Người ta có thể nói Hoa Kỳ là một nền văn hóa lái xe. Dù sao, Hoa Kỳ cũng là một nước lớn, và nhiều người Mỹ rất thích xe hơi.
Vì thế, không có gì là lạ khi thấy nhiều thành ngữ Anh-Mỹ xuất xứ từ thế giới lái xe. Một ví dụ lý thú là “life in the fast lane” – nghĩa đen là cuộc sống trong lằn chạy nhanh. Xét về nghĩa bóng, thì có thể nói là sống cuồng sống vội. Life in the fast lane. Life – L-I-F-E là cuộc sống fast F-A-S-T là nhanh và lane – L-A-N-E là lằn xe chạy. Ta hãy tìm hiểu xuất xứ của thành ngữ này.
Thành ngữ này có gốc là hệ thống xa lộ to lớn trong nước. Các con đường được đánh dấu bằng những vạch sơn để xe cộ giữa một khoảng cách nhau an toàn. Những vạch này chia mỗi con đường thành những lằn riêng biệt. Đa số xa lộ ở Hoa Kỳ rộng đủ cho 3 hay 4 chiếc xe hơi đi cạnh nhau. Nhiều khu vực đòi hỏi những người lái chậm phải đi trong lằn ở phía ngoài cùng bên tay phải. Xe cộ chạy nhanh hơn đi ở những lằn giữa. Những xe chạy nhanh nhất đi ở phía ngoài cùng bên tay trái – còn được gọi là lằn chạy nhanh. Một người “live in the fast lane” thì giống như một chiếc xe đang chạy nhanh vậy.
They live dangerously, at breakneck speed./Họ sống một cách nguy hiểm, với tốc độ nguy hiểm.
Hãy chú ý tới cách dùng từ breakneck. Breakneck speed – B-R-E-A-K-N-E-C-K nghĩa đen là gẫy cổ. speed S-P-E-E-D có nghĩa là tốc độ. At breakneck speed là với tốc độ rất nhanh, một cách nguy hiểm. Đó là một lối sống nhanh sống vội và thường theo đuổi thú vui cấp thời. Người Việt thường gọi là sống cuồng sống vội.
Một người sống kiểu ấy không hài lòng với cách sống một cách êm ả như những người khác. Đối với họ, cuộc đời là một kinh nghiệm hồi hộp này nối tiếp kinh nghiệm hồi hộp khác. Đêm nào cũng là một cuộc truy hoan.
Cuộc sống cuồng vội như thế có thể rất ích kỷ. Đôi khi những người này chỉ quan tâm đến đi tìm thú vui tiếp theo.
Những người như thế có thể uống rất nhiều rượu và dùng các loại ma túy khác.
They do not think twice about how their lifestyle may affect them down the road or how it may affect others./Họ không suy xét xem lối sống của mình có thể ảnh hưởng đến họ như thế nào về sau nay, hay nó có thể gây ảnh hưởng đến người khác.
Trong câu này có hai thành ngữ đáng chú ý: do not think twice – think – T-H-I-N-K là suy nghĩ, twice T-W-I-C-E là hai lần do not think twice không nghĩ hai lần, nghĩa là không suy nghĩ chín chắn. Một thành ngữ nữa là down the road down – D-O-W-N có nghĩa là bên dưới; road R-O-A-D là con đường down the road nghĩa đen là ở cuối đường, nghĩa bóng là về sau này.
Vậy ai là người sống kiểu cuồng vội này? Phải trả giá rất cao để sống kiểu này. Ta cần có rất nhiều tiền để sống kiểu này.
Một số diễn viên điện ảnh Hollywood nổi tiếng về lối sống kiểu nhà giàu, cuồng vội này. Các ngôi sao thể thao có thể sống những ngày đầy ắp những sự kiện, những cuộc liên hoan và tụ hội – với những người thích người nổi tiếng và theo đuổi họ.
But you do not have to be famous to live in the fast lane. Many politicians, lawyers and business tycoons live in the fast lane. For them, life is full of movement, excitement and action!/Nhưng ta không cần phải nổi tiếng để sống cuống sống vội. Nhiều chính trị gia, luật sư và các nhà tài phiệt kinh doanh cũng sống kiểu này. Đối với họ, cuộc sống đầy sự di chuyển, vui thú và hành động.
Trong câu này, có một từ đáng chú ý là tycoons – Danh từ số ít T-Y-C-O-O-N có nghĩa là một doanh gia rất giàu có và nhiều thế lực.
However, most people -- even actors and sports stars -- need to be well-rested to perform well. If not, they could burn out quickly./Tuy nhiên, đa số mọi người, ngay cả diễn viên và ngôi sao thể thao cũng cần phải nghỉ ngơi để đạt được thành tích tốt. Nếu không họ có thể mau chóng kiệt sức.
