Tổng thống Nicolas Maduro và đối thủ phe đối lập Edmundo Gonzalez hôm 29/7 đều tuyên bố chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Venezuela trong khi Washington và các chính phủ nước ngoài khác nghi ngờ kết quả chính thức, vốn giúp người đương nhiệm tiếp tục nắm quyền.
Cơ quan bầu cử quốc gia Venezuela cho biết ngay sau nửa đêm rằng Tổng thống Maduro đã giành được nhiệm kỳ thứ ba với 51% số phiếu bầu – một kết quả sẽ kéo dài sự cai trị của chế độ xã hội chủ nghĩa trong một phần tư thế kỷ.
Nhưng các cuộc thăm dò ý kiến cử tri độc lập chỉ ra rằng phe đối lập sẽ giành chiến thắng lớn sau khi có sự ủng hộ nhiệt tình dành cho ông Gonzalez và lãnh đạo phe đối lập Maria Corina Machado trong chiến dịch tranh cử.
Theo bà Machado, người đã bị cấm giữ chức vụ công trong một quyết định mà bà cho là không công bằng, ông Gonzalez đã giành được 70% số phiếu.
Ông Gonzalez nói với những người ủng hộ rằng các quy tắc đã bị vi phạm vào ngày bỏ phiếu.
"Thông điệp hòa giải và thay đổi hòa bình của chúng tôi vẫn còn nguyên giá trị... cuộc đấu tranh của chúng tôi vẫn tiếp tục và chúng tôi sẽ không ngừng nghỉ cho đến khi ý chí của người dân Venezuela được tôn trọng", ông nói.
Hiện vẫn chưa rõ động thái tiếp theo của phe đối lập là gì. Ông Gonzalez cũng cho biết ông không kêu gọi những người ủng hộ xuống đường hoặc thực hiện bất kỳ hành động bạo lực nào.
Nhưng các sự cố riêng lẻ đã xảy ra trên khắp cả nước trước khi kết quả được công bố, bao gồm cái chết của một người đàn ông ở bang Tachira và các cuộc ẩu đả tại các điểm bỏ phiếu ở Caracas và những nơi khác. Cảnh sát đã giải tán một cuộc biểu tình ở Catia, theo truyền thống là thành trì của đảng cầm quyền ở phía tây Caracas.
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết Washington rất lo ngại rằng kết quả do cơ quan bầu cử công bố không phản ánh đúng phiếu bầu của người dân. Cơ quan này được cho là một cơ quan độc lập nhưng phe đối lập nói rằng cơ quan này hoạt động như một nhánh của chính phủ Maduro.
Caracas và Washington đã có mối quan hệ đối đầu từ thời của chính quyền lãnh đạo dân túy cánh tả Hugo Chavez. Ông Maduro – cựu tài xế xe buýt và bộ trưởng ngoại giao 61 tuổi – nhậm chức sau cái chết của ông Chavez vào năm 2013 và cuộc tái đắc cử năm 2018 của ông bị Hoa Kỳ và các nước khác coi là gian lận. Họ gọi ông là một nhà độc tài.
Ông Maduro chịu trách nhiệm về cuộc khủng hoảng kinh tế, sự di cư của khoảng một phần ba dân số và sự suy giảm mạnh mẽ trong quan hệ ngoại giao, với đỉnh điểm là các lệnh trừng phạt do Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và các nước khác áp đặt. Các lệnh trừng phạt này đã làm tê liệt ngành công nghiệp dầu mỏ vốn đã gặp khó khăn của Venezuela.
Trái phiếu của Venezuela và trái phiếu của công ty dầu mỏ nhà nước PDVSA đã được các nhà giao dịch định giá giảm từ 1,5 đến 5 xu, tính theo đô la, vào ngày 29/7.
Tổng thống Argentina Javier Milei gọi kết quả bầu cử chính thức là gian lận, trong khi Costa Rica và Peru bác bỏ kết quả này và Chile cho biết họ sẽ không chấp nhận bất kỳ kết quả nào không thể được xác minh.
Bộ trưởng Ngoại giao Tây Ban Nha Jose Manuel Albares cho biết thông tin chi tiết từ tất cả các điểm bỏ phiếu phải được trình bày để đảm bảo kết quả có thể hoàn toàn xác minh được. "Chúng tôi yêu cầu duy trì sự bình tĩnh và lịch thiệp trong ngày bầu cử", ông nói.
Nga, Cuba, Honduras và Bolivia đã cổ vũ chiến thắng của ông Maduro.
"Hãy nhớ rằng các bạn luôn là vị khách được chào đón trên đất Nga", Tổng thống Vladimir Putin nói khi chúc mừng ông Maduro.
Maduro ăn mừng
Ông Maduro nhắc lại lời khẳng định trong chiến dịch tranh cử của mình rằng hệ thống bầu cử của Venezuela là minh bạch.
Ông sẽ ký một sắc lệnh vào ngày 29/7 để tổ chức một "cuộc đối thoại tuyệt vời trên toàn quốc". Ông Maduro cho biết như vậy khi ăn mừng ‘chiến thắng’ cùng những người ủng hộ trước khi cắt bánh sinh nhật cho người cố vấn quá cố của mình Hugo Chavez, người nếu còn sống đã bước sang tuổi 70 hôm 28/7.
Edison Research, đơn vị tiến hành thăm dò ý kiến bầu cử cấp cao tại Hoa Kỳ và các quốc gia khác, đã công bố một cuộc thăm dò ý kiến cử tri cho thấy ông Gonzalez, 74 tuổi và từng là một nhà ngoại giao nổi tiếng với thái độ điềm tĩnh, đã giành được 65% số phiếu bầu, trong khi ông Maduro chỉ giành được 31%.
"Kết quả chính thức thật lố bịch", Phó chủ tịch điều hành của Edison Rob Farbman nói với Reuters trong một email và cho biết họ vẫn giữ nguyên kết quả khảo sát. Cuộc thăm dò ý kiến cử tri của Edison được tiến hành trên toàn quốc với dữ liệu sơ bộ từ 6.846 cử tri được phỏng vấn tại 100 địa điểm bỏ phiếu.
Công ty địa phương Meganalisis dự đoán 65% phiếu bầu cho ông Gonzalez và chỉ chưa đến 14% cho ông Maduro.
Phe đối lập và những người quan sát cuộc bỏ phiếu đã đặt ra câu hỏi trước cuộc bỏ phiếu về việc liệu nó có công bằng hay không, nói rằng các quyết định của cơ quan bầu cử và việc bắt giữ nhân viên phe đối lập nhằm mục đích tạo ra trở ngại.
Bà Machado đã kêu gọi quân đội nước này tán thành kết quả bỏ phiếu và cho biết cử tri đã nói rõ rằng họ không muốn ông Maduro.
Quân đội Venezuela từ lâu đã ủng hộ ông Maduro và không có dấu hiệu công khai nào cho thấy các nhà lãnh đạo lực lượng vũ trang đang tách ra khỏi chính phủ.
Diễn đàn