Nhân d?p hai nhân v?t b?t d?ng chính ki?n n?i ti?ng c?a Vi?t Nam là linh m?c Tadêo Nguy?n Van Lý và bác si Nguy?n Ðan Qu? du?c tr? t? do, Dân Bi?u Chris Smith, Ch? nhi?m ?y ban C?u Chi?n binh, kiêm Phó Ch? nhi?m ?y ban Quan h? Qu?c t? t?i H? Vi?n Hoa K? dã dành cho ban Vi?t ng? m?t bu?i trao d?i ng?n. Nhu quý v? dã bi?t, Dân Bi?u Chris Smith là tác gi? chính c?a Ngh? quy?t s? 378 c?a H? Vi?n h?i nam ngoái, kêu g?i tr? t? do ngay t?c kh?c cho Linh m?c Lý. Dân Bi?u Chris Smith cung là ngu?i di d?u trong vi?c so?n m?t b?c thu và di v?n d?ng ch? ký c?a 42 Dân Bi?u Hoa K? g?i cho Ch? T?ch nu?c Tr?n Ð?c Luong c?a Vi?t Nam d? dòi tr? t? do cho Bác si Qu?. Bài ph?ng v?n này do Huy Phuong c?a Ban Vi?t Ng? VOA th?c hi?n:
Thua ông Dân Bi?u, ông nh?n du?c tin tr? t? do cho Linh m?c Lý và Bác si Qu? hôm nào?
Hôm cu?i tu?n v?a qua, tôi du?c nghe tin này dang s?p s?a hình thành, và di nhiên tôi h?t s?c vui m?ng khi bi?t m?t s? ngu?i gi?i nh?t, sáng giá nh?t c?a Vi?t Nam s?p du?c th?. Hi?n gi? cung khó nói dây có ph?i là tín hi?u cho nh?ng thay d?i trong tuong lai t?i Vi?t Nam n?a hay không; nhung rõ ràng chuy?n này dã g?i m?t thông di?p d?y hy v?ng, cho th?y nh?ng con ngu?i dung c?m, dã t?ng d?ng lên cho nhân quy?n và t? do tôn giáo này dã du?c tr? l?i t? do. H? dã bi giam c?m m?t cách b?t công, chính ph? Vi?t Nam dã t? làm x?u mình khi giam h?. Hy v?ng chính ph? Vi?t Nam s? l?t sang m?t trang m?i và ch?p nh?n nh?ng nguyên t?c dân ch?, ch? d? pháp quy?n và bi?t dung ch?p các d?c tin tôn giáo. Có nhu th? thì Vi?t Nam s? du?c qu?c t? tán thu?ng. Nhung chúng ta còn ph?i ch? xem có m?t thay d?i tri?t d? nào hay không, b?i vì Pháp l?nh tôn giáo c?a Vi?t Nam hi?n nay v?n còn mang tính cách bách h?i, trong dó có nh?ng câu cú l?t léo, giúp chính quy?n có th? b? tù d? dàng b?t c? ai mu?n bi?u l? d?c tin c?a mình. Qu? th?t, khi th?y cha Lý và nh?ng ngu?i khác du?c phóng thích, trong lòng tôi h?t s?c ph?n kh?i và tôi tin r?ng có r?t nhi?u b?n d?ng viên c?a tôi, dân ch? cung nhu c?ng hòa, cung vui m?ng nhu tôi.
Ông dã có d?p ti?p xúc tr?c ti?p v?i Linh m?c Lý ho?c Bác si Qu? bao gi? chua?
Không, tôi có d?p d?c nhi?u tài li?u v? ông nhung không dích thân g?p ông. Nhung tôi có d?p trình m?t ngh? quy?t v? ông tru?c Qu?c H?i , ngh? quy?t này du?c thông qua, kêu g?i phóng thích ông. Và trong 3 d?p riêng bi?t khác, d? lu?t Nhân Quy?n t?i Vi?t Nam do tôi d? xu?t dã du?c bi?u quy?t thu?n t?i H? Vi?n, trong dó chúng tôi nói r?ng chúng tôi mu?n th?y Linh m?c Lý, Bác si Qu? và nh?ng ngu?i khác du?c tr? t? do. Ði?u dáng m?ng là Vi?t Nam du?ng nhu cung hi?u du?c thông di?p, dó là ch?ng nh?ng Hoa K? mà c? th? gi?i dang theo dõi và hy v?ng. Và gi?ng nhu ? bên M? này hay nói, qu? bóng dang n?m v? phía ph?n sân c?a phía Vi?t Nam, d? d?y m?nh c?i cách, c?n th?c hi?n thêm nh?ng di?u t?t, xin d?ng ng?ng l?i ? dây, hãy ti?p t?c ti?n bu?c, t?o ra nh?ng khác bi?t trong cu?c s?ng. Chính quy?n Vi?t Nam ch?ng có di?u gì ph?i s? các công dân c?a mình c?, hãy tôn tr?ng h?.
