Một cuộc biểu tình lớn của hàng ngàn ngư dân đã diễn ra trong ngày 3/4 ở huyện Lộc Hà, Hà Tĩnh và kết thúc trong ôn hòa. Cuộc biểu tình đã buộc chính quyền địa phương phải đối thoại với người dân về những vấn đề liên quan đến vụ ô nhiễm Formosa.
Có bà chủ tịch hội đồng nhân dân huyện và một người đại diện cho ủy ban huyện đứng ra nói ngày mai [4/4] sẽ ra gặp gỡ bà con. Họ chỉ nói là ra gặp gỡ và trả lời về những vụ việc trên. Thực ra diễn biến trong ôn hòa, nên chỉ có người công an giả dạng côn đồ bị đánh đập. Còn về bà con, mọi người đều không thiệt hại gì về tài sản cũng như thân thểanh Ngọc Hướng, người địa phương
Anh Ngọc Hướng, một người dân địa phương tham gia biểu tình, cho VOA biết người dân 2 xã Thạch Kim và Thạch Bằng đã tràn vào trụ sở ủy ban nhân dân huyện từ sáng cho đến chiều.
Biểu tình bắt đầu ở Thạch Bằng trong những ngày cuối tháng 3 và tiếp tục cho đến bây giờ. Nhưng cuộc biểu tình ngày 3/4 có quy mô lớn hơn hẳn. Các nguồn tin địa phương tường trình rằng người dân vẫn tiếp tục đòi được đền bù thỏa đáng sau vụ ô nhiễm vị quy trách cho công ty Formosa, nhưng ngoài ra họ còn đòi chính quyền trả lời về cáo buộc rằng công an đã đánh đập dân và một số nhà hoạt động vào đêm hôm trước, tức mồng 2/4, và đã có những hành vi bôi nhọ các vị linh mục và giám mục Giáo phận Vinh.
Hãng Formosa của Đài Loan hồi năm ngoái đã gây ô nhiễm ven biển 4 tỉnh miền trung Việt Nam trong quá trình hoàn thiện một nhà máy thép lớn ở Hà Tĩnh. Hãng đã nhận trách nhiệm và bồi thường 500 triệu đôla cho chính phủ Việt Nam.
Trong nửa cuối năm 2016 đến nay, chính quyền Việt Nam chi trả bồi thường cho những người dân bị thiệt hại. Nhưng đã xảy ra hàng chục cuộc biểu tình lớn nhỏ ở Hà Tĩnh và Nghệ An, vì hàng chục nghìn người cho rằng cách tính toán bồi thường không thỏa đáng.
Trong cuộc biểu tình hôm 3/4 ở huyện Lộc Hà, anh Hướng và nhiều người địa phương ước tính lúc cao điểm có khoảng 7.000 người quanh khu vực nơi đặt trụ sở ủy ban. Hai phần ba số người biểu tình là giáo dân.
Khi người dân tràn vào trụ sở, cán bộ và nhân viên ủy ban đã rời đi. Một số người mô tả “trụ sở huyện đã thất thủ”.
Các nguồn địa phương cũng cho hay chính quyền đã cử hàng nghìn nhân viên công an, an ninh đến khu vực, nhưng không có hành động đàn áp, bắt bớ.
VOA không có điều kiện để kiểm chứng tất cả các thông tin này.
Mặc dù không có đụng độ giữa người biểu tình với công an, song theo anh Hướng, một người đàn ông bị nghi là nhân viên công an mặc thường phục đã trà trộn vào đám đông người biểu tình, dường như có ý định gây rối. Người này đã xô xát với người biểu tình và ông ta đã bị thương.
Đến gần chiều tối, đại diện chính quyền huyện hứa họ sẽ gặp gỡ, đối thoại với dân, và cuộc biểu tình kết thúc trong ôn hòa. Anh Hướng cho biết thêm:
“Có bà chủ tịch hội đồng nhân dân huyện và một người đại diện cho ủy ban huyện đứng ra nói ngày mai [4/4] sẽ ra gặp gỡ bà con. Họ chỉ nói là ra gặp gỡ và trả lời về những vụ việc trên. Thực ra diễn biến trong ôn hòa, nên chỉ có người công an giả dạng côn đồ bị đánh đập. Còn về bà con, mọi người đều không thiệt hại gì về tài sản cũng như thân thể”.
Một nguyên nhân khác làm đông đảo người dân kéo nhau đi biểu tình là vì đêm 2/4 một số người bị nghi là nhân viên an ninh nhà nước mặc thường phục đã gây sự, hành hung một số thanh niên ở xã Thạch Bằng.
...một số công an thường phục họ gây sự với chúng tôi. Đầu tiên họ chặn xe, sau đó họ gây rối. Một tên công an huyện Lộc Hà họ nhảy vào họ đánh chúng tôi. Có một người tên là Giáp, công an xã Thạch Bằng, họ nổ súng họ bắn vào chúng tôi...nhà hoạt động Bạch Hồng Quyền
Trong số các thanh niên này, có hai nhà hoạt động nhân quyền là Bạch Hồng Quyền, thành viên phong trào Con Đường Việt Nam, và Hoàng Đức Bình, thuộc tổ chức Phong trào Lao Động Việt. Anh Quyền có mặt trong đoàn biểu tình hôm 3/4 kể lại sự việc với VOA:
“Tối hôm qua [2/4], chúng tôi đi cà phê thì có một số công an thường phục họ gây sự với chúng tôi. Đầu tiên họ chặn xe, sau đó họ gây rối. Một tên công an huyện Lộc Hà họ nhảy vào họ đánh chúng tôi. Có một người tên là Giáp, công an xã Thạch Bằng, họ nổ súng họ bắn vào chúng tôi. Hôm nay, người dân xã Thạch Bằng cũng như Thạch Kim kéo ra ủy ban nhân dân huyện Lộc Hà để yêu cầu chủ tịch UBND huyện Lộc Hà giải quyết việc công an nổ súng vào dân tối hôm qua”.
Anh Quyền nói vụ nổ súng không làm ai bị thương, nhưng những người bị nghi là công an đã “đạp”, “ném đá” và “chém bằng dao” làm anh và ít nhất 9 người dân khác bị thương.
Hầu hết báo chí chính thống của Việt Nam chưa đưa tin về những diễn biến này. Tối 3/4, trang nongnghiep.vn đăng một bài với tít “Cần xử lý nghiêm các đối tượng bao vây trụ sở huyện Lộc Hà”.
Trong bài báo, ông Lê Trung Phước, Chủ tịch UBND huyện Lộc Hà xác nhận “hàng trăm người dân” đã kéo đến “vây trụ sở UBND huyện”. Ông cho rằng việc làm đó đã “cản trở hoạt động của cơ quan nhà nước” cũng như “ảnh hưởng” đến an ninh trật tự xã hội.
Bài báo dẫn lời vị chủ tịch UBND huyện nói rằng việc làm của người biểu tình là “vi phạm pháp luật”. Ông Phước nói thêm: “Chúng tôi đã … đề nghị lực lượng công an điều tra làm rõ và xử lý nghiêm các đối tượng liên quan”.
Ở tỉnh Hà Tĩnh và tỉnh Nghệ An lân cận, từ năm ngoái đến nay đã nổ ra nhiều cuộc biểu tình lớn của những ngư dân bị thiệt hại do vụ Formosa. Người dân không chỉ đòi đền bù thỏa đáng mà còn yêu cầu Formosa phải đóng cửa.
