ĐÀI BẮC —
Việc Philippines bác bỏ cáo buộc là lực lượng tuần duyên của họ đã cố ý bắn chết một ngư dân Đài Loan tại vùng biển hai bên có chủ quyền chồng chéo nhau đã làm Đài Loan phẫn nộ và gây căng thẳng nghiêm trọng cho mối quan hệ giữa hai nền dân chủ thuộc vành đai Thái Bình Dương thường vẫn thân thiện với nhau. Nhưng cả hai bên, trong tuần này đều gợi ý về một cuộc điều tra chung có thể hàn gắn mối bang giao.
Việc bắn chết một ngư dân 65 tuổi trên chiếc thuyền của ông vào ngày 9 tháng 5 đã gây nên công phẫn trong quần chúng tại quê hương Đài Loan của ông, và khơi ra những lời kêu gọi đòi phải xin lỗi và bồi thường đầy đủ.
Đài Loan nói hành động này là cố ý nhưng Philippines không cho là như vậy. Phản ứng của Manila là một trở ngại cho Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu vào lúc ông đang tìm cách nâng cao điểm tán đồng của dân chúng đối với ông hiện vào khoảng 20%.
Nhưng trong tuần này Đài Bắc cho biết đã đạt được tiến bộ trong lời kêu gọi mở một cuộc điều tra hỗn hợp về vụ nổ súng tại Eo Biển Luzon.
Hôm thứ Ba, hai bên đã mở các cuộc họp cấp công tác và quyết định cùng đưa ra sự trợ giúp pháp lý. Nữ phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Đài Loan, bà Anna Kao nói việc này cho thấy cả hai bên đang làm việc với cùng một tinh thần.
Bà Kao nói, về cơ bản, khi cùng chung điều tra, Philippines sẽ tôn trọng quyền pháp lý của mỗi bên đối với khu vực này trên biển. Bà nói sau đó hai bên sẽ cùng nhau kiểm tra, so sánh và thảo luận, do đó trên căn bản, tinh thần của hai bên như nhau.
Manila đã từ chối không hợp tác sau khi Đài Loan đưa ra 11 biện pháp chống lại Philippines trong tuần trước, trong đó có việc ngưng thâu nhận lao động di dân Philippines.
Khoảng 88.000 người Philippines tại Đài Loan sẽ bị buộc phải rời đảo này một khi hợp đồng hiện hữu hết hạn. Việc này đã làm cho dân chúng cả hai bên công phẫn, làm cho những di dân cảm thấy bị đe dọa về phương diện vật chất, đồng thời cũng phá vỡ một liên minh châu Á-Thái Bình Dương do Hoa Kỳ đứng đầu, bao gồm cả Nhật Bản và Nam Triều Tiên.
Một số nhà chiến lược chính trị nói Philippines có thể không đáp ứng được những đòi hỏi của Đài Loan để tránh những lời tuyên bố có thể được xem như là nhượng bộ trong vùng biển tranh chấp, nơi ngư dân bị bắn chết.
Khu kinh tế trên biển hai bên tuyên bố chủ quyền bị trùng lắp tại Eo Biển Luzon, rộng 250 kilômét.
Một cuộc điều tra chung về vụ này mà Đài Loan nói đã để lại 59 lỗ đạn trên chiếc tàu đánh cá của Đài Loan có thể là khởi đầu huớng tới việc hòa giải chung cuộc. Ông Alex Chiang, một phó giáo sư về chính trị quốc tế tại trường đại học Trịnh Chí Cương ở Đài Bắc cho biết là tình trạng tồi tệ đã qua. Ông nói:
“Tôi không nghĩ Tổng thống Philippines sẽ lùi bước nhiều, nhưng tôi nghĩ ông ấy sẽ dần dần làm việc này. Đầu tiên cả hai bên sẽ đồng ý về kết quả cuộc điều tra. Hai bên phải đồng ý về những gì đã xảy ra. Đây là điểm đầu tiên và quan trọng nhất. Một khi hai bên đồng ý về vụ việc đã xảy ra, tôi nghĩ sẽ đễ dàng cho hai bên giải quyết vấn đề.”
