Hôm 18/11, Trung Quốc đã hối thúc quân đội Hoa Kỳ “ngừng phô trương sức mạnh” trên Biển Đông đang có tranh chấp. Cùng lúc Washington lên tiếng bênh vực Hà Nội trước hành động của Bắc Kinh cản trở Việt Nam khai tác dầu khí ở Biển Đông.
Người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Trung Quốc, Đại tá Ngô Khiêm (Wu Qian), nói với các phóng viên ở Bangkok rằng Biển Đông là một trong những vấn đề được thảo luận trước đó trong cùng ngày khi Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Mark Esper có cuộc gặp lần đầu tiên với Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa. Hai bên gặp nhau hơn nửa tiếng bên lề Hội nghị Bộ trưởng Quốc Phòng ASEAN mở rộng hôm 18/11.
“Chúng tôi đồng ý tiếp tục hội đàm và tiếp xúc thường xuyên,” Bộ trưởng Esper nói với các phóng viên trong một cuộc họp báo ngắn. “Chúng tôi tiếp tục đạt được tiến bộ trong các vấn đề,” ông Esper nói thêm.
Phát ngôn viên Ngô nói tại một cuộc họp báo rằng hai nhà lãnh đạo quốc phòng đã có một cuộc gặp gỡ “rất tích cực và mang tính xây dựng” và đã đồng ý trên nhiều khu vực. Nhưng ông nói rõ rằng Bắc Kinh thấy khó chịu trước sự hiện diện của Hải quân Hoa Kỳ ở Biển Đông. Ông Ngô nói rằng Bộ trưởng Ngụy đã tái khẳng định cam kết của Trung Quốc trong việc bảo vệ “chủ quyền lãnh thổ và quyền lợi hàng hải” trên Biển Đông.
“Phía Trung Quốc cũng kêu gọi phía Hoa Kỳ ngừng thị uy cơ bắp ở Biển Đông và không kích động, leo thang căng thẳng ở Biển Đông,” ông Ngô nói thông qua một phiên dịch viên Trung Quốc.
Được hỏi cụ thể hơn về sự phản đối của Trung Quốc, ông Ngô nói rằng Hoa Kỳ nên “ngừng can thiệp vào Biển Đông và ngừng khiêu khích quân sự,” cũng theo AP.
Ông Jonathan Hoffman, người phát ngôn của Bộ trưởng Esper, nói trong một tuyên bố sau đó rằng Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ “tái khẳng định rằng Hoa Kỳ sẽ cử máy bay, tàu để tuần tra bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép - và chúng tôi sẽ bảo vệ và khuyến khích các quốc gia có chủ quyền khác hành động tương tự.”
Trong bài phát biểu tại kỳ họp ASEAN –US hôm 18/11, Bộ trưởng Esper nói rằng Trung Quốc đã “tăng cường sử dụng cái mà họ gọi là ‘tàu dân quân hàng hải’” để xua đuổi các thủy thủ và ngư dân Philippines, Indonesia, Malaysia và Việt Nam, cũng như sử dụng lực lượng bảo vệ bờ biển để ngăn chặn Việt Nam “khoan dầu và khí đốt tự nhiên ngoài bờ biển của nước này,” theo hãng tin Kyodo.
“Thông qua các hành động khiêu khích lặp đi lặp lại để khẳng định đường chín đoạn, Bắc Kinh đang ngăn cản các thành viên ASEAN tiếp cận hơn 2,5 nghìn tỷ đôla dự trữ năng lượng, đồng thời châm ngòi cho sự bất ổn và tăng nguy cơ xung đột,” Esper nói.
“Hành vi này tương phản với trật tự dựa trên quy tắc mà tất cả chúng ta đang cùng nhau thực hiện và vun đắp trong hơn 70 năm qua,” ông Esper nói thêm.
Bộ trưởng Esper cho biết “các hành động ở Biển Đông của Bắc Kinh đưa ra một thách thức hàng hải đòi hỏi một giải pháp đa phương.”
Hôm 17/11, trong bài phát biểu tại Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN tại Bangkok, Bộ Trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch cũng đề cập đến vấn đề Biển Đông, nói rằng “căng thẳng vừa qua là do có những hành động đơn phương, không tôn trọng lợi ích hợp pháp và chính đáng của các nước khác,” theo Infonet.vn.
