Lần đầu tiên chính phủ Tổng thống Obama công khai thừa nhận món tiền mặt 400 triệu trả cho Iran đã được dùng làm đòn bẩy để bảo đảm một nhóm tù nhân Mỹ đang bị Tehran cầm giữ được trả tự do.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ John Kirby lặp lại lập trường của chính phủ Obama rằng các cuộc thương thuyết để trả lại cho Iran món tiền này của họ đã được xúc tiến riêng rẽ, không liên hệ với các cuộc đàm phán để phóng thích 4 công dân Mỹ ở Iran.
Món tiền 400 triệu đó là kết quả của một thoả thuận mua vũ khí - bị huỷ bỏ - vào những năm 1970 với cựu vương Iran được Mỹ hậu thuẫn.
Ông Kirby nói: “Như chúng tôi đã nói vào lúc đó, chúng tôi cố ý tận dụng khoảnh khắc ấy để giải quyết những vấn đề còn tồn đọng hầu như cùng lúc. Ai cũng biết rằng chúng tôi trả lại cho Iran 400 triệu đô la - tiền của họ, cùng thời gian đó trong khuôn khổ một thoả thuận để giải quyết vấn đề tại La Haye, trong khi có những quan ngại rằng Iran có thể không giữ cam kết sẽ thả tù nhân, và thành thực mà nói, xét sự hoài nghi, không tin cậy nhau giữa Mỹ và Iran, lẽ dĩ nhiên là chúng tôi muốn duy trì tối đa đòn bẩy cho tới khi các công dân Mỹ được phóng thích. Đó là ưu tiên số một của chúng tôi. Thế cho nên quý vị hỏi tôi liệu có sự liên hệ nào với kết quả thương thuyết với Iran hay không, tôi sẽ không chối bỏ điều đó.”
Hồi đầu tháng này, Tổng thống Barack Obama, hiện đang đi nghỉ hè trên đảo Martha Vinyard ngoài khơi Massachusetts, bác bỏ rằng món tiền trả lại cho Iran trong cùng ngày các con tin được thả ra là “một thoả thuận với ma quỷ”, ông Obama chỉ ra rằng vụ chuyển ngân đã được loan báo hồi tháng Giêng, một ngày sau khi thoả thuận hạt nhân với Tehran bắt đầu thi hành.
Ứng cử viên Tổng thống Đảng Cộng hoà Donald Trump lập tức lên án thoả thuận này, nói rằng ông Obama đã nói dối.
Ông nói: “Giờ thì chúng ta biết từ chính Bộ Ngoại giao, loan báo rằng Tổng thống Obama đã nói dối về số tiền mặt 400 triệu đôla đã được gửi tới Iran bằng máy bay. 400 triệu đôla tiền mặt. Ông Obama chối bỏ món tiền này là để chuộc con tin, nhưng đó là sự thực. Vừa được tiết lộ. Ông ta nói 'chúng tôi không trả tiền chuộc mạng', nhưng thực tế là chúng ta đã làm chuyện đó. Ông Obama nó dối về các con tin, một cách công khai và trắng trợn như ông đã nói dối về chương trình Obamacare.”
Những người tù bị cầm giữ ở Iran gồm có nhà báo Jason Rezaian, trưởng đại diện của tờ The Washington Post, cựu quân nhân Thuỷ quân Lục chiến Amir Hekmati, mục sư Saeed Abedin và một người thứ tư, ông Nosratollah Khosravi-Roodsari, người không ai biết đã mất tích trước khi ông được trả tự do.