Bộ Ngoại giao Đài Loan nói cuối cùng họ dự định gởi một toán điều tra đến Philippines để thẩm vấn các nhân chứng và xem xét chứng cứ. Manila cũng nói sẽ đáp lại chuyến thăm để gặp các nhân chứng và xem xét chiếc thuyền đánh cá bị đội tuần duyên Philippines bắn.
Việc bắn chết một ngư dân 65 tuổi trên chiếc thuyền của ông vào ngày 9 tháng 5 đã gây nên công phẫn trong quần chúng tại quê hương Đài Loan của ông, và khơi ra những lời kêu gọi đòi phải xin lỗi và bồi thường đầy đủ.
Đài Loan nói hành động này là cố ý nhưng Philippines không cho là như vậy. Phản ứng của Manila là một trở ngại cho Tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu vào lúc ông đang tìm cách nâng cao điểm tán đồng của dân chúng đối với ông hiện vào khoảng 20%.
Nhưng trong tuần này Đài Bắc cho biết đã đạt được tiến bộ trong lời kêu gọi mở một cuộc điều tra hỗn hợp về vụ nổ súng tại Eo Biển Luzon.
Hôm thứ Ba, hai bên đã mở các cuộc họp cấp công tác và quyết định cùng đưa ra sự trợ giúp pháp lý. Nữ phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Đài Loan, bà Anna Kao nói việc này cho thấy cả hai bên đang làm việc với cùng một tinh thần.
Bà Kao nói, về cơ bản, khi cùng chung điều tra, Philippines sẽ tôn trọng quyền pháp lý của mỗi bên đối với khu vực này trên biển. Bà nói sau đó hai bên sẽ cùng nhau kiểm tra, so sánh và thảo luận, do đó trên căn bản, tinh thần của hai bên như nhau.
Manila đã từ chối không hợp tác sau khi Đài Loan đưa ra 11 biện pháp chống lại Philippines trong tuần trước, trong đó có việc ngưng thâu nhận lao động di dân Philippines.
Khoảng 88.000 người Philippines tại Đài Loan sẽ bị buộc phải rời đảo này một khi hợp đồng hiện hữu hết hạn. Việc này đã làm cho dân chúng cả hai bên công phẫn, làm cho những di dân cảm thấy bị đe dọa về phương diện vật chất, đồng thời cũng phá vỡ một liên minh châu Á-Thái Bình Dương do Hoa Kỳ đứng đầu, bao gồm cả Nhật Bản và Nam Triều Tiên.
Một số nhà chiến lược chính trị nói Philippines có thể không đáp ứng được những đòi hỏi của Đài Loan để tránh những lời tuyên bố có thể được xem như là nhượng bộ trong vùng biển tranh chấp, nơi ngư dân bị bắn chết.
Khu kinh tế trên biển hai bên tuyên bố chủ quyền bị trùng lắp tại Eo Biển Luzon, rộng 250 kilômét.
Một cuộc điều tra chung về vụ này mà Đài Loan nói đã để lại 59 lỗ đạn trên chiếc tàu đánh cá của Đài Loan có thể là khởi đầu huớng tới việc hòa giải chung cuộc. Ông Alex Chiang, một phó giáo sư về chính trị quốc tế tại trường đại học Trịnh Chí Cương ở Đài Bắc cho biết là tình trạng tồi tệ đã qua. Ông nói:
“Tôi không nghĩ Tổng thống Philippines sẽ lùi bước nhiều, nhưng tôi nghĩ ông ấy sẽ dần dần làm việc này. Đầu tiên cả hai bên sẽ đồng ý về kết quả cuộc điều tra. Hai bên phải đồng ý về những gì đã xảy ra. Đây là điểm đầu tiên và quan trọng nhất. Một khi hai bên đồng ý về vụ việc đã xảy ra, tôi nghĩ sẽ đễ dàng cho hai bên giải quyết vấn đề.”
Bộ Ngoại giao Đài Loan nói cuối cùng họ dự định gởi một toán điều tra đến Philippines để thẩm vấn các nhân chứng và xem xét chứng cứ. Manila cũng nói sẽ đáp lại chuyến thăm để gặp các nhân chứng và xem xét chiếc thuyền đánh cá bị đội tuần duyên Philippines bắn.
