Ngay trước dịp nghỉ lễ mừng Chúa Giê-xu ra đời, những cái chết thảm của 39 nam, nữ và trẻ vị thành niên trong thùng công-ten-nơ trở lại tin đầu trong bản tin của các đài phát thanh và truyền hình tại Anh.
Lý do là bồi thẩm đoàn tại toà đại hình ở London đã kết tội ngộ sát đối với tài xế 24 tuổi Eamonn Harrison, người đưa công-ten-nơ có 39 nạn nhân tới cảng Zeebrugge ở Bỉ để tới Anh và Gheorghe Nica, 43 tuổi, một thành viên trong đường dây buôn người ở Essex, nơi chiếc công-ten-nơ cập cảng. Các quan toà sẽ quyết định mức án đối với hai người này và những người có liên quan khác trong năm mới.
Trước đó hai người khác gồm người đứng đầu đường dây Ronan Hughes, 41 tuổi, người Ai-len và tài xế 26 tuổi Maurice Harrison, cũng quê Ai-len, người nhận công-ten-nơ tại cảng Purfleet ở Essex đều nhận tội ngộ sát.
Kênh ITV của Anh hôm 21/12 đã bắt đầu chương trình thời sự tối của họ bằng phóng sự công phu của nữ phóng viên Chloe Keedy với những bình luận trong đó có tuyên bố của cảnh sát rằng người ta sẽ không dùng cách băng đảng đưa 39 người tới Anh để chuyên chở súc vật.
Phóng sự phát lại băng nghi âm cuộc gọi của tài xế Maurice Harrison tới đường dây khẩn cấp sáng sớm 23/10/2019 để thông báo hàng chục người nằm la liệt trong thùng công-ten-nơ, tất cả đều tắt thở. Những cảnh sát mới vào nghề của Anh đã tới và chứng kiến 28 nam giới, tám phụ nữ và ba trẻ dưới 18 tuổi nằm bất động, tim đã ngừng đập trong thùng xe tải.
Phóng viên Chloe Keedy bình luận: “Họ tới từ Việt Nam để tìm cuộc sống tốt đẹp hơn nhưng đã chết trước khi [cuộc sống tốt hơn đó] bắt đầu.”
Bà Keedy tìm về quê của cặp vợ chồng quê Nghệ An cùng tử nạn trong thùng xe, anh Trần Hải Lộc và chị Nguyễn Thị Vân, cùng 35 tuổi. Họ muốn tới Anh tìm việc làm trong các tiệm sơn sửa móng tay chân để có thể gửi tiền về nuôi hai con nhỏ. Cháu trai bảy tuổi và cháu gái năm tuổi giờ sống với ông bà.
Hai cháu nhỏ của cặp vợ chồng 35 tuổi nằm trong số tổng cộng 35 trẻ nhỏ mất bố, mẹ trong tấn thảm kịch 39 người tử nạn trong tháng 10 năm ngoái. Mười người xấu số tuổi chỉ từ 15-19.
Nữ phóng viên ITV thuật lại về cặp vợ chồng Vân và Lộc: “Khi cảnh sát tìm thấy thi thể của hai người trong thùng công-ten-nơ, họ đang nắm tay nhau.”
Một người anh của Nguyễn Thị Vân được dẫn lời nói: “Hai vợ chồng ở nhà rất là yêu thương nhau, đi đâu, làm gì, đều đi cùng nhau cả.” ITV sau đó chiếu cảnh hai ngôi mộ của đôi vợ chồng nằm cạnh nhau và nói gia đình thấy được an ủi khi được phóng viên cho biết người thân của họ tay trong tay khi qua đời.
Hãng tin BBC trong khi đó có bài về điều được gọi là “dịch vụ VIP” đưa người vào Anh mà trên thực tế chỉ là chiếc công-ten-nơ tối đen như mực, thiếu dưỡng khí và nhiệt độ lên tới 38.5 độ C từ mức dưới 10 độ khi 39 người được đưa vào.
Bài của Laurence Cawley và Gaetan Portal nhắc tới hai người họ hàng cùng chết trong thùng xe, Nguyễn Văn Hùng, 33 tuổi và Hoàng Văn Tiếp, mới 18, đều cùng quê Nghệ An. Họ được hứa sẽ có thể tới Anh bằng xe riêng nhưng cuối cùng bị lừa cho vào thùng xe. Bài viết cũng có sơ đồ vẽ lại vị trí của tất cả 39 người trong công-ten-nơ, với màu xanh chỉ nam giới và màu vàng cho nữ.
Cũng trong tháng 10 năm 2019, đường dây buôn người đã tổ chức hai chuyến đi khác, cùng tuyến từ Bỉ vào Essex, Anh nhưng bằng loại thùng chở hàng khác. Hai chuyến đó đều trót lọt và số người đều ít hơn nhiều so với cuộc đưa người hôm 22 tháng 10 từ Bỉ và cập cảng tại Anh sáng sớm 23. Đường dây buôn người đã nhập hai chuyến vào làm một hôm 22/10/2019 vì có trục trặc trong chuyến đi trước đó.
Trong tuần qua tôi cũng xem phỏng vấn trên mạng của trang báo phát miễn phí tại London, tờ Metro, với Julia Thành, con gái của anh Thành Xuân Hồng, cựu đồng nghiệp của tôi ở BBC.
Cô Julia, người tham gia công tác cộng đồng, dẫn một bài thơ nói rằng chẳng ai rời bỏ quê hương trừ khi “quê hương là hàm cá mập”.
