Một chuyên viên bầu cử gốc Việt nói rằng bỏ phiếu bằng thư là cách bỏ phiếu ‘an toàn, tiện lợi, thoải mái và đảm bảo trung thực’ vì đã được ‘giám sát rất chặt chẽ’ trong khi một số cử tri gốc Việt ‘không yên tâm’ về bỏ phiếu qua thư.
Gần một tháng nữa đến ngày bầu cử ở Mỹ 3/11 nhưng hàng triệu cử tri trên nhiều tiểu bang đã thực hiện quyền công dân của mình bằng cách bỏ phiếu qua thư, nhất là trong bối cảnh dịch bệnh COVID.
Tuy nhiên, một số cử tri Cộng hòa không tin tưởng về bỏ phiếu qua thư vì họ cho rằng ‘dễ tạo điều kiện cho gian lận’. Bản thân Tổng thống Cộng hoà Donald Trump cũng nhiều lần bày tỏ nghi ngờ về cách bỏ phiếu này.
‘Ai cũng nhận được phiếu bầu bằng thư’
VOA trao đổi mới một nhân viên bầu cử có 16 năm kinh nghiệm ở Hạt San Diego, miền nam bang California, để tìm hiểu cách thức đảm bảo tính an toàn và trung thực của việc bỏ phiếu qua thư.
Ông Sử Nguyễn, cư dân thành phố San Diego và là chủ tịch cộng đồng người Việt ở đây, cho biết quận hạt chỗ ông có truyền thống bỏ phiếu qua thư lâu nay.
“Vì dịch bệnh, để tránh tình trạng tập trung đông người sẽ không tốt cho người lớn tuổi, những người có bệnh từ trước, thống đốc tiểu bang đã ra lệnh cho tất cả các cơ quan tổ chức bầu cử phải gửi phiếu bầu bằng thư cho tất cả những người đã ghi danh đi bầu mặc dù người ta không có nhu cầu đi bầu bằng thư,” ông Sử trình bày.
Sau khi nhận được bộ phiếu bầu bằng thư này, cử tri có quyền lựa chọn: hoặc là điền phiếu xong và đem ra bưu điện gửi, hoặc là chờ đến ngày phòng phiếu mở cửa thì đem ra bỏ phiếu, cũng theo lời nhân viên bầu cử này.
Ngoài việc gửi cho bưu điện, các cử tri bỏ phiếu qua thư có thể đến 126 thùng phiếu đặt sẵn trên khắp hạt San Diego để bỏ phiếu của mình vào thùng mà không cần chờ đến ngày bầu cử. “Những điểm thả phiếu này (drop-off box) bây giờ đã đi vào hoạt động rồi và có người canh giữ,” ông nói.
Lá phiếu có thất lạc?
Ông Sử cho biết cử tri có thể theo dõi hành trình của lá phiếu để đảm bảo không bị thất lạc. Mỗi lá phiếu đi đến đâu đều được thông báo cho từng cử tri nếu họ lựa chọn hình thức được thông báo. Còn nếu ai muốn chắc hơn nữa thì có thể gọi thẳng vào văn phòng bầu cử để hỏi thì sẽ được cho biết lá phiếu của họ hiện đang ở đâu.
“Nếu tới ngày cuối cùng mà cử tri cũng không yên tâm và nghĩ rằng lá phiếu của mình đã bị mất thì có thể yêu cầu được gửi lá phiếu thứ hai. Văn phòng bầu cử nhận được lá phiếu nào của họ trước thì lá phiếu đến sau sẽ bị vô hiệu,” nhân viên bầu cử này giải thích.
‘Cẩn thận chữ ký’
Ông Sử cũng lưu ý các cử tri phải cẩn thận khi ký tên ngoài phong bì trước khi gửi đi: phải chính cử tri đã bỏ phiếu ký tên chứ không được để cho người khác trong gia đình bầu thay hay ký thay.
