Đài Loan đề nghị một sáng kiến hoà bình nhằm giảm thiểu căng thẳng ở Biển Đông. Kế hoạch do Tổng thống Mã Anh Cửu loan báo ngày hôm nay kêu gọi các nước có yêu sách chủ quyền ở Biển Đông, kể cả Trung Quốc, gác qua một bên những vụ tranh chấp chủ quyền và hợp tác với nhau để khai thác tài nguyên trong khu vực. Thông tín viên Ralph Jennings của đài VOA tường thuật từ Đài Bắc.
Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu kêu gọi các nước có yêu sách chủ quyền ở Biển Đông gác qua một bên những vụ tranh chấp chủ quyền để cùng nhau khai thác tài nguyên. Theo đề nghị của ông Mã, các nước không nên có hành động đơn phương làm gia tăng căng thẳng.
Đài Loan cùng với 5 chính phủ khác có những yêu sách chủ quyền từng phần hoặc toàn bộ vùng biển rộng 3 triệu rưỡi cây số vuông chạy dài từ phía nam đảo Đài Loan cho tới Singapore. Những mối căng thẳng tăng mạnh trong năm vừa qua giữa lúc Trung Quốc lấy đất lấp biển và xây dựng những cơ sở quân sự trên các bãi cạn mà họ chiếm đóng ở ngoài khơi bờ biển Việt Nam.
Tổng thống Mã Anh Cửu loan báo kế hoạch của ông tại một cuộc hội thảo tại Đài Bắc ngày hôm nay.
"Chúng tôi nhấn mạnh là tuy chủ quyền không thể chia cắt, nhưng tài nguyên có thể được chia sẻ, do đó hãy thay tranh chấp chủ quyền bằng chia sẻ tài nguyên."
Kế hoạch của Đài Loan nhằm giảm thiểu căng thẳng được loan báo giữa một loạt những vụ leo thang căng thẳng trong vài tuần qua.
Bắc Kinh đã nộp kháng nghị thư cho Hoa Kỳ sau khi một chiếc máy bay trinh sát của Mỹ hồi tuần trước bay qua một bãi cạn mà Trung Quốc chiếm đóng ở Biển Đông. Các giới chức Trung Quốc gọi đó là “một hành động khiêu khích.” Các giới chức Hoa Kỳ nói rằng những chuyến bay trinh sát có mục đích theo dõi những hoạt động xây dựng đang diễn ra ở vùng biển đó. Họ nói rằng các phi vụ được thực hiện trên không phận quốc tế mà Trung Quốc không có quyền kiểm soát.
Nhật Bản cũng có thái độ tích cực hơn trong lúc họ tranh giành quyền lợi với Trung Quốc tại một vùng biển khác là Biển Hoa Đông.
Tháng 7 tới đây, Nhật Bản sẽ phái 40 binh sĩ để tham gia lần đầu tiên trong cuộc diễn tập quân sự Mỹ-Úc. Tokyo cũng đã cung cấp những sự trợ giúp về quốc phòng cho Việt Nam và Philippines.
Đài Loan, Trung Quốc, Brunei, Malaysia, Việt Nam và Philippines có những yêu sách chủ quyền chồng chéo nhau ở Biển Đông.
Kế hoạch của Đài Loan đề nghị thiết lập những cơ chế để cho phép nhiều nước khác nhau sử dụng vùng biển này cho hoạt động nhân đạo, cứu trợ thiên tai và bảo vệ môi trường.
Năm 2012, ông Mã Anh Cửu đã đề nghị một sáng kiến hoà bình để giải quyết tranh chấp ở Biển Hoa Đông, nơi Đài Loan, Nhật Bản và Trung Quốc có yêu sách chủ quyền.
Bà Joanna Lei, Giám đốc Viện Nghiên cứu Trung Hoa Thế Kỷ 21, nói rằng kế hoạch của ông Mã Anh Cửu có thể nhắc nhở các nước khác về yêu sách của Đài Loan.
"Đó là điều mà một vị tổng thống có thể làm và nên làm. Nếu tất cả những người khác đều bàn tới những sự kiện à quyền lợi trong khu vực, thì ít ra chúng ta cũng nên trình bày những yêu sách hay chủ trương của mình. Chúng ta có yêu sách ngang hàng như một nước trong vùng này và cần được tham khảo ý kiến."
Loan báo ngày hôm nay cũng có mục đích giúp cho Quốc Dân Đảng của ông Mã Anh Cửu chứng tỏ sức mạnh về mặt ngoại giao trước khi diễn ra một cuộc bầu cử tổng thống tranh đua gay gắt vào tháng giêng sang năm.
Tuy nhiên, sáng kiến hoà bình này có phần chắc sẽ không nhận được phản hồi bên ngoài Đài Loan vì chính phủ ở đây không có quan hệ ngoại giao chính thức với các nước khác có yêu sách chủ quyền ở Biển Đông. Trung Quốc tuyên bố có chủ quyền đối với Đài Loan và đã dùng ảnh hưởng kinh tế để yêu cầu các nước khác không thiết lập những mối quan hệ có thể bị diễn giải là thừa nhận Đài Loan là một nước độc lập.
