Cuộc tranh luận mới nhất tối qua giữa các ứng viên của đảng Cộng Hòa để được đề cử ra tranh chức tổng thống đã biến thành một cuộc đấu khẩu vào lúc các ứng viên đề cập đến những vấn đề như di trú bất hợp pháp, chính sách của Hoa Kỳ về Trung Đông và sự minh bạch trong hồ sơ thuế của các ứng viên.
Nhà tỷ phú địa ốc Donald Trump nhắc lại lời tuyên bố rằng ông sẽ buộc Mexico phải trả tiền để xây bức tường ông đề nghị ở biên giới phía nam Hoa Kỳ nhằm ngăn chặn di dân bất hợp pháp, và vì những lời phản đối của các nhà lãnh đạo Mexco về vấn đề này, ông nói “bức tường sẽ cao thêm 10 bộ”.
Các đối thủ về sát nhất của ông là Thượng nghị sĩ Marcol Rubio của bang Florida và Thượng nghị sĩ Ted Cruz của bang Texas đã lên án ông Trump là sử dụng lao động di dân bất hợp pháp trong các dự án xây dựng nổi tiếng của ông. Cả hai vị này đều nói ông Trump đã bị buộc phải nộp khoản tiền phạt 1 triệu đôla vì tuyển dụng di dân bất hợp pháp.
Cả ông Rubio và Cruz đều khẳng định sẵn sàng công khai hồ sơ thế của họ và chỉ trích ông Trump là phản đối việc này. Ông Trump nói ông sẽ công bố hồ sơ thuế của ông – một tập tục thông thường của các ứng cử viên Tổng thống Mỹ - chỉ sau điều ông gọi là “một cuộc kiểm tra thông thường”.
Và ông tuyên bố ông tin rằng Libya hiện đang đắm mình trong một cuộc nội chiến, sẽ khá hơn nêu nhà cựu lãnh đạo Moammar Gadhfi vẫn còn nắm quyền. Gadhafi đã bị lật đổ và hạ sát trong phòng trào Mùa Xuân Ả Rập năm 2011 khi các cường quốc Tây phương ủng hộ một cuộc nổi dậy của dân chúng Libya chống lại chính phủ Gadhafi.
Ông Trump quy lỗi sự nổi dậy của nhóm chủ chiến Nhà nước Hồi giáo cho việc lật đổ Gadhafi và Tổng thống Iraq Saddam Hussein, bị lật đổ năm 2003 và đã bị dân chúng Iraq hành quyết 3 năm sau đó.
Về phần mình, ông Cruz hứa hẹn sẽ “xé tan tành” thỏa thuận hạt nhân với Iran do LHQ đứng ra làm trung gian và được chung quyết tháng 7 năm ngoái. Thỏa thuận cho phép Iraq được nới lỏng các biện pháp chế tài của Hoa Kỳ, Liên Hiệp Quốc và Liên hiệp châu Âu để đổi lấy việc giảm thiểu hoặc bãi bỏ hẳn các kho dự trữ uranium và máy ly tâm của Iran.
Ông Trump ưa khoa trương, và chưa hề nắm một chức vụ công cử nào, đã thắng 3 cuộc bầu sơ bộ liên tiếp ở New Hampshire, South Carolina và Nevada. Cuộc tranh luận này diễn ra trước các cuộc bầu sơ bộ vào thứ Ba tới ở 12 bang, cùng diễn ra trong một ngày lần đầu tiên trong các cuộc chạy đua ở từng tiểu bang từ nhiều tháng nay để chọn ra người được các đảng Dân Chủ và Cộng Hòa đề cử ra tranh chức tổng thống.
Một cuộc thăm dò của Bloomberg Politics công bố hôm 25/2 cho thấy ông Trump, người đã ly dị vợ hai lần, có tỷ lệ ủng hộ 37% ở 7 tiểu bang miền nam, là nơi có số cử tri bảo thủ nhất nước.
Cả ông Rubio lẫn ông Cruz đều đã tăng phần gay gắt trong các cuộc công kích ông Trump vào những ngày gần đây, với ông Rubio lập luận rằng khẩu hiểu tranh cử “Làm nước Mỹ vĩ đại trở lại” của ông Trump là lập luận sáo rỗng mà không có nhiều đề nghị chính sách cụ thể.
Hai ứng viên khác là Thống đốc John Kasich của bang Ohio và cựu phẫu thuật gia thần kinh Ben Carson vẫn tham gia cuộc chạy đua, và có mặt trên sân khấu. Đây là cuộc tranh luận đầu tiên không có mặt cựu thống đốc Florida Jeb Bush, người đã bỏ rơi sau kết quả về hạng tư gây thất vọng hồi cuối tuần trước ở bang South Carolina.
Ông Cruz một người bảo thủ từng khuấy động ở Washington chống lại các nhà lãnh đạo Dân Chủ và Cộng Hòa, hôm thứ Tư đã công kích ông Rubio và Trump là “những người thỏa hiệp với Washington”. Ông nói ông Rubia đã hợp tác với phe Dân Chủ về những thay đổi chính sách di dân mà Quốc hội cuối cùng bỏ rơi, trong khi ông Trump đã ủng hộ tiền bạc cho các đảng viên Dân Chủ ra tranh cử trước đây và đã có những lần ủng hộ các chính sách của họ.
Ông Cruz đang trông đợi thắng tại bang nhà Texas vào ngày thứ Ba và đạt thành tích tốt ở các bang lân cận. Nhưng các cuộc thăm dò cho thấy phe Cộng Hòa ủng hộ ông Trump ở các bang đó và kéo ông về sát hơn với ông Cruz ở Texas. Ông Rubio cũng đối mặt với một cuộc tranh đua quan trọng ở bang Florida miền đông nam, là bang nhà của ông, vào ngày 15 tháng 3, cùng ngày ông Kasich nằm trên lá phiếu với các ứng viên khác ở Ohio là tiểu bang miền trung tây mà ông đang làm thống đốc.
Ông Trump đã dự đoán ông sẽ đối mặt với cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton, ứng viên dẫn đầu phía đảng Dân Chủ, trong cuộc tổng tuyển cử vào tháng 11 để thay thế Tổng thống Barack Obama, mà nhiệm kỳ kết thúc vào tháng 1 năm tới.
Bà Clinton đã thắng 2 trong 3 cuộc tranh đua cấp bang của đảng Dân Chủ trước đối thủ còn lại là Thượng nghị sĩ Bernie Sanders của bang Vermont, một người tự nhận là theo chủ nghĩa xã hội Dân Chủ. Bà Clinton từng làm ngoại trưởng từ năm 2009 đến năm 2013, được nhiều người cho là sẽ thắng cuộc bầu sơ bộ ở bang South Carolina, miền duyên hải Đại Tây Dương và hai người sẽ tranh đua với nhau ở 11 bang vào ngày thứ Ba tới.