“Tiến trình kiểm phiếu được tổ chức rất chặt chẽ để tránh gian lận. Đầu tiên họ sẽ xác nhận cử tri đó có phải là người đã đăng ký trong hồ sơ lưu trữ hay không. Họ sẽ đem hồ sơ lưu trữ ra để so sánh chữ ký, nếu chữ ký khớp thì lá phiếu đó mới được đếm. Nếu không giống nhau thì cử tri sẽ nhận được lá thư từ văn phòng bầu cử yêu cầu xác nhận có phải là chính họ ký tên hay không,” ông nói và kêu gọi các cử tri khi nhận được phiếu bầu qua thư ‘phải đọc kỹ hướng dẫn để bầu cho đúng’.
Trên lá phiếu có rất nhiều nội dung bầu chọn từ Tổng thống cho đến tiểu bang và địa phương, ngoài ra còn lấy ý kiến về các dự luật nữa. Nếu ai chỉ bầu cho Tổng thống thôi mà bỏ qua các nội dung khác thì lá phiếu của họ vẫn có giá trị,nhân viên bầu cử này cho biết.
Một điều nên lưu ý, vẫn theo lời ông Sử, là ở cột điền tên ứng viên – vốn dành cho những ứng viên nào nộp hồ sơ ứng cử trễ nên không kịp in tên trên lá phiếu – các cử tri nếu đã bầu cho một người ở trên rồi mà vẫn tiếp tục điền tên người đó một lần nữa thì lá phiếu đó coi như không hợp lệ. Cột đó chỉ dành điền tên những ứng viên không có tên trên phiếu bầu mà thôi.
‘Có thời gian suy nghĩ’
Từng bỏ phiếu qua thư trong nhiều kỳ bầu cử, ông Sử nói bầu qua thư giúp cử tri có nhiều thời gian cân nhắc, tìm hiểu và nếu có thắc mắc thì có thể gọi điện đến văn phòng bầu cử để hỏi.
“Mình có thời giờ để đảm bảo những gì mình bầu là thỏa đáng rồi mới gửi đi,” “không bị áp lực gì hết.”
“Bầu bằng thư là một phương pháp rất đơn giản và thoải mái cho cử tri. Mình không cần tốn tiền xăng để đi ra phòng phiếu,” ông Sử nói thêm.
Ông kêu gọi các cử tri nếu bỏ phiếu qua thư thì nên bỏ phiếu sớm ‘để có thời gian theo dõi và kiểm soát lá phiếu của mình’.
‘Không yên tâm’
Khác với ý kiến của nhân viên bầu cử này, ông Tommy Lưu, một cử tri tại Hạt Fairfax, bang Virginia, nói với VOA rằng ‘đã nghe rất nhiều vụ gian lận về bỏ phiếu qua thư trên mạng xã hội’ nên quyết định sẽ đi bỏ phiếu trực tiếp.
“Tôi đã thấy họ đăng tải những hình ảnh có bao nhiêu lá phiếu trong thùng rác hay bỏ bên đường cho xe rác đến thu gom,” ông nói. “Tôi sẽ đi đến phòng phiếu để yên tâm hơn.”
Ông Lưu cho biết gia đình ông đã nhận được phiếu bầu qua thư vốn tự động gửi về nhà cho các cử tri đã đăng ký, nhưng ông đã ‘ném tất cả vào thùng rác’.
“Sau đó tôi mới biết là nếu không có lá phiếu đó thì sẽ không đổi được lá phiếu khi đến phòng phiếu. Do đó tôi đã lên trang web của tiểu bang để yêu cầu họ gửi lại lá phiếu qua thư khác,” ông nói.
Ông Lưu đang chờ đợi đến sau ngày 14/10, hạt Fairfax chỗ ông ở sẽ mở thêm nhiều điểm bỏ phiếu nữa (hiện giờ chỉ có một điểm). Khi đó, ông sẽ đưa cha mình, hiện đã ngoài 80 tuổi, đi bỏ phiếu trực tiếp.
Về mối lo COVID, ông Lưu nói cha con ông sẽ đeo khẩu trang và giữ khoảng cách xã hội nên ‘không sợ’.
Khi có nhiều điểm bỏ phiếu thì xếp hàng sẽ ngắn hơn và sẽ đỡ sợ hơn, ông nói thêm.
