Tướng Sergei Surovikin, phó chỉ huy lực lượng Nga chiến đấu ở Ukraine, được cho là đã bị bắt giam vài ngày sau khi tập đoàn lính đánh thuê Wagner tiến hành cuộc nổi dậy bên trong nước Nga, hai người quen thuộc với vấn đề này nói với hãng tin AP hôm 29/6, trích dẫn các đánh giá tình báo của Hoa Kỳ và Ukraine.
Những người này nói với điều kiện giấu tên vì họ không được phép thảo luận công khai về chuyện này.
Không rõ liệu ông Surovikin có phải đối mặt với bất kỳ cáo buộc nào hay đang bị giam giữ ở đâu, điều này phản ánh thế giới chính trị không rõ ràng của Điện Kremlin và sự không chắc chắn sau cuộc nổi dậy.
Thách thức lớn nhất đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong hơn hai thập niên cầm quyền tan biến sau khi thủ lĩnh nhóm lính đánh thuê nổi loạn, người đã ra lệnh cho đội quân của mình tiến vào Moscow, đồng ý sống lưu vong và tuyên bố rút lui.
Tin về việc ông Surovikin bị bắt giam xuất hiện vài ngày sau khi Tập đoàn lính đánh thuê Wagner chiếm trụ sở quân sự ở thành phố Rostov-on-Don của Nga và tiến về Moscow trong một cuộc nổi dậy bất thành.
Người đứng đầu Wagner, ông Yevgeny Prigozhin, đã có nhận xét tích cực về ông Surovikin trong khi chỉ trích giới quân sự của đất nước và gợi ý rằng nên bổ nhiệm ông Surovikin làm Tổng tham mưu trưởng thay thế Tướng Valery Gerasimov. Tờ New York Times tuần này đưa tin rằng các quan chức Hoa Kỳ tin rằng ông Surovikin đã biết trước về kế hoạch dàn dựng cuộc nổi dậy của ông Prigozhin.
Tòa Bạch Ốc và Điện Kremlin từ chối bình luận.
Ông Surovikin, người có mối liên hệ lâu năm với ông Prigozhin, đã không xuất hiện kể từ cuộc nổi loạn bắt đầu, lúc đó ông có công bố một video kêu gọi chấm dứt nổi loạn.
Một blogger quân sự Nga, tờ Moscow Times và tờ Financial Times đưa tin rằng ông Surovikin, đồng thời là chỉ huy lực lượng không quân Nga, đã bị bắt.
Đã có nhiều suy đoán rằng một số sĩ quan quân đội hàng đầu có thể đã thông đồng với ông Prigozhin và giờ đây có thể phải đối mặt với sự trừng phạt vì cuộc binh biến đã tạo nên một cuộc hành quân gần như không bị thách thức trong thời gian ngắn tới Moscow mà ông Putin đã gọi là phản quốc và “đâm sau lưng”.
Ông Alexei Venediktov, cựu giám đốc của Ekho Moskvy, một đài phát thanh độc lập nổi tiếng đã bị chính quyền đóng cửa sau khi Moscow xâm lược Ukraine, nói ông Surovikin và các cộng sự thân cận của ông đã không liên lạc với gia đình họ trong ba ngày, nhưng không nói gì về việc ông đã bị bắt giữ.
Một kênh nhắn tin quân sự nổi bật khác, Rybar, do một cựu nhân viên báo chí của Bộ Quốc phòng điều hành, đưa tin một cuộc thanh trừng trong hàng ngũ đang được tiến hành khi nhà chức trách xem xét các cáo buộc rằng một số người có thể đã đứng về phía ông Prigozhin.
Ông Surovikin đã liên kết với ông Prigozhin kể từ khi cả hai đều hoạt động ở Syria, nơi Nga đã tiến hành một hành động quân sự kể từ năm 2015 để củng cố chính phủ của Tổng thống Syria Bashar Assad và giúp ông này giành lại lãnh thổ sau cuộc nội chiến tàn khốc.
Trong khi ông Prigozhin đã buông lời xúc phạm nặng nề nhắm vào Bộ trưởng Quốc phòng Shoigu và Tổng tham mưu trưởng, Tướng Valery Gerasimov, trước cuộc binh biến tuần trước, trong đó ông đã yêu cầu lật đổ họ, thì ông đã liên tục ca ngợi ông Surovikin và đề nghị bổ nhiệm ông này thay thế ông Gerasimov. Tuy nhiên, khi cuộc nổi dậy bắt đầu, ông Surovikin đã quay một đoạn video kêu gọi ngừng cuộc binh biến.
Đầu tuần này, tờ New York Times đưa tin rằng các quan chức Hoa Kỳ tin rằng ông Surovikin đã biết trước về cuộc binh biến. Khi được hỏi về tin này, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov đã phủ nhận nó như một phần của “những đồn đoán và tin đồn thất thiệt”.
Ngày 29/6, ông Peskov từ chối bình luận về việc liệu ông Surovikin có bị bắt hay không.
Khi được AP hỏi liệu tổng thống có còn tin tưởng ông Surovikin hay không, ông trả lời rằng ông Putin làm việc với bộ trưởng quốc phòng và tổng tham mưu trưởng và đề nghị chuyển các câu hỏi tới Bộ Quốc phòng. Ông cũng yêu cầu gửi các câu hỏi khác về ông Surovikin và tình trạng của ông này về Bộ.
Về việc liệu ông Putin có cho rằng cần thiết phải sa thải các quan chức quân sự có liên hệ với ông Prigozhin hay không, ông Peskov nói “vấn đề không phải là ưu quyền của tôi và tôi không có gì để nói về điều đó.”
Ông Surovikin, người được truyền thông phương Tây đặt biệt danh là “Tướng quân Armageddon” vì những chiến thuật tàn bạo của ông ta ở Syria và Ukraine, được cho là đã củng cố hệ thống phòng thủ của Nga sau khi Moscow rút lui khỏi các khu vực rộng lớn trên lãnh thổ Ukraine vào mùa thu năm ngoái trong bối cảnh quân đội Kyiv phản công nhanh chóng.
Được ông Putin chỉ định vào mùa thu để lãnh đạo các lực lượng Nga ở Ukraine, ông Surovikin đã điều hành chiến dịch ném bom nhắm vào các nhà máy điện và cơ sở hạ tầng quan trọng khác của Ukraine nhưng không đánh sập được nguồn cung cấp điện.
Vào tháng 1 năm nay, ông Putin đã thay thế ông ta bằng ông Gerasimov, cho Tổng tham mưu trưởng phụ trách trận chiến của Nga ở Ukraine. Ông Surovikin bị giáng xuống vị trí cấp phó của ông Gerasimov.
Số phận của ông Gerasimov cũng không rõ ràng sau cuộc binh biến bị hủy. Trong khi ông Shoigu xuất hiện tại một số sự kiện có ông Putin tham dự, ông Gerasimov vắng mặt một cách bí mật.
Nếu một cuộc thanh trừng thực sự đang được tiến hành, nó có thể làm mất ổn định chuỗi chỉ huy quân sự và làm xói mòn tinh thần binh lính Nga trong giai đoạn đầu của cuộc phản công mới nhất của Ukraine và tạo cơ hội cho Kyiv giành lại nhiều lãnh thổ hơn.
Diễn đàn