Các nhà lập pháp Hoa Kỳ lên án các cơ quan đánh giá tín dụng lớn về những thất bại nghiêm trọng trong thể thức thẩm định các chứng khoán dựa vào tài sản thế chấp và các loại đầu tư khác. Giới quản trị các công ty lớn và các cựu nhân viên đã ra điều trần trong một phiên họp quốc hội, phiên mới nhất để cứu xét các yếu tố góp phần vào sự sụp đổ của hệ thống tài chính Hoa Kỳ. Từ trụ sở Quốc hội Mỹ, thông tín viên đài VOA Dan Robinson ghi nhận một số chi tiết sau đây.
Các công ty đánh giá chứng khoán thường gán số điểm cho nhiều loại đầu tư, trong đó có chứng khoán dựa vào tài sản thế chấp hiện đang là trọng tâm của tình trạng rối loạn tài chính hiện nay. Vai trò của các công ty đó trong các thị trường tài chính đã gia tăng mạnh trong những năm gần đây, cùng với mức lời của các công ty.
Chủ tịch Ủy ban Kiểm soát và Cải tổ chính phủ, dân biểu Henry Waxman của đảng Dân chủ, cáo buộc các công ty này là đã thất bại nặng nề và khẳng định là các công ty này đã chú tâm vào mức lời bất kể sự an toàn của người đầu tư.
Ông Waxman nói: “Hàng triệu nhà đầu tư dựa vào họ để có những đánh giá độc lập và khách quan. Các cơ quan đánh giá đã phá vỡ quan hệ tín nhiệm này và các cơ quan điều hành liên bang đã làm lơ trước những dấu hiệu cảnh báo mà không làm gì để bảo vệ công chúng. Kết quả là toàn bộ hệ thống tài chính của chúng ta hiện đang lâm nguy.”
Những lời chỉ trích của các cựu nhân viên của hai công ty lớn là Standard & Poor và Moody’s, cùng những đề nghị thay đổi đã vang lên tại trụ sở Quốc hội. Ông Jerome Fons, một cựu giám đốc điều hành về chính sách tín dụng của Moody’s nói rằng các công ty đã bỏ qua tác động của giá nhà đất sụt và các tiểu chuẩn hạ thấp có liên hệ đến những tài sản thế chấp thứ cấp, và ông mô tả bầu không khí mà ông nói là đã bao trùm tại công ty Moody’s.
Ông Fons nói: “Theo ý tôi, trọng tâm chú ý của Moody đã chuyển từ việc bảo vệ nhà đầu tư qua việc đánh giá thị trường. Công ty bắt đầu nhấn mạnh đến dịch vụ phục vụ khách hàng và đã ủy nhiệm thực hiện các bản thăm dò chi tiết về thái độ của thân chủ. Tôi tin rằng bằng chứng đầu tiên của sự chuyển biến này đã thể hiện trong các bảng xếp hạng thiếu sót về các công ty viễn thông trong cuộc khủng hoảng của công nghiệp đó vào năm 2001.”
Ông Frank Raiter có liên hệ với việc đánh giá các chứng khoán dựa vào tài sản thế chấp của công ty Standard & Poor cho đến năm 2005.
Ông Raiter nhận xét: “Chúng tôi là những người tương đối có học thức khá và thông minh, và nếu như quý vị không thể giải thích cho chúng tôi hiểu, thì thực là điều lạ kỳ tại sao sản phẩm này lại thành công lớn như thế.”
Giới quản trị hiện nay quy trách cho sự xuống cấp của thị trường nhà đất Hoa Kỳ chủ yếu gây ra sự lỏng lẻo về các tiêu chuẩn bảo đảm cho các tài sản thế chấp thứ cấp đó. Hết người này đến người khác đều thừa nhận đã nhận thấy các chiều hướng tiêu cực nhưng nói thêm rằng họ đã không đánh giá được đúng mức vấn đề.
Ông Raymond McDaniel của công ty Moody’s nói: “Tuy nhiên, chúng tôi không lường trước được tầm mức và tiến độ của sự xuống cấp trong chất lượng tài sản thế chấp hay sự bất chợt của sự chuyển đổi qua cho vay có giới hạn, đã tác động đến các thị trường tín dụng.”
Ông Steven Joynt của công ty Fitch Ratings cho biết: “Chúng tôi không tiên liệu tầm mức hay tốc độ của sự sụt giảm trong thị trường nhà đất Hoa Kỳ, cũng như sự chuyển đổi ghê gớm trong thái độ cho vay do các tập tục thay đổi trong thị trường gây ra. Chúng tôi cũng không đánh giá đợc mức độ của các tập tục xuất phát tài sản thế chấp và những vụ gian lận trong thời gian từ 2005 đến 2007.”
Cùng với ông Deven Sharma của công ty Standard & Poor, tất cả mọi người đều tỏ sự hối tiếc về tác động của việc đánh giá không chính xác đối với các khoản đầu tư của Mỹ.
Chỉ còn hai tuần nữa là đến ngày bầu cử tổng thống Hoa Kỳ, sự sụp đổ hệ thống tài chính và tín dụng vẫn còn là đề tài chính cho ông John McCain của đảng Cộng hòa và ông Barack Obama của đảng Dân chủ, đồng thời cũng là mối quan ngại cho các nhà lập pháp đang tìm cách ra tái tranh cử.
Hôm qua, phe Cộng hòa tại Hạ viện đề nghị lập một ủy ban lưỡng đảng để bổ sung các cuộc điều tra của các ủy ban do đảng Dân chủ và bộ tư pháp kiểm soát.
Các đảng viên Cộng hòa dự định chính thức đề xuất dự luật thành lập một ủy ban như thế khi các nhà lập pháp trở lại làm việc thêm về vấn đề kinh tế sau cuộc bầu cử tổng thống, mặc dù chưa rõ đề nghị này sẽ có sức kéo ra sao đối với phe Dân chủ đa số.
