Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Susan Rice đến Bắc Kinh vào Chủ nhật này để họp trong nhiều ngày với các giới chức cấp cao. Bà Rice cũng sẽ đề ra cơ sở cho cuộc họp thượng đỉnh giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama vào tháng 11. Thông tín viên ShannonVan Sant tại Bắc Kinh gửi về bài tường thuật cho đài VOA.
Trong chuyến công du Trung Quốc lần đầu tiên với tư cách Cố vấn An ninh Quốc gia, bà Susan Rice sẽ gặp ông Dương Khiết Trì, cố vấn cấp cao về đối ngoại của Trung Quốc.
Các cuộc thảo luận của bà nằm trong khuôn khổ các chuẩn bị cho cuộc họp thượng đỉnh của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Á châu Thái Bình Dương, tức APEC, là lúc Tổng thống Barack Obama sẽ gặp các nhà lãnh đạo Trung Quốc ở Bắc Kinh.
Tuần này, Toà Bạch Ốc cho hay bà Rice cũng sẽ nêu bật cam kết của Hoa Kỳ đối với việc xây dựng một mối quan hệ hữu ích giữa hai nước.
Ông Vương Đông, một giáo sư về Quan hệ Quốc tế tại trường Đại học Bắc Kinh của Trung Quốc, nói rằng chuyến đi Bắc Kinh sẽ đem lại một cơ hội để ông Obama và ông Tập Cận Bình xây dựng trên các cuộc đàm phán đã diễn ra ở Sunnylands, California hồi tháng 6 năm ngoái. Ông nói:
“Cuộc họp thượng đỉnh không chính thức mà hai vị nguyên thủ đã có ở California hồi tháng 6 năm ngoái, và tôi có thể nói rằng đây là một cơ hội rất quan trọng để hai vị tiếp tục cuộc đối thoại.”
Tổng thống Obama và Chủ tịch Tập Cận Bình cũng có phần chắc sẽ gặp nhau tại trụ sở Liên Hiệp Quốc ở New York vào cuối tháng này, nêu ông Tập Cận Bình quyết định tham dự các cuộc họp của Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc.
Chuyến thăm Bắc Kinh của bà Rice sẽ giúp dọn đường cho các cuộc họp, vào lúc bang giao Trung-Mỹ đang vấp phải những căng thẳng ngày càng tăng trong 2 tháng vừa qua, về những vấn đề từ hack mạng cho đến nhân quyền và việc Bắc Kinh thiết lập một Vùng Nhận diện Phòng không, còn gọi là ADIZ, ở biển Hoa Đông. Ông Vương Đông nhận định:
“Tranh cãi về việc Trung Quốc thiết lập ADIZ hồi tháng 11 năm ngoái và căng thẳng giữa Trung Quốc và Nhật Bản trong cuộc tranh chấp về Điếu ngư Đài có liên quan đến Hoa Kỳ vì những nghĩa vụ trong hiệp ước Mỹ Nhật.”
Các tranh chấp lãnh hải với các lân quốc Á châu trong Biển Đông và việc một chiến đấu cơ phản lực của Trung Quốc nghênh cản nguy hiểm một máy bay quân sự Hoa Kỳ cũng đã trắc nghiệm mối bang giao giữa hai nước.
Cũng nằm trong nghị trình của bà Rice sẽ là tình hình chính trị ở Hong Kong, nơi người dân đang đòi bầu cử trực tiếp và cởi mở để bầu ra Hành chánh Trưởng quan. Trung Quốc nói các ứng viên hội đủ điều kiện sẽ được một uỷ ban tuyển chọn, và sau đó được công chúng bầu. Các nhà hoạt động Dân chủ thì cho rằng điều này sẽ bảo đảm là chỉ có các ứng cử viên được Bắc Kinh chấp nhận mới được coi là hội đủ điều kiện, và có tác dụng loại trừ các ứng cử viên ủng hộ dân chủ.
Ông Vương Đông nói tất cả các vấn đề này đang thử nghiêm ranh giới quan hệ giữa hai nước:
“Cuộc đối thoại phải liên tục và được tiến hành ở các cấp cao nhất trong giới lãnh đạo của cả hai bên. Bởi vì những loại vấn đề mà cả hai vị nguyên thủ bàn tới thực sự là những vấn đề cơ bản ở cả hai bên để có được hoà bình và ổn định trong khu vực. Cụ thể làm thế nào để tái xác định mối quan hệ giữa một cường quốc đang lên và một cường quốc đang lãnh đạo.”
Trung Quốc sẽ chủ trì hội nghị thượng đỉnh APEC vào ngày 10 và 11 tháng 11 ở Bắc Kinh. Các nhà lãnh đạo chính phủ của 21 nước thành viên APEC sẽ dự hội nghị; Trung Quốc cũng đã gửi lời mới tới các nhà lãnh đạo của Ấn Độ và Mông Cổ.
