Trả lời câu hỏi vì sao lại để xảy ra chuyện Đại sứ Nhật phải gửi thư cảnh cáo dừng thi công dự án metro Bến Thành-Suối Tiên vì tình trạng “chậm thanh toán”, một lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) giấu tên khẳng định với tờ Zing hôm 27/11 rằng số tiền dành cho dự án “đã có rồi” nhưng vì Quốc hội chưa thông qua nên không thể xuất tiền.
Trước đó, Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Umeda Kunio đã gửi thư tới Thủ tướng Việt Nam, Bí thư thành ủy TPHCM và các lãnh đạo bộ ngành, cho biết TPHCM đã “chậm thanh toán” cho các nhà thầu thi công và nhà thầu tư vấn số tiền lên đến hơn 100 triệu đôla (tính đến ngày 16/11). Đây là tuyến đường sắt được thực hiện bằng vốn ODA của Nhật Bản từ năm 2007.
Báo Tuổi Trẻ trích thư của Đại sứ Nhật cho biết dự án được đánh giá là “rất quan trọng” này đã không được chính phủ Việt Nam phân bổ ngân sách từ tháng 10 năm ngoái vì sự chậm trễ trong việc phê duyệt quyết định điều chỉnh đầu tư.
Được biết, tuyến Metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên được Thủ tướng Việt Nam thông qua vào năm 2006. Sau đó, Việt Nam ký vay vốn ODA của Nhật Bản để thực hiện dự án này vào năm 2007, với tổng mức đầu tư ban đầu là 17.000 tỉ đồng.
Tuy nhiên đến năm 2009, mức đầu tư này đã được tính toán lại và “đội vốn” lên gần gấp 3 lần, tới 47.000 tỉ đồng. Trong đó, vốn vay ODA của Nhật là gần 42.000 tỉ đồng (88,4%) và phần còn lại là vốn đối ứng của TPHCM. Việc điều chỉnh này cũng khiến cho dự án phải lùi lại 6 năm, đến năm 2012 mới được chính thức khởi công lại.
Trưởng ban quản lý Đường sắt đô thị TPHCM, ông Lê Nguyễn Minh Quang, được Việt Nam Mới dẫn lời cho biết với tiến độ thi công năm 2017, cần phải có 5.400 tỉ đồng cho dự án. Tuy nhiên, số tiền vốn ODA mà Trung ương cấp chỉ mới được 2.100 tỉ đồng vào ngày 28/4/2017 và việc giải ngân vẫn chưa được đẩy nhanh dẫn đến chậm tiến độ.
Theo lời lãnh đạo này thì “phía Nhật Bản đặt vấn đề rất nghiêm túc và gay gắt. Vốn họ đã chuẩn bị đủ nhưng chúng ta chưa xử lý việc phân bổ vốn cho dự án”, vẫn theo Việt Nam Mới.
Trong khi đó, UBND TPHCM cho biết hiện tuyến Metro số 1 cần phải có số vốn khoảng 28.000 tỉ đồng, nhưng Bộ KH&ĐT mới chỉ bố trí cho 7.500 tỉ đồng, dẫn đến mức thiếu hụt 20.500 tỉ đồng. Thành phố đã tạm ứng 3.273 tỉ đồng kể từ cuối năm 2016 đến nay nhưng vẫn không đủ để chi trả.
Trả lời Zing, một lãnh đạo giấu tên của Bộ KH&ĐT nói rằng vì tính chất quan trọng của dự án và số tiền điều chỉnh tăng vốn đầu tư lên rất lớn nên Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải, đơn vị chịu trách nhiệm trình QH, phải xin ý kiến Bộ Chính trị trước khi trình lên QH.
Ông này cũng khẳng định rằng “chúng tôi đã tính toán kỹ” và “chuẩn bị sẵn tiền cho dự án”, “chỉ đợi Quốc hội thông qua thôi”.
Trong thư gửi lãnh đạo Việt Nam, Đại sứ Kunio nói “áp lực lên các nhà thầu đã đến mức giới hạn” và cảnh báo “nếu đến cuối tháng 12 mà các vấn đề này không được giải quyết, dự án sẽ buộc phải ngừng thi công”.
