Ngay khi Tổng thống Mỹ Joe Biden rời Hà Nội trong chuyến thăm lịch sử để nâng cấp quan hệ với Việt Nam, tờ báo của Đảng Cộng sản Trung Quốc nói rằng Bắc Kinh có khả năng thúc đẩy mối quan hệ với quốc gia Đông Nam Á trong lúc Washington đang săn đón Hà Nội.
Việt Nam vừa nâng cấp Mỹ lên thành đối tác chiến lược toàn diện của mình, mà trước đó chỉ có Trung Quốc và 3 quốc gia khác có quan hệ cao nhất ở mức này. Việc nâng cấp, được cho là bị trì hoãn nhiều năm do Việt Nam phải dè chừng phản ứng của Trung Quốc, được ký kết trong chuyến thăm chưa đầy 24 giờ đồng hồ của Tổng thống Mỹ Joe Biden tới Hà Nội.
Mỹ và Việt Nam nâng tầm quan hệ đối tác trong bối cảnh xung đột giữa Washington và Bắc Kinh ngày càng lớn.
Mặc dù Tổng thống Biden, trong cuộc họp báo chung với Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng ở Hà Nội, hôm 10/9 nói rằng chuyến thăm Việt Nam của ông không phải nhằm mục đích khơi mào một “cuộc chiến tranh lạnh” với Trung Quốc và rằng Mỹ không muốn “kiềm chế” Trung Quốc, nhưng tờ Hoàn cầu Thời báo hôm 11/9 cho rằng “chiến lược bao vây Trung Quốc từ phía nam” của Mỹ “đạt được tiến bộ” với sự nâng cấp quan hệ với Việt Nam.
Bài xã luận trên tờ báo ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc cho biết do tranh chấp Biển Đông giữa Trung Quốc và Việt Nam mà “mối quan hệ Mỹ-Việt đã có những bước phát triển suôn sẻ trong những năm gần đây.”
Kể từ khi Tổng thống Barack Obama đến Việt Nam và gỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Hà Nội năm 2016, Tổng thống Donald Trump sau đó đã đến Việt Nam hai lần. Trong chuyến thăm của Tổng thống Biden hôm 10-11/9, Mỹ và Việt Nam đã ký kết các thương vụ đầu tư hàng tỷ đô la, trong đó có chuỗi cung ứng chất bán dẫn, khi mối quan hệ lên tầm cao nhất.
Với những hợp tác mới trong ngành công nghệ, tờ Hoàn cầu Thời báo cho rằng, Mỹ hy vọng rằng Việt Nam “có thể thu nhận một số ngành công nghiệp được chuyển giao từ Trung Quốc và trở thành trung tâm mới về sản xuất chip chi phí thấp.” Tờ báo của Trung Quốc còn nói chuyến thăm của Tổng thống Biden “phù hợp với mong muốn của Mỹ trong việc tăng cường sản xuất chip và đất hiếm tại Việt Nam.”
Theo đánh giá của Hoàn cầu Thời báo, Việt Nam “phát triển mối quan hệ mạnh mẽ với Mỹ và phương Tây như một con bài thương lượng trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc trong các vấn đề Biển Đông” đồng thời "tìm cách mở rộng cơ hội phát triển kinh tế và tiếp cận công nghệ tiên tiến.”
Nhưng tờ báo Trung Quốc cho rằng Việt Nam “sẽ không thành lập liên minh chiến lược với Mỹ” và “cũng sẽ không đứng về phía Mỹ trong vấn đề Đài Loan hay chiến lược ‘cô lập Trung Quốc’.”
Hồi tháng 8 năm nay, Việt Nam đã đề nghị Trung Quốc tạo điều kiện để Hà Nội thành lập thêm tổng lãnh sự ở nước này nhằm kiểm soát tốt bất đồng trên biển cũng như cam kết chính sách “một Trung Quốc”, trong đó không tiếp xúc chính thức dưới bất kỳ hình thức nào với Đài Loan.
Các cuộc thảo luận của lãnh đạo Việt Nam với Tổng thống Biden được truyền thông nhà nước Việt Nam ghi nhận cũng như những tuyên bố được đưa ra sau các cuộc hội đàm này không nhắc tới Trung Quốc.
Trước khi Tổng thống Biden đến Việt Nam, Tổng bí thư Trọng đã tiếp đón trưởng Ban Liên lạc đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Lưu Kiến Siêu. Hai bên đã cam kết “tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa” quan hệ chiến lược toàn diện giữa Việt Nam và Trung Quốc.
Cùng thời gian đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi Mỹ không nhắm vào “bên thứ 3” khi hợp tác với các quốc gia khác.
Khi gặp mặt ông Trọng tại Hà Nội hôm 5/9, ông Siêu cho biết Trung Quốc đã xây dựng kế hoạch tổng thể để “đưa quan hệ hai đảng, hai nước bước lên tầm cao mới.”
Tờ Hoàn cầu Thời báo kết luận rằng “người Trung Quốc không cần phải lo ngại về mối quan hệ nồng ấm của Việt Nam với Mỹ” vì cho rằng, với dân số khoảng 98 triệu dân, Việt Nam “thuộc về nền văn minh Nho giáo” và “chưa bao giờ vượt qua Trung Quốc về trình độ phát triển kinh tế.” Tờ báo này cũng kêu gọi chính phủ Trung Quốc hãy kiên nhẫn hợp tác với Việt Nam khi “nước láng giềng phía Nam” đang tìm cách “tối đa hóa lợi ích của mình trong chiến lược cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ.”
Diễn đàn