Vợ của ông Lưu Hiểu Ba, nhà hoạt động dân chủ Trung Quốc bị cầm tù, hôm 27/6 cho hay bệnh ung thư của chồng bà, 61 tuổi, đã nặng đến mức không thể phẫu thuật, xạ trị và hóa trị.
Tuyên bố bằng video của bà Lưu Hà được đưa ra một ngày sau khi luật sư của gia đình loan báo khôi nguyên giải Nobel Hoà Bình được tạm tha vì lý do sức khỏe và đang được điều trị ung thư gan giai đoạn cuối tại một bệnh viện ở thành phố Thẩm Dương, miền bắc Trung Quốc.
Ông Lưu chịu án tù 11 năm về tội danh “kích động lật đổ nhà nước” khi ông soạn "Hiến chương 08", một tuyên ngôn kêu gọi cải cách dân chủ. Tài liệu này được công bố năm 2008. Ông Lưu bị bắt, xét xử và kết án năm 2009.
Luật sư của ông cho biết ông đã được chẩn đoán mắc bệnh ung thư vào tháng trước. Ông Lưu được trao Giải Nobel Hoà bình năm 2010, nhưng bị cấm nhận giải thưởng này.
Phát ngôn viên của Đại sứ quán Hoa Kỳ hôm 27/6 kêu gọi nhà chức trách Trung Quốc "không những chỉ thả ông Lưu, mà hãy đình chỉ việc áp dụng biện pháp quản thúc tại gia đối với vợ ông".
Một ủy ban lưỡng đảng của quốc hội Mỹ chuyên về Trung Quốc hôm 26/6 kêu gọi Tổng thống Donald Trump hãy tức tốc tìm cách đưa hai vợ chồng ông Lưu sang Mỹ để tìm hiểu khả năng điều trị, cùng với 4 nhà bất đồng chính kiến khác 'đang đối mặt với những vấn đề sức khoẻ nghiêm trọng'.
Tuyên bố của ông Marco Rubio, Chủ tịch Ủy Ban Hành pháp Quốc hội Hoa Kỳ về Trung Quốc, nói: "Tôi kêu gọi Tổng thống Trump tìm cách đưa ngay ông Lưu sang Hoa Kỳ vì lý do nhân đạo".
Ông Chris Smith, đồng chủ tịch ủy ban, nói vợ của ông Lưu cũng phải được phép đi Mỹ.
Trong tuyên bố của mình, ông Rubio nói: "Tuy chúng tôi vui mừng vì ông Lưu không còn bị giam cầm, song đây không phải là một hành động nhân từ của phía chính phủ Trung Quốc”.
"Chính quyền Trung Quốc đã biết về tình trạng sức khoẻ nghiêm trọng của ông ấy trong bao lâu? Những điều khoản về việc tạm tha ông vì lý do y tế là gì? Liệu vợ ông, bà Lưu Hà, có thể theo dõi việc chăm sóc ông ấy mãi không? "
Ông Lưu nhập viện tại Đệ nhất Bệnh viện của Đại học Y Trung Quốc ở Thẩm Dương. Giới chức nhà tù cho hay một nhóm gồm 8 chuyên gia ung thư đã được giao nhiệm vụ điều trị cho ông.
