Phần thưởng mà mọi cơ quan tình báo mưu tìm chống lại đối phương là gài được một gián điệp vào bên trong hàng ngũ của địch để cung cấp thông tin và ngay cả phá vỡ những kế hoạch. Điều đó dường như đúng là những gì các cơ quan tình báo Hoa Kỳ và Ả Rập Saudi đã làm đối với chi nhánh độc hại nhất của tổ chức al-Qaida tại bán đảo Ả Rập, hay AQAP.
Theo tin cho hay người đàn ông do al-Qaida tuyển mộ để thi hành một loại võ khí mới tinh vi hơn được gọi là “bom dấu trong đồ lót” trên máy bay của một hãng hàng không là một gián điệp nhị trùng làm việc cho tình báo Ả Rập Saudi với sự hậu thuẫn của CIA. Gián điệp này – vẫn còn được dấu kín tung tích – đã rời khỏi Yemen để trao quả bom cho các viên chức tình báo Ả Rập Saudi và Hoa Kỳ.
Cựu giám đốc CIA Michael Hayden nói rằng những hoạt động như vậy cực kỳ khó khăn và tốn nhiều thời giờ để thi hành.
Ông cho biết phải thiết lập những mạng lưới, phải dàn xếp những vụ xâm nhập. Điều đó cần rất nhiều kiên nhẫn. Kết quả mà ta thấy trong mấy ngày vừa qua, và hiện nay, là kết quả của những nỗ lực bắt đầu từ nhiều năm trước để công việc trở thành thuần thục, lão luyện tại Bán đảo Ả Rập, tại Yemen, nhắm vào al-Qaida như ở Nam Á.
Trong những hoạt động như vậy, CIA phải dựa vào các đối tác tình báo, những người hiểu rõ địa thế và những người có thể trà trộn dễ dàng hơn. Ông Sebastian Gorka, một nhà nghiên cứu vấn đề quân sự tại Tổ chức Bảo vệ Dân chủ, nói rằng, tình báo Ả Rập Saudi không luôn luôn là một đối tác đáng tin cậy, nhất là trong những năm ngay sau các cuộc tấn công khủng bố ngày 11 tháng 9 năm 2001 tại Hoa Kỳ của tổ chức al-Qaida. Nhưng ông nói al-Qaida đã thúc đẩy các cơ quan tình báo của hai nước phải hợp tác chặt chẽ hơn khi chúng bắt đầu tấn công các mục tiêu tại Ả Rập Saudi.
Ông Gorka nói trong mấy năm đầu, phía Ả Rập Saudi hứa thật nhiều nhưng chẳng làm bao nhiêu. Và điều này có thể hiểu được vì lý do nhiều thành viên cao cấp trong chính phủ và của giới đặc quyền đặc lợi ở Ả Rập Saudi thật sự có cảm tình với Osama bin Laden và các tổ chức cực đoan nhất. Sự thay đổi lớn đã diễn ra vào năm 04, 05, và 06, khi al-Qaida quyết định thật sự nhắm trực tiếp tấn công vào lực lượng an ninh của Ả Rập Saudi.
Cựu giám đốc CIA, ông Hayden nói giới lãnh đạo Ả Rập Saudi rất tức giận, nhất là Thứ trưởng bộ nội vụ, Hoàng thân Mohammad bin Nayef.
Ông Hayden nói tất cả những chuyện này đã trở thành công tác số một của Hoàng thân Mohammad trong năm 2003, 2004, khi al-Qaida vi phạm một cuộc ngưng bắn theo thỏa thuận ngầm tại vương quốc này và bắt đầu thực hiện các cuộc tấn công tại Ả Rập Saudi, giết người Tây Phương làm nhà vua và cơ quan an ninh của ông rất tức giận, và chính điểm đó Mohammad bin Nayef bắt đầu một chiến dịch rất tích cực chống al-Qaida tại Ả Rập Saudi.
Vụ đàn áp của Ả Rập Saudi khiến nhiều thủ lãnh al-Qaida chạy về phía nam băng qua biên giới lỏng lẻo vào Yemen, và thành lập AQAP. Cựu nhân viên FBI Ali Soufan, tác giả cuốn sách “The Black Banner,” về vai trò của ông như là một nhân viên tình báo bí mật chống lại al-Qaida, nói rằng, AQAB đã trở thành tổ chức giết người nhiều nhất trong các tổ chức thuộc al-Qaida.
Ông Soufan nói rằng, điều làm cho Al-Qaida trong Bán đảo Ả Rập đặc biệt là những cá nhân này và các thành viên, những thành viên cốt lõi của tổ chức thật sự là gần gũi nhất đối với loại tổ chức al-Qaida của bin Laden mà ta có hiện nay trên thế giới. Có nhiều loại al-Qaida, chúng liên kết với nhau và làm việc với nhau. Nhưng nhiều tổ chức này tham gia al-Qaida sau 11/9. Nhưng al-Qaida trong Bán đảo Ả Rập gồm những người là thành viên của al-Qaida làm việc cho bin Laden, những người được huấn luyện trong các trại huấn luyện của al-Qaida.
Và ông Soufan nêu lên rằng Yemen là sân sau của Ả Rập Saudi.
Ông Soufan cho biết có nhiều quan hệ lịch sử, quan hệ bộ tộc, quan hệ gia đình ngay cả với những thành viên Yemen của AQAP và nhân dân Ả Rập Saudi. Vì thế Ả Rập Saudi sẽ có một tư thế rất tốt nếu họ muốn thực hiện một hoạt động như vậy.
Cựu giám đốc CIA Michael Hayden nói rằng những xáo trộn chính trị mới đây tại Yemen đã cho AQAP nhiều điều kiện hơn để hoạt động.
Ông Hayden nói mặc dầu chúng ta có vẻ thành công trong việc theo dõi giới lãnh đạo của họ, chúng ta thường biết rằng có nhiều nơi trong lãnh thổ Yemen giờ đây có vẻ như bị đặt dưới sự kiểm soát của al-Qaida trong Bán đảo Ả Rập và có những làng treo cờ đen của al-Qaida. Như vậy công việc của chúng ta tại đây còn lâu mới hoàn tất.
Ông Soufan nói việc chống khủng bố không thể chịu nổi cái giá của sai lầm.
Cựu nhân viên FBI này nói suốt trong lịch sử al-Qaida chúng ta biết là họ sẽ lập đi lập lại âm mưu nhiều lần cho tới khi thành công. "Chúng ta phải thành công 100%. Họ chỉ cần thành công một lần, và tạo được tiếng vang rất lớn."
