Việc cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bị truy tố càng làm tăng thêm sự ủng hộ trong khối cử tri trung thành của ông nhưng lại khiến Đảng Cộng hòa có khả năng mất Nhà Trắng một lần nữa nếu ông Trump giành chiếc vé đề cử của đảng, theo tìm hiểu của VOA.
Hiện giờ, ông Trump đang chờ phiên xử đầu tiên dự kiến sẽ diễn ra vào đầu tháng 12 với cáo trạng làm giả hồ sơ kinh doanh liên quan đến việc trả tiền bịt miệng một ngôi sao khiêu dâm để che giấu mối quan hệ với ông trong giai đoạn tranh cử tổng thống hồi năm 2016.
Tất cả 34 tội mà ông Alvin Bragg, Chánh biện lý Manhattan, New York, đưa ra cho ông Trump đều là tội đại hình. Tuy nhiên, ông Trump đã phủ nhận toàn bộ cáo trạng.
Có lợi cho Trump?
Trang FiveThirtyEight, trang chuyên theo dõi về các cuộc bầu cử ở Mỹ, hôm 31/3 có bài phân tích với tựa đề ‘Việc truy tố ông Trump sẽ tác động thế nào đến cuộc bầu cử năm 2024’, trong đó nhận định rằng có thể việc truy tố ‘sẽ giúp ích cho Trump trong vòng bầu cử nội bộ’ bên Đảng Cộng hòa.
“Trump có thể có làm tăng tỷ lệ ủng hộ ông tương tự như các tổng thống tại nhiệm khi gặp tình cảnh đất nước lâm nguy – nhưng trong trường hợp này chính bản thân ông Trump lâm nguy,” bài phân tích viết.
FiveThirtyEight lập luận rằng khi thế lực bên ngoài (Đảng Dân chủ) đe dọa những gì gắn kết với họ (cử tri Cộng hòa) thì họ sẽ tập hợp lại để bảo vệ người bị đe dọa và dẫn ra số liệu thăm dò của Ipsos/Reuters cho 75% cử tri Cộng hòa tin rằng ‘ông Trump bị truy tố không công bằng’.
Một lợi thế nữa là khi ông Trump bị truy tố, các đối thủ của ông trong cùng đảng, từ Thống đốc Florida Ron DeSantis, Thống đốc Virginia Glenn Youngkin, cựu Đại sứ tại Liên Hiệp Quốc Nikki Haley… sẽ ngưng công kích và thay vào đó biện hộ cho ông, cũng theo FiveThirtyEight.
Hiện giờ ông Trump đang dẫn đầu các cuộc thăm dò trong nội bộ Đảng Cộng hòa, nếu ông ta có thêm cơ sở để tranh thủ các cử tri còn lừng khừng thì ông ấy sẽ có thêm lợi thế trước các đối thủ trong Đảng, trang theo dõi bầu cử này nhận định.
Trao đổi với VOA từ Atlanta, bang Georgia, một cử tri trung thành của ông Donald Trump là ông Lê Chí Hiếu, kế toán viên, khẳng định việc truy tố mà ông mô tả là ‘hoàn toàn là chính trị’ sẽ ‘không ảnh hưởng gì’ đến lá phiếu của ông dành cho ông Trump.
“Tôi không nghĩ rằng cái đó nó đi đến kết quả nào gây ra ảnh hưởng xấu cho ông Donald Trump,” ông Hiếu nói.
Trả lời câu hỏi uy tín của ông Trump có bị sứt mẻ hay không, cử tri này cho rằng khi một người bị truy tố và cuối cùng không có tội thì ‘uy tín sẽ càng sáng giá hơn’. Ông nói ông tin chắc ‘ông Trump sẽ vô tội’.
Tuy nhiên, ông thừa nhận rằng nếu bên công tố đưa ra đủ bằng chứng để buộc tội ông Trump và việc kháng cáo không có tác dụng thì ‘ông Trump sẽ bị ảnh hưởng xấu’ trong bầu cử.
