Một cựu thứ trưởng ngoại giao của Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam vừa nêu kiến nghị với chính quyền hãy ghi công và xây tượng đài tương xứng về sự kiện binh sĩ Việt Nam Cộng Hòa cố gắng chống Trung Quốc đánh chiếm quần đảo Hoàng Sa hồi tháng 1/1974.
Ông Nguyễn Đình Bin, 78 tuổi, cựu Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao Việt Nam, viết hôm 15/3 trên Facebook cá nhân có đông người theo dõi rằng ông “thiết tha kiến nghị” Đảng Cộng sản cầm quyền và nhà nước “truy phong Liệt sỹ và khen thưởng xứng đáng” các quân nhân và viên chức của Việt Nam Cộng Hòa “đã hy sinh để bảo vệ lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc” trong trận hải chiến ngày 19/1/1974.
Khi đó, Trung Quốc điều nhiều tàu tiến hành cưỡng chiếm những đảo thuộc quyền kiểm soát của Việt Nam Cộng Hòa ở quần đảo Hoàng Sa. Hải quân VNCH đã chống trả nhưng không giữ được. Trong trận hải chiến này, 74 quân nhân VNCH tử trận. Trung Quốc kiểm soát Hoàng Sa từ đó đến nay.
VNCH ở miền Nam Việt Nam chấm dứt tồn tại từ ngày 30/4/1975 sau khi quân đội của Việt Nam cộng sản chiếm Sài Gòn, giành thắng lợi chung cuộc trong Chiến tranh Việt Nam. Từ năm 1976, nước Việt Nam thống nhất có tên chính thức mới là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.
Gọi những quân nhân VNCH đã hy sinh khi cố gắng bảo vệ Hoàng Sa là “những người con đích thực của Dân tộc Việt Nam”, cựu Thứ trưởng Bin đề nghị Hà Nội áp dụng chính sách về người có công hiện hành đối với họ và thân nhân, cũng như với “tất cả sĩ quan, binh lính, viên chức khác của chính quyền VNCH và đồng bào miền Nam đã có công tham gia phục vụ cuộc chiến đấu lịch sử này”.
Vị thứ trưởng đã nghỉ hưu năm 2008 cũng kiến nghị chính quyền cấp quốc gia “xây dựng Tượng đài xứng đáng về sự kiện lịch sử này tại thành phố Đà Nẵng”.
“Làm việc này còn để khẳng định dứt khoát chủ quyền không thể tranh cãi của nước ta đối với quần đảo Hoàng Sa, rất cần thiết trong cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Tổ quốc hiện nay”, ông Bin nhấn mạnh.
Kiến nghị của cựu Thứ trưởng Bin được đưa ra chỉ 1 ngày sau khi Thủ tướng Phạm Minh Chính lần đầu tiên thăm và làm lễ tưởng niệm 64 quân nhân Việt Nam hy sinh khi chống Trung Quốc đánh chiếm đá Gạc Ma ở quần đảo Trường Sa hồi ngày 14/3/1988. Việt Nam mất Gạc Ma trong trận này.
Lưu ý đến bối cảnh “nhà cầm quyền độc tài Nga đang tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược trắng trợn chống lại nước láng giềng anh em Ukraina” và “Trung Quốc […] càng ra sức diễu võ, dương oai, tiếp tục xúc tiến tham vọng độc chiếm Biển Đông”, vị cựu thứ trưởng ngoại giao cho rằng Đảng Cộng sản và nhà nước “phải đổi mới tư duy, có những hành động quyết liệt, thể hiện quan điểm rõ ràng, bản lĩnh cần thiết” nhân kỷ niệm hai cuộc hải chiến Hoàng Sa và Gạc Ma.
Ông Bin cũng chỉ ra rằng Tượng đài Tưởng niệm Liệt sỹ Gạc ma, đã được khánh thành năm 2017 ở Khánh Hòa; và Khu Tưởng niệm Nghĩa sỹ Hoàng Sa trên đảo Lý Sơn, bị bỏ dở từ 2016 đến nay; đều là công trình “hoàn toàn của dân, do dân”.
Từ đó, ông kiến nghị nhà nước “xây dựng Tượng đài xứng đáng tưởng niệm các Liệt sỹ Gạc Ma và các người con đã anh dũng hy sinh bảo vệ quần đảo Trường Sa tại thành phố Nha Trang”, ngoài ra, cũng cần xây dựng các tượng đài xứng đáng “đặt tại Thủ đô Hà Nội, Huế và thành phố Hồ Chí Minh” để tưởng niệm “tất cả đồng bào ta, dù ở bên này hay bên kia, đã ngã xuống trong các cuộc chiến tranh đã diễn ra trên đất nước ta hơn một thế kỷ qua”.
Nhìn rộng hơn, vị cựu Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao, người cũng từng kiêm chức Chủ nhiệm Ủy ban về người Việt Nam ở nước ngoài, đề nghị đảng cầm quyền và nhà nước “chấm dứt chính sách phân biệt đối xử, thực hiện chính sách xã hội hiện hành đối với cả các thương, phế binh, viên chức cũ của chính quyền VNCH và thân nhân”.
Dưới góc nhìn của ông Bin, khi thực hiện các kiến nghị nêu trên, việc làm đó “sẽ lay động mọi trái tim Việt, khơi dậy và thổi bùng nhiệt huyết yêu nước, tình nghĩa đồng bào, góp phần hòa giải, hòa hợp, hàn gắn vết thương dân tộc”.
Ông nhận định rằng nếu làm được như vậy, người Việt ở trong cũng như ngoài nước sẽ thành một khối, đồng lòng sát cánh, đưa Việt Nam phát triển mạnh và bảo vệ vững chắc toàn vẹn chủ quyền lãnh thổ, biển, đảo, vùng trời của quốc gia.
“Chỉ khi nào toàn Dân với Đảng và Nhà nước trở thành một khối ý chí thống nhất thì mới thành công thật sự trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”, ông kết luận trong bản kiến nghị của mình.
Theo quan sát của VOA, gần 270 người lan tỏa thông điệp của cựu Thứ trưởng Nguyễn Đình Binh bằng chức năng share của Facebook, thu hút hàng trăm lời bình luận ủng hộ.
Ở thời điểm tin này được đăng tải, chưa có phản ứng chính thức từ nhà nước Việt Nam về các kiến nghị của nhà ngoại giao kỳ cựu đã nghỉ hưu.
