Thứ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ đặc trách các vấn đề chính trị, ông William J. Burns, có mặt tại Campuchia vào cuối tuần này để hoàn trả 7 cổ vật bị đánh cắp đã được các giới chức Mỹ thu hồi.
Chuyến viếng thăm Campuchia của ông Burns trùng hợp với kỷ niệm 60 năm ngày thiết lập quan hệ bang giao Mỹ-Campuchia.
Chuyến đi cũng được thực hiện giữa lúc đang diễn ra một cuộc diễn tập quân sự kéo dài 2 tuần lễ tại Campuchia, có sự tham gia của hơn 1000 binh sĩ đến từ 23 nước Châu Á-Thái Bình Dương và Hoa Kỳ.
Cuộc tập trận này là một phần nằm trong Sáng kiến Duy trì Hòa bình Toàn cầu, một nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm cải thiện khả năng gìn giữ hòa bình giữa các quốc gia.
Tuy nhiên một số đơn vị quân đội Campuchia, trong đó có đơn vị thiết giáp chủ trì cuộc tập trận địa phương, vẫn bị tố cáo về các hành động vi phạm nhân quyền.
Hồi đầu tháng, Tổ chức bênh vực nhân quyền Human Rights Watch (HRW) nói quả là một sự “xúc phạm” khi Hoa Kỳ cung cấp thiết bị trị giá hàng triệu đôla cho các đơn vị quân đội liên hệ. Theo HRW, làm như thế là phá hoại những lời phản đối của Hoa Kỳ chống các vụ trục xuất cưỡng bách để chiếm đất tại Campuchia.
Một số chính khách địa phương cũng bày tỏ sự bất bình của họ. Dân biểu Mu Sochua thuộc phe đối lập Campuchia, lên án sự ủng hộ mà Hoa Kỳ dành cho quân đội Campuchia.
Bà Sochua nói: “Đây là một xúc phạm lớn đối với nhân dân Campuchia. Mục đích của sự hỗ trợ đó không phải là để giúp nền dân chủ tại Campuchia, mà là để phục vụ các quyền lợi của Hoa Kỳ trong khu vực.”
Tại một cuộc họp báo hôm Chủ Nhật, Thứ trưởng Burns nhấn mạnh rằng tất cả các quan hệ quân sự của Hoa Kỳ đều phù hợp với luật pháp Mỹ, ông nói chính phủ Mỹ đã phê chuẩn tất cả những người tham gia tập trận một cách cẩn thận.
Tuy nhiên bà Mu Sochua tố cáo Washington là trốn tránh trách nhiệm. Bà nói Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã nói dối khi nói với Quốc hội rằng không có đơn vị quân sự Campuchia nào bị kết tội vi phạm nhân quyền.
Bà Sochua nói tiếp: “Tôi lấy làm vô cùng thất vọng về việc Tổng thống Obama đã cho phép điều này xảy ra tại Campuchia.”
Bà Sochua tin rằng các bên viện trợ cho Campuchia, mà hồi đầu năm đã cam kết hơn 1 tỉ đôla để giúp Phnom Penh, phải liên kết các khoản viện trợ với nhân quyền và dân chủ.
Bà nói không làm điều đó, có nghĩa là cộng đồng quốc tế không thực hiện các trách vụ của mình đối với Campuchia.
Những lời bình luận của dân biểu Mu Sochua được đưa ra hôm thứ Năm, trong bối cảnh bà có thể bị bắt giữ vì không chịu trả một số tiền phạt trong một vụ án do Thủ tướng Campuchia Hun Sen phát động, kiện bà về tội lăng mạ.
Tòa án phạt bà Sochua 4000 đôla sau khi ra phán quyết rằng bà đã phỉ báng Thủ tướng Hun Sen khi loan báo dự định kiện ông về tội lăng mạ về những lời phát biểu ông Hun Sen đã đưa ra.
Bà nói vụ án này đầy tính chính trị, và là thêm một chứng cớ khác nữa cho thấy là nền dân chủ đang bị chế độ cầm quyền tại Pnom Penh phá hoại.
Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ William Burns gián tiếp nhắc đến trường hợp bà Sochua khi ông nói rằng chính trường là một nơi tốt hơn để giải quyết các cuộc tranh chấp đó, thay vì các tòa án.
Theo lời ông Burns, tự do phát biểu là “một giá trị thiết yếu cho bất cứ một xã hội chính trị lành mạnh nào.”
Hôm Chủ Nhật, một giới chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ đang đi thăm Campuchia đã lên tiếng bênh vực sự hỗ trợ mà Hoa Kỳ dành cho quân đội Campuchia. Nhà ngoại giao Mỹ đưa ra những lời bình luận này sau khi có những lời chỉ trích gay gắt của một dân biểu đối lập hàng đầu về sự hậu thuẫn dành cho quân đội Campuchia. Từ Pnom Penh, thông tín viên Robert Carmichael của Đài VOA gửi về bài tường trình sau đây.
