Khi cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc ngày càng thêm căng thẳng, các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng Trung Quốc sẽ dùng Việt Nam là nơi để đưa hàng qua Mỹ nhằm tránh thuế xuất cao.
Chính phủ của Tổng thống Donald Trump tuyên bố rằng họ sẽ áp thuế 10% lên 200 tỷ USD hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào tháng 9. Mức thuế này có thể lên đến 25%. Trung Quốc cũng tung ra biện pháp trả đũa với giá trị tương đương. Bắc Kinh cáo buộc Mỹ “khởi động cuộc chiến tranh thương mại có quy mô lớn nhất lịch sử,” theo Reuters.
Theo đánh giá của hai chuyên gia kinh tế mà VOA tiếp xúc, căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc – hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam – sẽ có tác động tiêu cực tới sự phát triển kinh tế của quốc gia Đông Nam Á này.
Một trong những ảnh hưởng tiêu cực này là việc Trung Quốc đưa hàng hóa qua ngả Việt Nam để xuất sang Mỹ.
Tiến sỹ kinh tế Phạm Đỗ Chí, người từng có trên 25 năm làm việc cho Quỹ Tiền tệ Quốc tế, nhận định với VOA: “Cái nguy hiểm là hàng của Trung Quốc sẽ tuồn sang Việt Nam để lấy nhãn hiệu Việt Nam nhằm mong giảm thuế vì hiện tại Mỹ chưa áp thuế lên hàng Việt Nam.”
Cùng chung nhận định này, chuyên gia kinh tế của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Trần Toàn Thắng nói: “Khi xuất khẩu của Trung Quốc không trực tiếp sang Mỹ được nữa thì nếu là doanh nghiệp đương nhiên họ sẽ nghĩ đến giải pháp mượn các nước thứ ba để xuất khẩu sang.”
Mức thuế cao mà Mỹ áp lên hàng nhập khẩu Trung Quốc sẽ dẫn đến việc hàng hóa Trung Quốc tràn vào Việt Nam.Trần Tuấn Anh, Bộ trưởng Công Thương
Theo Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh, mức thuế cao mà Mỹ áp lên hàng nhập khẩu Trung Quốc sẽ dẫn đến việc hàng hóa Trung Quốc tràn vào Việt Nam.
Nhiều hàng hóa gồm quần áo, giày dép và túi xách của Trung Quốc đang tràn vào Việt Nam một cách bất hợp pháp để được xuất sang Mỹ, VNExpress trích lời Chủ tịch Hội Dệt may Thêu đan TP HCM (AGTEK) Phạm Xuân Hồng nói.
Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải đầu tháng này cũng nhận định rằng chiến tranh thương mại có thể dẫn đến việc doanh nghiệp Trung Quốc dùng Việt Nam để đưa hàng qua Mỹ. Đó là một trong những trường hợp xấu nhất có thể ảnh hưởng đến Việt Nam của chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, theo quan chức của Bộ Công thương.
Hàng Trung Quốc đội lốt Việt Nam
Trên thực tế thì việc này đã diễn ra, theo ông Thắng, hiện là trưởng ban Kinh tế Thế giới của Trung tâm Thông tin và Dự báo Kinh tế-Xã hội (NCIF) của bộ KH&ĐT. Dẫn chứng việc đầu năm nay Mỹ áp thuế cao lên các mặt hàng tôn của Việt Nam, ông Thắng cho biết đó là vì “người ta cho rằng các doanh nghiệp nhập hàng từ Trung Quốc và sau đó sơ chế một tỷ lệ rất nhẹ và xuất sang Mỹ.”
Mỹ áp đặt các sắc thuế rất cao đối với nhôm nhập từ Trung Quốc, thuế xuất chống bán phá giá lên tới 374% cho phôi nhôm từ Trung Quốc trong khi nhôm Việt Nam chỉ chịu mức thuế trên dưới 5%. Trung Quốc được cho là đang dùng Việt Nam để có thể hưởng thuế xuất ưu đãi này.
Nếu chiến tranh thương mại lan rộng, Mỹ sẽ bắt đầu quay sang đánh thuế một số hàng của Việt Nam, nhất là nếu có bằng cớ là Việt Nam giúp Trung Quốc tiêu thụ hàng của Trung Quốc.Phạm Đỗ Chí, TS kinh tế
Vào tháng 5, Mỹ công bố sẽ áp thuế nặng lên các mặt hàng thép Việt Nam được cho là có sử dụng vật liệu từ Trung Quốc. Tuy nhiên sau đó Mỹ nói sẽ áp dụng biện pháp miễn trừ thuế nếu các doanh nghiệp Việt Nam thỏa mãn các yêu cầu của Bộ thương mại Mỹ, theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng.
Với việc chiến tranh thương mại tiếp tục leo thang, các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng không chỉ nhôm mà các mặt hàng khác của Việt Nam cũng sẽ là mục tiêu áp thuế của Mỹ.
TS Chí, từng có thời gian thỉnh giảng về kinh tế và tài chính tại Đại học American University của Mỹ, nói: “Nếu chiến tranh thương mại lan rộng, Mỹ sẽ bắt đầu quay sang đánh thuế một số hàng của Việt Nam, nhất là nếu có bằng cớ là Việt Nam giúp Trung Quốc tiêu thụ hàng của Trung Quốc.”
Từ trong nước, Chủ tịch AGTEK Xuân Hồng cho rằng Chính phủ Việt Nam cần hành động nhanh chóng để ngăn chặn việc các doanh nghiệp địa phương nhập hàng từ Trung Quốc để xuất sang Mỹ.
Không thể cấm các doanh nghiệp nhập khẩu về và xuất khẩu đi các mặt hàng của họ nhưng chính phủ Việt Nam cần có những biện pháp trừng phạt các doanh nghiệp có hành vi gian lậnTrần Toàn Thắng, Trưởng ban KT-XH của NCIF
Theo TS Thắng, không thể cấm các doanh nghiệp nhập khẩu về và xuất khẩu đi các mặt hàng của họ nhưng chính phủ Việt Nam cần có những biện pháp trừng phạt các doanh nghiệp có hành vi gian lận. Đồng thời ông cũng đề xuất việc đàm phán cụ thể giữa Việt Nam với Mỹ về các ngành hàng có tiềm năng xảy ra việc Trung Quốc tuồn sản phẩm thông qua Việt Nam.
Xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đạt 21,6 tỷ USD và sang Trung Quốc đạt hơn 16,6 tỷ USD trong sáu tháng đầu năm nay. Đây là hai quốc gia nhập khẩu nhiều nhất của Việt Nam.
Hiện Mỹ đã áp thuế nhập khẩu 25% lên 34 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc. Tổng thống Trump trước đó còn đe dọa áp thuế lên số hàng tổng cộng hơn 500 tỷ USD nếu Trung Quốc trả đũa.
Chính phủ Mỹ đang lấy ý kiến công chúng về chính sách thuế đối với 200 tỷ hàng nhập khẩu Trung Quốc cho đến ngày 30/8. Các phiên điều trần công khai sẽ diễn ra từ ngày 20-23/8, theo thông tin từ Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ.