Khi được hỏi con đường nào ông Trump có thể thắng cử trong năm 2024 khi khối cử tri Dân chủ chắc chắn không bỏ phiếu cho ông, còn khối cử tri độc lập có thể sẽ tiếp tục quay lưng sau vụ truy tố và ngay trong Đảng Cộng hòa cũng có một bộ phận ác cảm với ông, ông Hiếu cho rằng nếu khối cử tri độc lập nhìn nhận rằng ông Trump là người bị phe Dân chủ hại vì ‘sợ ông ra ứng cử một lần nữa’ thì họ sẽ ‘đổi chiều’.
“Hồi năm 2020, những cử tri độc lập có thể cuối cùng họ vẫn bầu cho ông Biden nhưng bây giờ tôi nghĩ những cử tri độc lập khuynh hướng của họ có thể khác tại vì chỉ sau hai năm ông Biden lên rất nhiều người đã nhận thấy thực tế điều gì đã xảy ra cho nước Mỹ rồi nên họ bắt đầu có suy nghĩ lại,” ông phân tích.
Ông thừa nhận trong Đảng Cộng hòa ‘có nhiều người không muốn Trump ra đại diện cho Đảng’ nhưng bản thân ông tin rằng ông Trump ‘có khả năng thắng Tổng thống Joe Biden cao hơn ông Ron DeSantis’.
Trước câu hỏi có hy sinh lá phiếu cho ông Trump để bầu cho một ứng viên Cộng hòa khác nếu ông Trump trong thời gian tới chứng tỏ không có khả năng giành lại Nhà Trắng, ông Hiếu nói: “Đối với tôi từ trước giờ bao nhiêu cuộc bầu cử một phần tôi có khuynh hướng ủng hộ Đảng Cộng hòa, nhưng mà cái chính của tôi không phải bầu cho đảng mà bầu cho một cá nhân. Tôi sẽ nhận xét cá nhân nào đó được thì tôi sẽ bầu.”
Theo nhận xét của ông thì ông DeSantis ‘không đủ sức đánh bại được Biden’ vì ông ấy đại diện cho ‘khuynh hướng không còn đúng đắn của Đảng Cộng hòa’. Ông cho rằng có ông Trump ‘mới là người có đủ can đảm đứng ra làm trong sạch hóa hệ thống chính trị của Mỹ’.
“Xưa nay ai cũng nghĩ nước Mỹ là dân chủ, là trong sạch nhưng từ khi ông Trump lên, ông ấy phanh phui ra một số việc mình thấy rõ những mặt tối của nước Mỹ, chẳng hạn như chính trong Đảng Cộng hòa cũng có những người dính líu tới những việc gì đó nên họ phải quay ra chống ông Trump để ông ấy không thể lên mà tát cạn đầm lầy,” người cử tri này giải thích.
Hại Đảng Cộng hòa?
Tuy nhiên, trong trường hợp ông Trump thắng nội bộ Đảng Cộng hòa để ra tranh cử vào tháng 11 năm 2024 thì trang FiveThirtyEight cho rằng các bê bối pháp lý ‘sẽ rất bất lợi cho ông’.
Trang này dẫn ra các nghiên cứu của họ cho thấy các ứng viên dính điều tiếng đều có kết quả tệ hơn trung bình 9% trong các cuộc bầu cử ở Mỹ từ năm 1998 cho đến 2016, và dẫn chứng ông Herschel Walker, người được Trump ủng hộ ra tranh ghế Thượng viện đại diện Georgia vào bầu cử giữa kỳ năm ngoái, đã có kết quả thấp hơn các ứng viên Cộng hòa khác trong bang Georgia từ 3 đến 6 điểm sau khi ông bị phanh phui việc kêu bạn gái đi phá thai mặc dù ông chống phá thai.
FiveThirtyEight chỉ ra một cuộc thăm dò của Đại học Quinnipiac trong các cử tri Mỹ nói chung sau khi ông Trump loan tin trên Truth Social rằng ông sắp bị truy tố cho thấy 53% cử tri xem cáo trạng đối với ông Trump là ‘rất nghiêm trọng’ hay ‘nghiêm trọng’ và 56% nói họ ‘sẽ không bỏ phiếu cho Trump’.
Và nếu bê bối bao quanh ông Trump là nghiêm trọng thì sẽ có nhiều cử tri Cộng hòa ‘sẵn sàng bầu cho một ứng cử viên thay thế như ông DeSantis’, FiveThirtyEight cho biết và chỉ ra một cuộc thăm dò của hãng phân tích dữ liệu Morning Consult cho thấy 46% cử tri Cộng hòa nói ông DeSantis là ‘lựa chọn thứ hai’ của họ.
