào.
“Hoa Kỳ đang đề xuất một định dạng đàm phán ba bên và chúng tôi muốn một định dạng năm bên. Chúng ta đang đi luẩn quẩn”, ông Ryabkov nói.
Ông Ryabkov cũng đề cập đến tiến trình nhất trí về một hiệp ước hạt nhân mới với chính sách rộng hơn của Washington đối với Nga vào thời điểm ông Trump nói rằng ông đang tìm cách chấm dứt chiến tranh ở Ukraine khi nền kinh tế Nga đang cố gắng vượt qua các lệnh trừng phạt khắc nghiệt nhất từ trước đến nay của phương Tây.
“Về việc (gia hạn) New START, như ông Putin đã nói, không có gì ngăn cản chúng tôi đàm phán và chúng tôi đã sẵn sàng cho điều đó. Nhưng điều này phụ thuộc vào việc chúng tôi có thấy sự thay đổi thực sự trong chính sách của Washington đối với Nga hay không”, ông Ryabkov nói.
“Nhưng điều này vẫn chưa xảy ra và do đó còn quá sớm để nói về điều này. Thời gian đang cạn dần”.
Diễn đàn