Cuộc bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ thứ 45 sắp diễn ra vào ngày 8/11 này.
Đa số các cuộc thăm dò dư luận đều cho rằng ứng cử viên của đảng Dân chủ, bà Hillary Clinton có nhiều hy vọng thắng ứng cử viên thuộc đảng Cộng hòa Donald Trump với đa số áp đảo.
Donald Trump là một đối thủ thật sự đáng nể. Là một nhân vật không giống ai, ônglàm cho cuộc bầu cử Tổng thống năm nay thêm gay go, sôi động chưa từng có, được bàn tán nhiều nhất từ xưa đến nay. Ông Trump là một nhà tỷ phú bất động sản, chưa hề giữ một chức vụ dân cử nào, cũng chưa từng tham gia chính quyền như tất cả các ứng cử viên tổng thống xưa nay. Nhưng điểm khác người lớn nhất ở ông Trump là lối ăn nói bỗ bã, hung hăng, đặc biệt là dùng chiêu thức mỵ dân. Ông khai thác tâm lý của khá đông người dân thường, nhất là dân da trắng ít học thức, tay nghề yếu, kiếm việc khó, trước những khó khăn trong cuộc sống, chán ngán với bộ máy chính trị và hành chính quan liêu cũ kỹ. Ông đưa ra những chủ trương cực đoan quá khích như đuổi ngay người nhập cư bất hợp pháp, xây tường dọc biên giới với Mexico, trục xuất người theo đạo Hồi, giảm sự can thiệp của Hoa Kỳ ở nước ngoài, giảm thuế quy mô lớn.
Mở đầu tranh cử trong đảng Cộng hòa, ông Trump lần lượt đánh bại cả 12 nam nữ ứng cử viên khác, đầy tự tin vào vòng 2 đọ sức với ứng cử viên đảng Dân chủ HillaryClinton. Bước vào vòng hai, nhiều người lo cho bà Clinton phải đối phó với một ông Trump hung hăng, ăn nói bặm trợn, nổi tiếng là khinh thường phụ nữ, nhưng cái thế và lực của ông Trump bị sa sút nhanh. Trước hết nhiều nhân vật lãnh đạo của đảng Cộng hòa công khai từ bỏ sự ủng hộ cho gà nhà, cho rằng ông Trump không có kinh nghiệm lãnh đạo quốc gia, ít am hiểu chính sách đối ngoại, an ninh, quốc phòng; theo họ, các chính sách cực đoan của ông Trump như xây tường dọc biên giới với Mexico, trục xuất người Hồi giáo và đuổi hết người nhập cư, rồi kết thân với nước Nga của Vladimir Putin là rất mạo hiểm, tệ hại khôn lường.
Trong 3 cuộc tranh luận tay đôi, bao giờ mở đầu ông Trump cũng xấn xố tấn công, nhưng cứ đuối sức dần vì đuối lý trước lập luận chặt chẽ của bà Clinton, một luật sư có nhiều kinh nghiệm tranh cãi. Ông Trump lại tấn công nhằm vào chuyện cá nhân gia đình. Ông Trump bị hẫng khi một loạt phụ nữ có cả cô hoa hậu tố cáo ông sàm sỡ, có thói khinh phụ nữ, khi gọi phụ nữ là «con lợn», ông ly dị vợ đến 3 lần. Chỉ riêng việc bị cáo buộc coi thường nữ giới và phân biệt chủng tộc đã làm ông mất phiếu nặng nề. Đã thế ông lại lên án cả giới truyền thông Hoa Kỳ. Tổng thống Barack Obama và Đệ nhất phu nhân Michelle công khai ủng hộ bà Clinton, cảnh báo «Donald Trump làm Tổng thống sẽ là rối loạn, đại họa cho Hoa Kỳ» càng làm cho uy tín ông Trump lao dốc. Dư luận Anh, Đức, Pháp, Nhật, Úc … đều bất lợi cho ông.
Trong thế tụt dốc, ông Trump lại phạm lỗi chết người là ca ngợi Hitler, Mussolini và tỏ cảm tình với ông Putin đang bị công luận Hoa Kỳ lên án gây tội ác ở Syria. Cái hớcuối cùng của ông Trump là cuối cuộc tranh luận thứ 3 ông tuyên bố «sẽ không công nhận kết quả bầu cử gian lận nếu bà Clinton đắc cử». Nhiều người cho rằng đó là một nhận định thiếu cơ sở. Thêm nữa đó là một lời phỉ báng cả chế độ dân chủ thuần thục, cơ sở chính trị của cuộc bầu cử mà ông tự nguyện tham gia. Một nhà bình luận cho rằng với suy nghĩ đó, ông Trump đã «tự bắn súng vào chân» để khó có hy vọng bước vào Tòa Bạch ốc.
Đảng Cộng hòa còn lo là sẽ mất luôn thế đa số ở Thượng viện (hiện nay là 54/100) vì những hớ hênh của ông Trump.
Trong cuộc vận động bầu cử ông Trump có vài lần nhắc đến VN, không muốn đầu tư buôn bán với VN, vì cho rằng người tiêu thụ và lao động Hoa Kỳ bị thua thiệt. Hầu như chắc chắn rằng nếu đắc cử ông Trump sẽ ngừng ngay chiến lược xoay trục sang Châu Á - Thái Bình Dương của Tổng thống Barack Obama.
Qua cuộc bầu cử năm 2016, người dân VN càng thấy rõ nền dân chủ Hoa Kỳ được vận hành cụ thể ra sao, các ứng cử viên được sàng lọc kỹ càng như thế nào, mỗi công dân tự mình theo dõi cuộc tranh cử suốt cả năm, cân nhắc về chính sách cụ thể của mỗi ứng cử viên, cả về tư tưởng chính trị, chủ trương mọi mặt khi cầm quyền, cho đến đạo đức cá nhân trong gia đình, tư cách công dân trong suốt cuộc đời, để cuối cùng người có tâm và có tầm cao hơn sẽ được lựa chọn, xứng đáng là người đứng đầu của nước dân chủ vào loại thuần thục nhất, cường quốc toàn diện số 1 của thế giới văn minh.
* Blog của nhà báo Bùi Tín là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
