Bộ Công an Việt Nam vừa ra quyết định khởi tố và lệnh bắt giam bà Nguyễn Thị Thanh Nhàn, chủ tịch Hội đồng Quản trị kiêm tổng giám đốc Công ty Cổ phần Tiến bộ Quốc tế (AIC), người từng được tạp chí Forbes xếp trong danh sách những phụ nữ có ảnh hưởng nhất Việt Nam nhưng đang bị xem là đã “thực hiện nhiều dự án tai tiếng.”
Theo truyền thông trong nước, cùng bị ra lệnh bắt giữ với bà Nhàn là Giám đốc Sở Y tế Đồng Nai Phan Huy Anh Vũ trong vụ án hình sự “vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Đồng Nai và AIC cùng các đơn vị liên quan.
Người phát ngôn Bộ Công an Tô Ân Xô hôm 29/4 cho biết rằng Cơ quan điều tra của bộ đã ra quyết định khởi tố vụ án, trong đó bà Nhàn, 53 tuổi, và ông Vũ, 55 tuổi, cùng 7 người khác bị cáo buộc có những sai phạm liên quan đến việc mua sắm thiết bị y tế trong quá trình xây dựng Bệnh viện Đa khoa Đồng nai, gây thiệt hại tài sản nhà nước 152 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra nói rằng họ đã thực hiện lệnh bắt giam ông Vũ, cũng từng là giám đốc BVĐK Đồng Nai, nhưng không cho biết đã thực hiện lệnh bắt giữ bà Nhàn hay chưa. Trong khi đó, thông tin từ mạng xã hội cho biết bà Nhàn đã ra nước ngoài và thông cáo báo chí của Bộ Công an ra ngày 29/4 chỉ đăng 8 trong số 9 bị cáo bị bắt giam, trong đó không có bà Nhàn.
Trong một đăng tải hôm 29/4 khi có thông tin bà Nhàn bị ra lệnh khởi tố, nhà báo có nhiều ảnh hưởng Trương Huy San, tức Osin Huy Đức, đưa ra hình ảnh bà Nhàn chụp tại Nhật Bản, cùng với cựu Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và lãnh đạo Bộ Quốc phòng. Nhà báo này viết “chị Nhàn” trong ngoặc đơn, theo sau thông tin “vẫn đang tiếp tục hành trình từ Nhật”.
Cũng hôm 29/4, Facebooker Lê Nguyễn Hương Trà, được biết tiếng với blog Cô gái Đồ long, nói trong một đăng tải rằng thông tin bà Nhàn bị khởi tố “gây sốc cho rất nhiều người” vì bà “được biết như một nhân vật ‘sân sau’ của nhiều quan chức.’” Bà Trà cũng cho biết rằng bà Nhàn đã có mắt ở Nhật từ tháng 2 năm ngoái và “từ đó chưa quay trở lại Việt Nam, vài lần họp với công ty được báo chí đưa tin và đều là hình thức online.”
Bà Nhàn, quê ở Bắc Ninh, từng được nhận giải thưởng nữ doanh nhân tiêu biểu “Bông hồng vàng” cùng nhiều danh hiệu khác, theo Zing News. Hồi năm 2018, bà Nhàn cũng nhận được huân chương “Mặt trời mọc” do chính phủ Nhật trao tặng cho những đóng góp của bà giúp tăng cường quan hệ và tình hữu nghị giữa hai nước. Trước đó vào năm 2017, bà được Forbes bình chọn vào danh sách 50 phụ nữ ảnh hưởng nhất Việt Nam, trong đó còn gồm có Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, người sau này đã bị kỷ luật cảnh cáo và miễn nhiệm trong vụ bê bối nhập khẩu thuốc giả, mua sắm trang thiết bị y tế gây thất thóa lớn cho Nhà nước.
Công ty AIC do bà Nhàn làm chủ tịch được thành lập từ năm 2005, khởi thủy là doanh nghiệp chuyên về lĩnh vực xuất khẩu lao động. Theo Thanh Niên, trong quá trình sản xuất kinh doanh, đến nay công ty này đã mở rộng hệ sinh thái với hơn 10 công ty thành viên và trở thành một tập đoàn hoạt động đa ngành với doanh thu hàng ngàn tỷ đồng. Trong những năm gần đây AIC Group trở thành đơn vị trúng nhiều gói thầu cung cấp trang thiết bị trong lĩnh vực y tế, giáo dục…
Bà Nhàn được nhắc đến nhiều vào năm 2014 khi công ty AIC của bà đứng sau dự án gây tranh cãi của Sở Giáo dục và Đào tạo TPHCM với đề án số hóa sách giáo khoa và yêu cầu mỗi học sinh từ lớp 1 đến lớp 3 phải mua một máy tính bảng. Báo chí Pháp năm 2021 đưa rin rằng bà Nhàn có liên quan đến việc buôn bán vũ khí giữa Việt Nam và Israel.
Tòa nhà công ty AIC của bà Nhàn ở Hà Nội bị công an phong tỏa và khám xét hôm 29/4, theo Thanh Niên.
Đây là vụ khởi tố và bắt giam mới nhất trong chiến dịch chống tham nhũng, do Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng phát động từ năm 2016, đã lan từ các quan chức chính phủ sang giới doanh nghiệp tư nhân. Chủ tịch tập đoàn FLC Nguyễn Văn Quyết và Chủ tịch tập đoàn Tân Hoàng Minh Đỗ Anh Dũng là hai lãnh đạo doanh nghiệp về bất động sản bị bắt giữ gần đây trong chiến dịch được gọi là “đốt lò” mà báo chí phương Tây cho là đấu đá nội bộ trong Đảng dưới vỏ bọc chống tham nhũng. Cũng trong chiến dịch này, cựu Thứ trưởng Bộ Công thương Hồ Thị Kim Thoa và Chủ Công ty Nhật Cường, Bùi Quang Huy, đang bị công an Việt Nam truy nã sau khi bị khởi tố vắng mặt.