Trong câu vừa rồi, có một thành ngữ là burn out – burn B-U-R-N có nghĩa là cháy, out, O-U-T đi kèm với một danh từ, thường có nghĩa là hết. Burn out có nghĩa là cháy hết hay kiệt quệ, cạn sức.
But getting a full 8 hours is usually not part of life in the fast lane./Nhưng ngủ đẫy giấc thường không nằm trong khuôn khổ sống cuồng sống vội.
Trong câu này, có thành ngữ full 8 hours; full – F-U-L-L là đầy đủ, hours – H-O-U-R-S là giờ full 8 hours, đầy đủ 8 tiếng, ngụ ý một giấc ngủ đầy đủ, tiếng Việt mình thường nói là ngủ đẫy giấc.
Many people who live in the fast lane are young. Sometimes, the fast lane leads them down a rocky road, or a very difficult phase./Nhiều người sống cuồng sống vội rất trẻ. Đôi khi, lằn xe chạy nhanh này dẫn họ tới một con đường gập ghềnh, hay một giai đoạn rất khó khăn.
Trong câu này, có thành ngữ rocky road – rocky R-O-C-K-Y có nghĩa là đầy đá, mấp mô gập ghềnh, không trơn tru, suôn sẻ. a rocky road là con đường gập ghềnh.
Others may hit a fork in the road. They must decide to stay in the fast lane or slow down to possibly have a longer and more meaningful life./Những người khác có thể đụng phải một ngã ba đường. Họ phải quyết định ở trong lằn chạy nhanh hay đi chậm lại để có thể có một cuộc sống lâu dài và ý nghĩa hơn.”
Ở đây có thành ngữ fork in the road fork F-O-R-K nghĩa đen là các xiên để ăn, cái chĩa ba. A fork in the road là nơi con đường tách ra làm hai hay làm ba ngả.
And some never learn. Their life in the fast lane leads them to the end of the road – meaning they die./Còn một số người không bao giờ học được bài học. Cuộc sống cuồng sống vội dẫn họ đến cuối đường – nghĩa là họ sẽ chết.
End of the road – end E-N-D là kết thúc, là điểm cuối. End of the road, cuối con đường, cũng có nghĩa là cuối đời, hết đời.
Các nhạc công rock nổi tiếng về lối sống cuồng sống vội. Chúng ta không có đủ giờ để nêu danh tất cả những nghệ sĩ trình diễn chết yểu vì lối sống như thế.
Các thành viên của nhóm nhạc the Eagles sống kiểu đó. Thật vậy, những người sáng lập ban nhạc là Glenn Frey và Don Henley đã đồng sáng tác một ca khúc về kiểu sống đó. Bài hát có tựa là “Life in the Fast Lane” là một trong những bản ăn khách nhất của họ.
Hai người đã thành thực về lối sống này, và hát rằng lối sống ấy “chắc chắn sẽ làm anh mất trí.”
Glenn Frey qua đời ngày 18 tháng 1 năm 2016. Ngôi sao nhạc rock này có các vấn đề về sức khỏe mà chính anh nói là do lối sống cuồng sống vội của mình. Khi lớn tuổi, Frey đã đi chậm lại. Anh quan tâm hơn đến sức khỏe và sự lành mạnh thể chất. Nhưng anh qua đời ở độ tuổi tương đối trẻ là 67 tuổi.
Những thành ngữ đã sử dụng trong bài này:
exciting – tính từ, có nghĩa là gây cảm giác thích thú và nhiệt thành
breakneck – tính từ, có nghĩa là rất nhanh, nhanh một cách nguy hiểm
to not think twice about (something) – cụm từ này có nghĩa là không suy xét kỹ khi làm việc gì
down the road – có nghĩa là sau này, trong tương lai
tycoon – danh từ, chỉ một doanh nhân rất giàu có và thế lực
burn out – cạn kiệt sức lực về thể chất hay tình cảm hoặc động cơ, thường là do căng thẳng hay bực bội kéo dài. Cũng ý nói một người cho thấy các ảnh hưởng của việc lạm dụng ma túy.
full 8 hours – giấc ngủ ngon ban đêm, ngủ đẫy giấc
rocky road – một thời kỳ khó khăn trong đời người
fork in the road – thời điểm quyết định trong đời hay trong lịch đòi hỏi phải chọn lựa
end of the road – cuối toàn bộ tiến trình, cuối đời, ý nói kết thúc mạng sống
Đến đây đã kết thúc bài học “Words and Their Stories.” Xin hẹn quý vị trong bài học kỳ tới.
