Ủy ban Bảo vệ Ký giả (CPJ) có trụ sở ở Mỹ vừa kêu gọi giới chức Việt Nam thả tự do cho nhà báo độc lập Đường Văn Thái cũng như ngừng quấy nhiễu và bắt bớ những người làm báo sống lưu vong.
Truyền thông Việt Nam hôm 16/4 đồng loạt đưa tin rằng công an Hà Tĩnh đã bắt giữ một người có tên Đường Văn Thái vì “xâm nhập trái phép” qua biên giới trong khi những bạn bè và đồng nghiệp của ông Thái đang tị nạn ở Thái Lan nói với VOA và các cơ quan báo chí cũng như các tổ chức xã hội dân sự rằng ông bị mất tích cùng thời gian đó ở Bangkok. Họ nghi ngờ ông Thái bị đặc vụ Việt Nam bắt cóc đưa về nước.
Ông Thái, người thường đăng tải các video bình luận chỉ trích lãnh đạo Việt Nam cho hơn 119.000 độc giả theo dõi trên YouTube, bị mất tích hôm 14/4 cùng ngày Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken đến Việt Nam nơi ông nêu vấn đề nhân quyền khi gặp gỡ các lãnh đạo cao nhất ở Hà Nội, trong đó có Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Hai ngày sau đó, khi ngoại trưởng Mỹ đã rời Việt Nam, các báo mạng do nhà nước Việt Nam quản lý công bố rằng nhà chức trách đã bắt giữ ông Thái.
“Các giới chức Việt Nam phải thả tự do ngay lập tức cho nhà báo Đường Văn Thái và công bố các thông tin chi tiết về việc bắt giữ ông”, ông Shawn Crispin, đại diện cấp cao của CPJ tại Đông Nam Á nói hôm 18/4 trong một tuyên bố của tổ chức chuyên cổ vũ cho tự do báo chí trên toàn cầu trong 40 năm qua.
Ông Crispin cho rằng “Việt Nam có lịch sử nhắm mục tiêu vào các nhà báo sống lưu vong” và kêu gọi các nhà chức trách Thái Lan “nên điều tra kỹ lưỡng và minh bạch” về việc ông Thái “biến mất” ở Bangkok cũng như “đảm bảo rằng những người viết báo không trở thành mục tiêu chỉ vì công việc họ làm”.
VOA đã gửi lời đề nghị Bộ Ngoại giao Việt Nam, Bộ Ngoại giao Thái Lan và Cơ quan Cảnh sát Nhập cư Thái Lan bình luận về những lời kêu gọi của CPJ.
Ông Thái sang Thái Lan tị nạn từ năm 2019 và được Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp Quốc về Người tị nạn (UNHCR) cấp quy chế tị nạn từ năm 2020. Bà Nancy Bui, một nhà hoạt động nhân quyền và thiện nguyện trợ giúp người tị nạn ở Thái Lan, nói với VOA hôm 17/4 rằng ông Thái mất tích ngay sau khi có phỏng vấn tái định cư với UNHCR tại Bangkok. Bà Nancy còn cho biết bà đã báo với UNHCR về việc mất tích của ông Thái, người đang chờ xin cấp tị nạn ở nước thứ 3.
Văn phòng UNHCR chưa trả lời đề nghị bình luận của VOA gửi qua email từ hôm 17/4.
Trên kênh YouTube có tên “Thái Văn Đường”, ông Thái đưa ra bình luận mang tính chỉ trích chính sách công thương của Việt Nam cũng như các lãnh đạo, gồm Thủ tướng Phạm Minh Chính, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên.
Trong những đăng tải gần nhất trên kênh cá nhân, ông Thái kêu gọi phế truất bộ trưởng công thương và cho rằng các cuốn sách của Tổng bí thư Trọng viết có nội dung “ăn cắp, sao chép, cóp nhặt”.
Một số tờ báo của nhà nước Việt Nam, gồm trang Công Thương, hôm 17/4 đưa ra các bài viết có nội dung tương tự nhau, trong đó nói rằng người vừa bị công an Việt Nam bắt giữ “trùng tên và địa chỉ quê quán với một YouTuber thường xuyên xuất hiện trên mạng xã hội với tên gọi Thái Văn Đường”.
Các bài viết, mà nội dung được cho là do Ban Tuyên giáo của Đảng Cộng sản kiểm duyệt, nói rằng “đối tượng Thái Văn Đường thường xuyên sử dụng mạng xã hội để đưa ra những luận điệu, thông tin xuyên tạc, bịa đặt, tin đồn thất thiệt với mục đích chống phá Đảng, Nhà nước”.
Người Việt tị nạn chính trị ở Thái Lan nói với VOA hôm 18/4 rằng họ “hoang mang, lo sợ” sau việc ông Thái bất ngờ mất tích ở Bangkok và sau đó bị chính quyền Việt Nam tuyên bố bắt giam vì “nhập cảnh trái phép”.
Trước đây, hồi năm 2019, nhà báo và blogger Trương Duy Nhất cũng được cho là bị bắt cóc khi đang xin tị nạn chính trị ở Thái Lan và sau đó bị chính quyền Việt Nam kết án 10 năm tù. Hai năm trước đó, ông Trịnh Xuân Thanh, từng là phó chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Hậu Giang, bị đặc vụ Việt Nam bắt cóc giữa ban ngày ở Berlin, theo cáo buộc của chính phủ Đức, và sau đó bị tòa án ở Hà Nội kết án tù chung thân.
Thống kê của CPJ cho thấy có 21 nhà báo đang bị giam cầm ở Việt Nam tính đến 1/12/2022. Tổ chức có trụ sở ở New York xếp Việt Nam trong số những nước bỏ tù nhà báo nhiều nhất trên thế giới, chỉ sau Trung Quốc và Myanmar.
Diễn đàn