Ngày 1/7 đã đến nhưng chính phủ Việt Nam chưa ban hành các nghị định mới về các điều kiện kinh doanh theo quy định nêu trong Luật Đầu tư. Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng tuy có chút chậm trễ song các nghị định sẽ được ban hành trong các ngày tới. Bà nhận định đa số các điều kiện kinh doanh sẽ theo hướng tăng tự do kinh doanh cho giới doanh nghiệp.
Theo bà Lan, đến thời điểm hiện tại, chính phủ Việt Nam đã nhận được khoảng 50 dự thảo nghị định cần thiết để thực hiện Luật Đầu tư 2014. Bản thân luật này chỉ đặt ra 267 điều kiện kinh doanh và những ngành kinh doanh có điều kiện. Luật quy định rõ những điều kiện kinh doanh khác phải được ban hành trong các nghị định hoặc các văn bản pháp lý cao hơn, không công nhận các điều kiện nêu trong các thông tư hoặc các văn bản khác dưới cấp của nghị định.
Trong những năm qua, các bộ và chính quyền địa phương đã ban hành trên 6.000 điều kiện kinh doanh mà nhiều doanh nghiệp phàn nàn là có tính chất trói buộc hoặc đánh đố doanh nghiệp.
Tôi tin rằng chỉ trong thời gian rất ngắn thôi, một vài ngày tới, chính phủ sẽ lần lượt công bố các nghị định đó. Bởi vì trong vài tuần lễ vừa qua, các cơ quan của chính phủ đã làm việc hết sức là cấp tập để có thể đảm bảo thời gian thực hiện đượcChuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan
Nhiều doanh nhân cáo buộc rằng nhiều quan chức hoặc các nhóm lợi ích ở các bộ và chính quyền địa phương sử dụng các điều kiện đó để trục lợi khi doanh nghiệp phải hối lộ khi thực hiện các thủ tục để kinh doanh. Điều đó đã làm tăng chi phí, và khi nền kinh tế gặp khó khăn như trong những năm vừa qua, hàng trăm nghìn doanh nghiệp đã thua lỗ hoặc phải đóng cửa do một phần là gánh nặng từ các khoản phí không chính thức này.
Công việc rà soát các điều kiện kinh doanh trong các thông tư cũ đã kéo dài, gặp nhiều khó khăn do các nhóm lợi ích vẫn muốn duy trì các điều kiện đó trong các nghị định mới, dẫn đến việc chính phủ chưa thể ban hành các nghị định đúng ngày 1/7. Nhưng chuyên gia Phạm Chi Lan cho rằng các nghị định mới sẽ được ban hành sớm:
“Tôi tin rằng chỉ trong thời gian rất ngắn thôi, một vài ngày tới, chính phủ sẽ lần lượt công bố các nghị định đó. Bởi vì trong vài tuần lễ vừa qua, các cơ quan của chính phủ đã làm việc hết sức là cấp tập để có thể đảm bảo thời gian thực hiện được”.
Tuy không đáp ứng thời hạn chót 1/7, nhưng bà Lan cho rằng đây là một sự chậm trễ theo hướng tốt.
“Tôi tán thành với cách tiếp cận của chính phủ là thà chưa đưa ra các nghị định vội còn hơn là đưa ra những nghị định mà trong đó lại lỡ để những quy định không đúng mức và gây khó cho người kinh doanh. Cho nên cái cách của chính phủ hiện nay là có thể bị chậm mất một đôi ngày nhưng các nghị định đưa ra phải đảm bảo cái quyền tự do kinh doanh của người dân như đã được quy định trong Luật Đầu tư”.
Trong khi nhiều doanh nhân vẫn lo ngại các nghị định mới có thể là một hình thức bình mới rượu cũ, vẫn chưa đựng các điều kiện kinh doanh như trước, bà Lan thể hiện sự lạc quan rằng các nghị định sắp ban hành sẽ thông thoáng hơn.
“Nếu mà lại giữ nguyên các điều kiện cũ hoặc giữ hầu hết các điều kiện cũ thì nó hoàn toàn không đáp ứng được yêu cầu của Luật Đầu tư 2014, và vô hình trung nó làm chính phủ trở thành người vi phạm luật, chứ không phải là cấp bộ ngành hoặc là địa phương là người vi phạm luật nữa. Cho nên là chính phủ sẽ phải tránh điều đó”.
Trên các diễn đàn khác nhau và trên báo chí trong nước, giới doanh nhân tiên liệu rằng có thể các điều kiện kinh doanh mới sẽ vẫn có những điều khoản phi lý song họ mong chính phủ sẽ tiếp tục rà soát, loại bỏ để giúp có môi trường kinh doanh tốt hơn, chứ không chỉ dừng lại sau khi ban hành các nghị định mới trong năm nay.
