Quan hệ giữa Lào và Hoa Kỳ ngày càng vững mạnh là trọng điểm chính hôm 25/7 vào lúc Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry và Bộ trưởng Ngoại giao Lào Saleumxay Kommasith nêu ra việc giao tiếp về một loạt nhiều vấn đề, trong đó có y tế, môi trường, giáo dục, thương mại và đầu tư bên lề Diễn đàn Khu vực ASEAN họp tại thủ đô Vientiane của Lào.
Phó phát ngôn viên Mark Toner cho hay ông Kerry đã xác nhận Hoa Kỳ vẫn có cam kết liên tục viện trợ và hợp tác để gỡ mìn chưa nổ (UXO) và tỏ ý tán thành sự hỗ trợ của Lào trong nhiều năm, nhằm kiểm kê số nhân viên Mỹ mất tích.
Các cuộc hội đàm về các vấn đề an ninh – trong đó có Bắc Triều Tiên và Biển Đông là trọng điểm vào lúc Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á, tức ASEAN, khai mạc cuộc họp khu vực giữa các bộ trưởng ngoại giao tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry nhắc lại sự hỗ trợ mạnh mẽ Hoa Kỳ dành cho năm Lào giữ chức chủ tịch ASEAN và kêu gọi ASEAN đạt sự đồng thuận và công bố một thông cáo chung về phán quyết mới đây của Tòa án Trọng tài về Biển Đông.
Ông Kerry và ông Saleumxay đồng ý rằng chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama theo dự kiến để dự Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á do Lào chủ trì vào tháng 9 có tiềm năng nâng mối quan hệ song phương lên một vị thế mới, mở đầu cho một kỷ nguyên mới về quan hệ song phương dựa trên sự tôn trọng lẫn nhau, các lợi ích chung, và ước muốn chung là xây dựng một cơ sở cho tương lai.
Hệ thống quốc tế dựa trên các luật lệ
Ông Kerry tuyên bố Hoa Kỳ hãnh diện được hợp tác với ASEAN, theo nguyên văn lời ông, “bởi vì chúng ta lên tiếng ủng hộ một hệ thống quốc tế dựa trên các luật lệ bảo vệ quyền của tất cả các quốc gia, lớn hay nhỏ.”
Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry tuyên bố Hoa Kỳ hãnh diện được hợp tác với ASEAN, theo nguyên văn lời ông, “bởi vì chúng ta lên tiếng ủng hộ một hệ thống quốc tế dựa trên các luật lệ bảo vệ quyền của tất cả các quốc gia, lớn hay nhỏ.”
Các cuộc họp ở Lào tiếp theo một phán quyết mới đây của Tòa Trọng tài Quốc tế vô hiệu hóa phần lớn những khẳng định chủ quyền của Trung Quốc ở Biển Đông, dẫn tới những lo ngại rằng quyết định đó có thể làm gia tăng căng thẳng và dẫn tới thêm những thao tác quân sự của Trung Quốc.
Tại Bắc Kinh, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Susan Rice nói với Ủy viên Quốc vụ viện Dương Khiết Trì của Trung Quốc hôm nay rằng Washington sẽ hợp tác với Bắc Kinh về các vấn đề và các thách thức “với sự thành thực và cởi mở.”
Thông cáo của ASEAN
Trong một thông cáo chính thức do khối ASEAN với 10 thành viên công bố hôm nay, những mối quan ngại nghiêm trọng đã được bày tỏ về những vụ bồi đắp đất nhân tạo và leo thang hoạt động ở Biển Đông. Thông cáo nói các hành động trong vùng đã “làm sói mòn sự tin cậy và tín nhiệm, gia tăng căng thẳng và có thể gây phương hại đến hòa bình, an ninh và ổn định trong khu vực.”
Tuy nhiên, cả phán quyết mới đây của Tòa án La Haye lẫn bất cứ quốc gia đơn độc nào, kể cả Trung Quốc, đều không được đề cập đến.
Một giới chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ không được nêu danh tính nói với các phóng viên rằng Hoa Kỳ chắc chắn sẽ là “một chủ biên tích cực”, trong tiến trình “giúp ban chủ tịch khai triển một thông cáo chung” vào cuối cuộc họp của Diễn đàn Khu vực ASEAN và Thượng đỉnh Đông Á cấp bộ trưởng dự định tổ chức vào cuối tuần này.
Ông ủng hộ việc "đưa thêm một chút giá trị vào cuộc đối thoại diễn ra giữa chính các vị bộ trưởng" so với "lập luận kể lể thường dài dòng và khổ sở" đúc kết được về sau.
Năm 2012, các nhà lãnh đạo ASEAN đã không đưa ra được một thông cáo chung vì sự phản đối của Campuchia, một đồng minh thân thiết của Trung Quốc và là quốc gia chủ trì hội nghị năm đó. Campuchia ngăn một thông cáo chung trong năm nay đề cập đến phán quyết của Tòa án La Haye.
Với ASEAN hoạt động theo nguyên tắc đồng thuận dành cho mỗi nước quyền phủ quyết khi hình thành một lập trường về các vấn đề khác nhau, các chuyên gia khu vực đang tỏ ý hoài nghi về một thông cáo chung với lời lẽ mạnh dạn về các vụ tranh chấp trên biển.
Trận địa ngoại giao
Hoa Kỳ đã ký hiệp định Hợp tác Sách lược ASEAN-Hoa Kỳ hồi tháng 11 năm ngoái. Trước đây trong năm, Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã chủ trì một cuộc họp thượng đỉnh với các nhà lãnh đạo các nước ASEAN.
Năm nay đánh dấu 25 năm ngày thiết lập quan hệ đối thoại giữa Trung Quốc và ASEAN. Hồi đầu tháng này, các nhà lãnh đạo từ cả hai bên đã trao đổi các thông điệp chúc mừng.
Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN, đã trở thành đối tác đối thoại của ASEAN vào năm 1991. Cả hai đã thiết lập quan hệ đối tác sách lược vào năm 2003 và xây dựng khu vực Thương mại Tự do ASEAN-Trung Quốc vào năm 2010.