Không chỉ có mỗi vụ truy tố ở New York, nếu các vụ truy tố khác đồng loạt xảy ra nhằm vào ông Trump, từ kích động bạo loạn ngày 6/1, gian lận bầu cử ở Georgia, cho đến đem tài liệu mật về nhà ở Florida, thì các cử tri ủng hộ ông Trump sẽ khó lòng xem đó là ‘nỗ lực săn phù thủy’ như ông Trump tuyên bố nữa, cũng theo FiveThirtyEight. “Các cử tri Đảng Cộng hòa sẽ đi đến kết luận rằng ông Trump mang theo quá nhiều gánh nặng để ra tranh cử,” trang này viết.
Ông Vũ Nguyễn Bảo Kỳ, vốn từng là một đại cử tri Cộng hòa đại diện cho bang Georgia bầu cho ông Donald Trump làm tổng thống hồi năm 2016, nhận định với VOA rằng việc truy tố là ‘cái đinh đóng vào chiếc quan tài’ (nail in the coffin) của ông Donald Trump.
Theo lời ông thì các cử tri Mỹ đã không bỏ phiếu cho ông Trump hay Đảng Cộng hòa dưới sự dẫn dắt của ông Trump trong các cuộc bầu cử vào các năm 2018, 2020, 2022 thì cho đến năm 2024 họ ‘sẽ không thể nào bỏ phiếu cho ông Trump trở lại’.
“Đối với các cử tri độc lập và Dân chủ, họ biết ông ta có vấn đề về đạo đức nên nhất quyết không bao giờ bầu cho ông,” ông nói. “Ngay chính trong Đảng Cộng hòa cũng có những cử tri và các lãnh đạo đảng biết rằng ông Trump là mối đe dọa đối với nền dân chủ Mỹ.”
“Những người như vậy họ phải cố gắng làm sao thứ nhất ông Trump không phải là ứng cử viên của Đảng Cộng hòa, thứ nhì nếu ông Trump là ứng cử viên của Đảng Cộng hòa thì họ sẽ chấp nhận bỏ phiếu cho một nhân vật khác của Đảng Dân chủ hoặc sẽ không bỏ phiếu cho Đảng Cộng hòa luôn.”
Ông dẫn ra số liệu thống kê trong các cuộc bầu cử 2020 và 2022 cho thấy ‘có khoảng 13% cử tri Cộng hòa không bỏ phiếu cho đảng mình chỉ vì ông Donald Trump’
Vị cựu đại cử tri này nói các lãnh đạo Cộng hòa đều biết rõ ‘Trump không thể nào thắng được’ nhưng ‘họ không nói ra’.
Giờ đây với việc bị truy tố, trong Đảng Cộng hòa ‘có nhiều người ủng hộ ông Trump hơn nhưng những người đã xa lánh lại càng xa lánh ông ta hơn’, cũng theo lời ông Bảo Kỳ.
“Trong cuộc bầu cử sơ bộ nó cũng không ảnh hưởng ông Trump lắm vì thật ra có ai dám đối đầu với ông một cách mạnh mẽ trong bầu cử sơ bộ đâu,” ông chỉ ra.
Ông Trump có thể tận dụng việc bị truy tố khi đang là ứng cử viên ‘để thu hút thêm cử tri và gây quỹ’, ông Bảo Kỳ nói và dẫn chứng việc ông Trump đã gây quỹ thêm được nhiều triệu đô la từ sau khi bị truy tố.
“Trong Đảng Cộng hòa vẫn có thành phần MAGA tin rằng Deep State (nhà nước ngầm) đang đánh phá ông Trump nên họ tích cực quyên tiền cho ông,” ông chỉ ra.
Lợ thế của ông Trump từ việc truy tố ‘chỉ diễn ra trong thời gian ngắn ngủi’, ông Bảo Kỳ nhận định. “Những vụ truy tố sắp tới sẽ còn nghiêm trọng hơn vụ ở New York bây giờ vì nó dính đến Hiến pháp và an ninh quốc gia,” ông phân tích.
Diễn đàn