Tin cho hay những cuộc đàm phán về thỏa thuận Quan hệ Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) phức tạp và gây tranh cãi đang gần hoàn tất khi các nhà thương thuyết hàng đầu từ 12 quốc gia tề tựu về Hawaii hôm thứ Sáu. Bộ trưởng thương mại của các nước sẽ tham gia các cuộc thương thuyết vào thứ Ba tới trong một nỗ lực giải quyết những vấn đề còn tồn đọng.
Nếu hoàn tất, TPP sẽ cắt giảm thuế quan và những rào cản thương mại giữa các nước thành viên, điều mà những người ủng hộ thỏa thuận nói rằng sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Các nước tham gia TPP bao gồm Nhật Bản, Brunei, Malaysia, Việt Nam, Singapore, Australia, New Zealand, Canada, Mexico, Chile, Peru, và Mỹ, tổng cộng chiếm khoảng 40 phần trăm nền kinh tế toàn cầu.
Tại Mỹ, nhưng người chỉ trích TPP bao gồm những nhà tranh đấu vì môi trường và những công đoàn. Họ nói rằng thỏa thuận này làm được quá ít để bảo vệ quyền con người, môi trường và việc làm ở Mỹ. Richard Trumka, Chủ tịch công đoàn AFL-CIO cho biết TPP "có đầy những thứ không tốt cho người lao động, cho môi trường, và cho an toàn thực phẩm."
Những thỏa thuận thương mại tự do trước đây cắt giảm thuế quan đối với hàng nhập khẩu với ý tưởng là làm cho thương mại rẻ hơn sẽ khiến việc buôn bán trao đổi nhiều hơn và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
Thỏa thuận mới này bãi bỏ những luật lệ và quy định khiến cho hàng hóa của một nước khó bán được ở nước khác.
Những người chỉ trích ở Mỹ nói rằng dung hòa những tiêu chuẩn lao động và luật môi trường có thể làm suy yếu những biện pháp bảo vệ người lao động khó lắm mới đạt được ở Mỹ hoặc ở những nước khác. Các công đoàn lo lắng rằng những biện pháp bảo vệ quyền lao động yếu kém ở một số nước đối tác thương mại của Mỹ sẽ giữ cho chi phí sản xuất ở mức thấp và khuyến khích các công ty chuyển thêm công ăn việc làm rra khỏi Mỹ tới những nước có mức lương thấp.
Một chuyên gia về các vấn đề kinh tế của châu Á, Charles Morrison, cho biết TPP là một "cuộc thương thuyết phức tạp" và kết quả là "hãy còn chưa chắc chắn." Nhưng ông Morrison, chủ tịch của Trung tâm Đông-Tây ở Hawaii, nói rằng có "rất nhiều ý chí chính trị" ở nhiều quốc gia đang thúc đẩy một thỏa thuận.
Trong một cuộc phỏng vấn với VOA, ông Morrison lưu ý rằng ngay cả khi các nhà thương thuyết đạt được thỏa thuận, nó vẫn sẽ phải đi qua quá trình phê chuẩn ở mỗi nước, bao gồm cả ở Thượng viện Mỹ. Ông nói rằng kết quả đàm phán có thể sẽ làm thất vọng một số nhóm doanh nghiệp, những nhà hoạt động môi trường hoặc những người khác muốn các quan chức thương thuyết quyết liệt hơn. Nhưng ông nói rằng nếu không có "cho đi" thì sẽ không có "nhận về" trong bất kỳ cuộc thương thuyết nào.
Ông Morrison nói không đạt được một thỏa thuận thì người tiêu dùng ở nhiều nước sẽ không được hưởng những lợi ích như chi phí thấp hơn, thương mại hữu hiệu hơn. Ông cũng cho biết nhiều quốc gia này đã buôn bán trao đổi đáng kể với nhau, và một số nước có hiệp định thương mại song phương, do đó đạt được một thỏa thuận có thể không đem tới những thay đổi rất lớn.
Tin tức cho biết nhiều vấn đề vẫn cần được giải quyết, bao gồm tranh chấp giữa Washington và Tokyo về phụ tùng ô tô và gạo nhập khẩu, và những tranh cãi khác về việc tiếp cận thị trường Canada cho những sản phẩm nông nghiệp từ các quốc gia khác.
Theo lịch trình, các bộ trưởng thương mại sẽ tổ chức một buổi họp báo bế mạc vào thứ Sáu tới để thông báo kết quả của một tuần có thể bao gồm những cuộc thương thuyết quyết liệt đằng sau cánh cửa đóng kín.
