Ngoại trưởng John Kerry và các quan chức chính quyền hàng đầu khác của Mỹ hôm thứ Năm đã kết thúc chuyến thăm Trung Quốc cho cuộc Ðối thoại kinh tế và chiến lược. Chuyến đi diễn ra vào thời điểm quan trọng của mối quan hệ Trung - Mỹ, là mối quan hệ đã bị thử thách bởi nhiều sự việc trong năm vừa qua. Thông tín viên VOA Shannon Van Sant tường thuật từ hội nghị ở Bắc Kinh.
Các quan chức hàng đầu Mỹ đã kết thúc hội nghị hai ngày tại Bắc Kinh vào tuần này, nhưng không có báo cáo về bất cứ sự đột phá nào.
Trong bài diễn văn kết thúc hội nghị, Ngoại trưởng Kerry nói Trung Quốc và Mỹ tìm được sự đồng thuận về nhiều vấn đề, trong đó có vấn đề biến đổi khí hậu, cấm phổ biến hạt nhân, Bắc Triều Tiên và tầm quan trọng của luật pháp.
Ðối với hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, tìm được sự đồng thuận đối với những vấn đề quan trọng là một việc không dễ dàng.
Ông Trình Hiểu Hà, giáo sư môn Quan hệ quốc tế của Đại học Nhân Dân ở Bắc Kinh, nói chuyến viếng thăm của ông Kerry diễn ra vào một thời điểm quan trọng. Ông nói:
“Tôi nghĩ Trung Quốc nhận thức được sự cần thiết của việc ổn định mối quan hệ với Hoa Kỳ và tôi cho rằng Trung Quốc cũng nhận thấy đây là cơ hội tốt để ổn định mối quan hệ với Hoa Kỳ”.
Mối quan hệ Mỹ-Trung đã bị thách thức một lần nữa trong tuần này, với những tin tức cho biết tin tặc Trung Quốc đã tìm cách xâm nhập các kho dữ liệu có chứa những hồ sơ tuyển dụng của các nhân viên của chính phủ Mỹ.
Trung Quốc bác bỏ tố cáo đó. Bắc Kinh cũng đã hủy bỏ cuộc họp của nhóm công tác hỗn hợp Mỹ-Trung về an ninh mạng vốn được dự trù diễn ra trong tuần này.
Sự hủy bỏ đó là để đáp trả việc Hoa Kỳ quyết định truy tố 5 sĩ quan quân đội Trung Quốc bị tố cáo thực hiện những vụ tấn công mạng nhắm vào các công ty và tổ chức ở Mỹ.
Những yêu sách chủ quyền của Trung Quốc cũng gây ra những vụ căng thẳng cho mối quan hệ giữa Washington với Bắc Kinh. Việc Trung Quốc thiết lập một vùng nhận dạng phòng không trên vùng biển có tranh chấp với Nhật Bản và đưa giàn khoan 1 tỷ đô la vào vùng biển có tranh chấp với Việt Nam đã gặp phải sự phản đối của các nước láng giềng và của Hoa Kỳ.
Tuy có những sự căng thẳng như vậy, tường thuật của truyền thông nhà nước Trung Quốc về các cuộc họp cấp cao trong tuần này hầu hết là có tính chất tích cực. Tờ Nhân dân nhật báo nói rằng các giới chức “đã đạt được những thành quả tích cực và đưa ra những thông tin quan trọng để cải thiện và phát triển mối quan hệ Mỹ-Trung.” Báo này nói thêm rằng “hoạt động giao lưu giữa nhân dân hai nước cũng đã củng cố cho nền tảng của quan hệ Mỹ-Trung.”
Tuy có rất ít thành quả cụ thể được loan báo tại phiên bế mạc của hội nghị, giáo sư Trình Hiểu Hà nói rằng hội nghị này có phấn chắc là có tính chất xây dựng:
"Tôi có một ấn tượng rất mạnh là quan hệ Mỹ-Trung không xấu như chúng ta tưởng và có thể được cải thiện đôi chút bởi vì trong bài diễn văn của ông Tập Cận Bình, ông ấy đã khẳng định là mối quan hệ Mỹ-Trung là vô cùng quan trọng."
Tuy vậy, thái độ ngày càng cứng rắn của Trung Quốc trong các vấn đề đối ngoại, đặc biệt là đối với những yêu sách chủ quyền lãnh thổ, có thể tạo thêm nhiều thách thức cho mối quan hệ với Washington.
Giào sư Trình Hiểu Hà nói rằng những vụ tranh chấp giữa Trung Quốc với các lân bang giờ đây đã dính líu tới Hoa Kỳ. Bên trong Trung Quốc, một số nhà quan sát tố cáo Washington tìm cách bao vây và ngăn chận sự trỗi dậy của Trung Quốc. Ở nước ngoài, các nhà phân tích nói rằng căng thẳng đã gia tăng vì những hành động hung hãn của Trung Quốc, như mang giàn khoan khổng lồ đến đặt ở ngoài khơi Việt Nam. Ông Trình Hiểu Hà nói:
"Đây là những vấn đề giữa Trung Quốc và một số các nước láng giềng, nhưng nó đã ảnh hưởng mỗi ngày một nhiều lên mối quan hệ Mỹ-Trung, bởi vì Hoa Kỳ, trong tư cách là phe thứ ba, đã can dự nhiều hơn vào những vấn đề này."
Cuộc họp cấp cao sắp tới giữa hai nước dự trù diễn ra vào tháng 11, khi tổng thống Barack Obama đến dự hội nghị thượng đỉnh APEC.
