Ngày 19 tháng Bảy, chính quyền ông Biden tiến tới một bước trong mục đích đóng cửa nhà tù giam giữ các nghi can khủng bố quốc tế tại Vịnh Guantanamo: Phóng thích về nước một người Morocco bị giam không xét xử kể từ khi Mỹ mở trại giam này cách đây 19 năm.
Việc chuyển ông Abdullatif Nasser là lần đầu tiên của chính quyền ông Biden, làm sống lại nỗ lực của chính quyền Obama vốn đã bị ngăn chặn, một phần, vì sự chống đối của phe bảo thủ và vì sự khó khăn trong việc tìm một địa điểm an ninh trong việc gởi trả một số tù nhân.
Những tổ chức nhân quyền gọi trại giam, được mở dưới thời Tổng thống George W. Bush sau cuộc tấn công của al-Qaida năm 2001, là sự sai lầm lịch sử của Mỹ. Có những cáo buộc tra tấn trong thẩm vấn đầu tiên, và thách thức sự hợp pháp của tòa án quân sự tại đây. Chính quyền ông Bush và những người ủng hộ gọi trại này, tại một căn cứ hải quân Mỹ ở Cuba, là cần thiết để quản lý an toàn những nghi can khủng bố quốc tế.
Một hội đồng duyệt xét đã từng khuyến nghị trả ông Nasser, hiện ở độ tuổi giữa 50, về nước vào tháng 7/2016, nhưng ông này vẫn ở lại Guantanamo dưới thời Tổng thống Donald Trump, là người chống lại việc đóng cửa trại này.
Khi loan báo việc chuyển ông Nasser, Ngũ Giác Đài nêu lên quyết định của hội đồng là việc giam giữ ông không còn cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia Hoa Kỳ.
Ông Nasser, còn được biết dưới tên Abdul Latif Nasser, đến Morroco ngày 19/7. Cảnh sát bắt giữ ông này và nói sẽ điều tra ông vì nghi ngờ có những hành động khủng bố - dù ông không bao giờ bị truy tố khi còn ở Guantanamo.
Luật sư của ông Nasser tại Morocco, Khalil Idrissi, nói những năm trong trại tù Guantanamo của ông Nasser “không biện minh được và bên ngoài luật pháp, và điều ông chịu đựng vẫn là một vết chàm trên trán của hệ thống Mỹ.”
Bộ Ngoại giao Mỹ nói trong một tuyên bố là chính quyền Tổng thống Joe Biden sẽ tiếp tục “một tiến trình có chủ ý và xuyên suốt” nhằm giảm bớt số người bị giam giữ tại Guantanamo “trong khi cũng đảm bảo an ninh cho Mỹ và đồng minh.”
Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Jen Psaki hồi tháng Hai năm nay nói “ý định” của chính quyền ông Biden là đóng cửa cơ sở giam giữ này, điều Tổng thống Barack Obama hứa trong vòng một năm sau khi nhậm chức vào tháng 1/2009.
Gần 800 tù nhân đã trải qua Guantanamo. Trong số 39 người còn lại, 10 người đủ điều kiện để chuyển đi nơi khác, 17 người đủ điều kiện để qua một tiến trình duyệt xét có khả năng được chuyển đi, 10 người khác liên hệ đến một tiến trình của ủy ban quân sự dùng để xét xử những người bị giam giữ và hai người đã bị kết tội, một giới chức hành chánh cao cấp cho biết.
Chính quyền ông Biden không giải quyết vấn đề làm thế nào xử lý nỗ lực đang tiến hành để xử năm người bị giam tại Guantanamo vì những cuộc tấn công 11/9. Chính quyền cũng phải giải quyết sẽ làm gì với những tù nhân mà đặc biệt chính quyền ông Obama gặp khó khăn, hoặc là vì các nước sở tại không được xem đủ an ninh để trả họ về, hay vì những nước thứ ba từ chối họ. Khoảng một phần ba các tù nhân còn lại thuộc Yemen, một quốc gia nghèo khổ và có chiến tranh.
Hoa Kỳ cám ơn Morocco đã tạo điều kiện dễ dàng cho việc chuyển giao ông Nasser.
Ông Nasser là một thành viên của một tổ chức bất bạo động nhưng bất hợp pháp Morocco Sufi Islam vào những năm 1980, theo như hồ sơ Ngũ Giác Đài. Vào năm 1996, ông được tuyển mộ để chiến đấu tại Chechnya, nhưng cuối cùng có mặt tại Afghanistan nơi ông được huấn luyện trong một trại của al-Qaida. Ông bị bắt tại đây khi chiến đấu chống lại lực lượng Mỹ và đến trại Guantanamo vào tháng 5/2002.