Vào gi? phút này, bên Vi?t Nam dang chu?n b? an T?t, và dây cung là tin vui ch?ng nh?ng riêng cho Linh m?c Lý và Bác si Qu?, mà còn cho r?t nhi?u ngu?i khác, ông có mu?n g?i l?i nh?n gì d?n nh?ng ngu?i này hay không?
Vâng, tôi mu?n nói v?i Cha Lý, bác si Qu? và nh?ng ngu?i nhu h?, là nu?c M? và th? gi?i r?t chú ý t?i h?. Quý v? là nh?ng anh hùng, quý v? dã t?o ngu?n c?m h?ng cho chúng tôi b?ng s? can d?m, s? kiên trì và thái d? bình tinh. Quý v? không có ác ý gì v?i chính quy?n, quý v? ch? mu?n m?i ngu?i d?u du?c tham gia, quý v? ch? mu?n dung ch?p tôn giáo. Quý v? dã t?o c?m h?ng cho nh?ng ai quý tr?ng dân ch?, mà l?i nói không di?n t? h?t. Tôi h?t s?c thán ph?c s? cao c? c?a quý v?.
Và cung nhân d?p Vi?t Nam s?p s?a m?ng nam m?i, ngoài l?i nh?n d?n nh?ng ngu?i v?a du?c th?, ông có mu?n g?i l?i nh?n gì d?n chính ph? t?i Hanoi sau khi tr? t? do cho các nhân v?t b?t d?ng chính ki?n hay không ?
Có, l?i nh?n cho chính quy?n t?i Hanoi là hãy xem dây là bu?c kh?i d?u m?i. Qu?c H?i Hoa K? không ác c?m v?i chính ph? ho?c nhân dân Vi?t Nam. Chúng tôi bênh v?c cho nh?ng ai b? áp b?c, và chúng tôi cung mong chính ph? Vi?t Nam cung bênh v?c cho nh?ng ngu?i b? áp b?c, thay vì dàn áp h?. Hy v?ng vi?c phóng thích này s? t?o ra thi?n chí gi?a chính ph? và nhân dân 2 nu?c. Hãy m? ra m?t chuong m?i trong chính sách c?a chính ph? Vi?t Nam, dó là c?i m?, dung ch?p tôn giáo, không xem nh?ng ngu?i tranh d?u cho nhân quy?n là k? thù, mà là nh?ng ngu?i b?n t?t có th? có. Tôi cung xin nh?n v?i nh?ng ngu?i có d?u óc c?i cách trong chính quy?n là hãy ti?p t?c, ch?c ch?n trong chính quy?n s? có nh?ng ngu?i mu?n th?y m?t ngày m?i cho chính ph? và nhân dân Vi?t Nam. Tôi hy v?ng r?i dây l?i nói s? di dôi v?i vi?c làm, cùng v?i nh?ng bu?c d? theo dõi, vì l?i ích c?a chính nhân dân các b?n.
Trong quá kh?, chúng ta thu?ng th?y chính ph? Vi?t Nam thu?ng nhu?ng b? khi d?ng tru?c m?t áp l?c nào dó, sau khi s?c ép này dã qua di thì dâu l?i vào dó; v?y thì ông có ý ki?n gì d? c?nh này kh?i l?p l?i hay không?
Nhu T?ng Th?ng Bush dã d? ra trong di?n van nh?m ch?c h?t s?c tuy?t v?i v?a qua, hy v?ng và hy v?ng duy nh?t c?a Hoa K? là t? do, dân ch?, ch? d? pháp quy?n và tôn tr?ng nh?ng quy?n co b?n c?a con ngu?i. Nhân dân Vi?t Nam x?ng dáng du?c hu?ng nh?ng di?u dó. Các nhân v?t b?t d?ng chính ki?n, nam cung nhu n?, là nh?ng ngu?i ti?n phong cho nh?ng thay d?i, nh?ng ngu?i nhu cha Lý, bác si Qu? và nhi?u ngu?i khác, cung ví nhu L?ch Va-hoen-xa c?a Ba Lan, Vaclav Havel c?a C?ng Hòa Ch?ch, h? là nh?ng con ngu?i vi d?i, du?c kính n? trong c?ng d?ng qu?c t?. Chúng tôi hy v?ng h? du?c t? do, du?c phát bi?u m?t cách tho?i mái. Ðó là di?u t?t cho Vi?t Nam, giúp ích cho Vi?t Nam ch? ch?ng nguy h?i gì c?. Ðó là di?u s? giúp ích cho kinh t?, dân ch?, d?n d?n cu?c s?ng có ch?t lu?ng hon. Xin d?ng dùng b?t c? lý do gì d? tìm cách giam l?i nh?ng ngu?i anh hùng c?a dân ch? này.
