Tại phiên điều trần của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện hôm 27/4, các thượng nghị sỹ Mỹ thuộc cả hai đảng lớn đã thúc giục chính phủ của ông Obama ra lệnh cho hải quân thực hiện thêm các cuộc hành quân sát với các đảo có tranh chấp ở Biển Đông.
Vào lúc Tổng thống Obama tháng sau sẽ thăm Việt Nam, nước có nhiều tranh chấp nhất với Trung Quốc ở Biển Đông, 4 thượng nghị sỹ đã đưa ra dự luật kêu gọi tăng cường trợ giúp an ninh cho các đồng minh ở Đông Nam Á và mở rộng các hoạt động quân sự của Mỹ nhằm duy trì quyền tự do hàng hải ở Biển Đông.
Thượng nghị sỹ Robert Menendez (Đảng Dân chủ-bang New Jersey) phát biểu khi công bố dự luật: “Lâu nay, Trung Quốc tiếp tục các chính sách bành trướng và hung hăng, Mỹ đã đóng vai trò quan sát viên, hay có lẽ là người phản đối, chứ chưa phải là người trong cuộc”.
Dự luật có tên “Đạo luật Sáng kiến An ninh Hàng hải Châu Á-Thái Bình Dương” sẽ yêu cầu chính quyền báo cáo với Quốc hội về các kế hoạch hành quân tự do hàng hải cũng như các hoạt động của Trung Quốc ở vùng biển tranh chấp. Dự luật cũng sẽ nâng cấp vị thế của Philippines theo các luật về trợ giúp an ninh của Mỹ, cho phép nước này được nhận các thiết bị quân sự tinh xảo hơn.
Thượng nghị sỹ đảng Dân chủ Ben Cardin nói dự luật là câu trả lời cho những hành động liên tục thách thức nền pháp trị và quân sự hóa Biển Đông.
Trong 2 năm qua, Trung Quốc đã hành động mạnh tay để khẳng định chủ quyền ở Biển Đông, kể cả cưỡng ép các nước như Việt Nam và Philippines. Chính quyền của Tổng thống Obama đã liên tục kêu gọi Bắc Kinh tôn trọng luật pháp quốc tế và không cưỡng ép, những không có kết quả.
Tại phiên điều trần trước Ủy ban Đối ngoại Thượng viện hôm 27/4, Thứ trưởng Ngoại giao Antony Blinken cho biết kể từ mùa thu năm ngoái, hải quân Mỹ đã điều tàu đi gần các đảo nhân tạo do Trung Quốc bồi đắp lên, và các hoạt động như vậy sẽ diễn ra đều đặn hơn.
Một số nhà lập pháp đã chỉ trích các chính sách của chính quyền về Biển Đông là yếu ớt và mờ nhạt.
Các thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa nói các cuộc tuần tra “tự do hàng hải” bên trong vùng 12 hải lý quanh các đảo nhân tạo - mà Trung Quốc có thể coi là vùng lãnh hải của họ - cần phải diễn ra thường xuyên. Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa của bang Tennessee Bob Corker nói: “Tôi không thấy có lý do gì chúng ta không thực hiện hàng tuần hay hàng tháng”.
Thượng nghị sỹ đảng Cộng hòa của bang Colorado Cory Gardner nói 3 tháng 1 lần mới đưa tàu Mỹ vào khu vực là “không đủ để gửi thông điệp mạnh đến Trung Quốc”.
Vào lúc Tòa Trọng tài Thường trực sắp ra phán quyết lịch sử về vụ khiếu nại của Philipines đối với tính pháp lý về các vùng mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền, Thượng nghị sỹ Cardin tuyên bố: “Bây giờ là lúc Mỹ và các đối tác trong khu vực và toàn cầu có những biện pháp rõ ràng, cụ thể để ủng hộ một trật tự có nền tảng là các luật lệ ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương”.
Theo Abcnews, Foreignpolicy.com
