Phát biểu trước Hạ viện hôm 11/7, Dân biểu liên bang Hoa Kỳ Michelle Steel kêu gọi trả tự do cho hai nhà hoạt động “can đảm” Y Quynh Bdap và Nguyễn Thúy Hạnh, đồng thời bà yêu cầu Việt Nam ngừng “chà đạp” nhân quyền đối với chính công dân của nước này.
Nữ dân biểu đại diện khu vực bầu cử 45 của bang California nói trong một đoạn video đăng trên X hôm 11/7:
“Ông Y Quynh Bdap là một nhà hoạt động tôn giáo thiểu số của Việt Nam, sống tị nạn ở Thái Lan từ năm 2018, nơi ông đang chờ bị dẫn độ về Việt Nam. Ông có thể sẽ phải đối mặt với sự tra tấn và án tù dài hạn. Việc dẫn độ này vi phạm nghiêm trọng những cam kết về nhân quyền mà Thái Lan đưa ra”.
“Bà Nguyễn Thúy Hạnh là nhà hoạt động nhân quyền hiện đang bị tạm giam ở Việt Nam. Việc giam giữ bà không chỉ bất công mà còn khủng khiếp hơn khi bà còn đang phải hóa trị vì căn bệnh ung thư cổ tử cung giai đoạn 2”, vẫn lời bà Steel.
Ngoài ra, nữ dân biểu Mỹ còn kêu gọi các nhà ngoại giao Hoa Kỳ và Thái Lan hãy đảm bảo việc trả tự do cho hai nhà hoạt động “dũng cảm” này, cũng như thúc giục chính phủ Việt Nam “ngừng chà đạp nhân quyền của chính công dân của họ”.
Trước đó, hôm 10/7, bà Steel công bố hai bức thư gửi Đại sứ Mỹ tại Việt Nam Marc Knapper về việc yêu cầu nhà ngoại giao Mỹ can thiệp để bà Hạnh được đi chữa bệnh, và thư gửi Đại sứ Thái Lan tại Mỹ Suriya Chindawongse hối thúc chính quyền Thái Lan ngừng dẫn độ ông Y Quynh về Việt Nam.
“Quyết định bắt giữ và có khả năng dẫn độ ông Y Quynh Bdap sẽ vi phạm các cam kết quốc tế về nhân quyền và mâu thuẫn với các nghĩa vụ với tư cách là Thành viên của Hội đồng Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (UNHRC)”, bà Steel viết trong thư gửi ông Chindawongse. Bà cũng hối thúc Thái Lan, “đồng minh thâm niên nhất của chúng tôi ở châu Á”, hãy thả ngay ông Y Quynh và “làm việc với các đồng minh toàn cầu để đảm bảo ông ấy có thể tái định cư ở nước thứ ba”.
Bà Steel viết trong thư gửi Đại sứ Knapper: “Tôi yêu cầu ông sử dụng khả năng ngoại giao của mình để đảm bảo việc phóng thích bà Nguyễn Thúy Hạnh ra khỏi trại tạm giam Việt Nam để được điều trị một cách thích hợp”. Ngoài ra, bà còn bày tỏ trong thư sự quan ngại về việc chính quyền giam cầm các tù nhân lương tâm bị mắc bệnh “sẽ tạo ra một tiền lệ mới ở đất nước có các quyền tự do ngày càng suy thoái”.
VOA đã liên lạc với Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Việt Nam, Đại sứ quán Thái Lan tại Hoa Kỳ và Bộ Ngoại giao Việt Nam, đề nghị họ đưa ra bình luận về những lời kêu gọi của Dân biểu Steel, nhưng chưa được phản hồi.
“Việc ông Y Quynh Bdap - một nhà hoạt động ôn hòa cho quyền người bản địa - phải đối mặt với nguy cơ bị dẫn độ là một minh chứng cho sự đàn áp ngày càng tăng đối với tiếng nói bất đồng trong khu vực”, ông Y Phic Hdok, ở bang California, Mỹ, nêu ý kiến với VOA.
“Tôi kêu gọi chính phủ Thái Lan hãy tôn trọng luật pháp quốc tế và nghĩa vụ nhân quyền của họ”, ông Y Phic nhấn mạnh.
Cả ông Y Phic lẫn ông Y Quynh đều là đồng sáng lập viên của nhóm Người Thượng vì Công lý, một tổ chức hoạt động ôn hòa cho nhân quyền và tôn giáo, nhưng bị chính quyền Việt Nam tố cáo là đã “kích động những người thiếu hiểu biết trong nước vi phạm pháp luật”.
Ngày 11/6, ông Y Quynh Bdap, 32 tuổi, bị chính quyền Thái Lan bắt giữ vì “ở quá hạn” thị thực tại Bangkok. Bộ Ngoại giao Thái Lan xác nhận với VOA rằng yêu cầu dẫn độ ông có căn cứ là tòa án Việt Nam đã kết án ông 10 năm tù về tội “khủng bố” hồi tháng 1/2024. Phiên tranh tụng về việc dẫn độ đối với ông dự kiến diễn ra vào ngày 15/7.
“Trong nhiều tháng qua, gia đình đã nỗ lực gửi khẩn cầu đến lãnh đạo các cấp chính quyền, yêu cầu các cơ quan điều tra chiếu theo luật để bà Hạnh được tại ngoại, được ra ngoài để chữa bệnh”, ông Huỳnh Ngọc Chênh, chồng của bà Hạnh, chia sẻ với VOA. “Bức thư của bà dân biểu gửi Đại sứ Hoa Kỳ cũng như lời kêu gọi tại Quốc hội Mỹ, yêu cầu chính quyền Việt Nam tạo điều kiện cho bà Hạnh được ra ngoài trị bệnh, là điều mà tôi rất hoan nghênh và biết ơn”.
Bà Hạnh, 61 tuổi, bị công an Việt Nam bắt hồi đầu tháng 4/2021 với cáo buộc “tuyên truyền chống nhà nước” sau nhiều năm bà đấu tranh cho tự do, dân chủ, đồng thời là người sáng lập và điều hành Quỹ 50k chuyên giúp đỡ gia đình của các tù nhân lương tâm.
Gia đình bà nói rằng trong hơn 3 năm qua bà bị tạm giam mà vẫn chưa được đưa ra xét xử và gần đây bà phát hiện đã bị ung thư cổ tử cung giai đoạn giữa.
Hồi tháng 12/2022, Dân biểu Liên bang Hoa Kỳ Ro Khanna cũng kêu gọi chính quyền Việt Nam “trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện” cho bà Hạnh.
Ông Khanna, đại diện cho cử tri khu vực bầu cử Quận 17 của bang California, cũng khuyến cáo rằng “những cuộc tấn công ác ý vào những người bảo vệ nhân quyền phải chấm dứt”.
Diễn đàn