Hôm nay, thứ Tư 30/11, Cuba bắt đầu đám rước kéo dài 3 ngày, đưa linh cữu cố lãnh tụ Fidel Castro đi ngang qua các đường phố trên khắp đảo quốc Cuba.
Ông Castro qua đời hôm thứ Sáu, thọ 90 tuổi. Thi hài ông đã được hoả táng giữa lúc Cuba bắt đầu thời gian tang chế để tưởng niệm vị lãnh tụ gây nhiều chia rẽ, giữa một bên là những người tôn vinh ông như một vị anh hùng bênh vực người nghèo, và một đàng là những người đả kích ông kịch liệt như một nhà độc tài đã phá hoại nền kinh tế quốc gia và vi phạm nhân quyền.
Các lễ tang khởi sự hôm thứ Hai tại thủ đô La Havana và ở thành phố Santiago de Cuba ở miền Đông, nơi mà ông Castro phát động cuộc cách mạng Cuba vào năm 1953.
Lễ rước linh cữu chứa tro cốt của ông khởi hành từ La Havana, đang tiến về hướng đông đi ngược lại vết chân của ông Castro và các chiến binh nổi dậy khi họ tiến về thủ đô Cuba từ các dãy núi Sierra Maestra trước khi chiếm quyền vào tháng Giêng năm 1959.
Ông William LeoGrande, Giáo sư giảng dạy môn chính trị Châu Mỹ La tinh của Đại học American nói với hãng tin AP:
“Đây là một biểu tượng để kết thúc thời gian cầm quyền của ông. Thời đại của Castro khởi sự với chiến thắng của cuộc cách mạng và cuộc tuần hành của Fidel Castro trên khắp nước. Giờ ông đã ra đi và họ đang đi ngược lại theo vết chân ông để những người dân Cuba của thời đại đó có cơ hội giã biệt ông.”
Hàng trăm ngàn người đã tụ tập tại Quảng trường Cách mạng ở La Havana hôm thứ Ba để vinh danh ông Castro.
Tổng thống Nga Vladimir Putin, vốn gọi ông Castro là “một người bạn chân tình của Nga” nói ông phải tập trung soạn thảo một bài diễn văn quan trọng nên không thể tới Cuba dự tang lễ.
Các giới chức Toà Bạch Ốc cho hay Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã yêu cầu Phó Cố vấn An ninh Ben Rhodes và ông Jeffrey DeLaurentis, người được ông Obama đề cử làm Đại sứ Mỹ tại La Havana, đại diện cho Hoa Kỳ tại tang lễ ông Castro.
Nhưng tại sự kiện tại thủ đô La Havana của Cuba hôm thứ Ba, Tổng thống Bolivia Evo Morales và Tổng thống Nicaragua Nicolas Maduro đã lên tiếng vinh danh cố lãnh tụ Cuba.
Ông Morales phát biểu trước đám đông như sau:
“Fidel không chết bởi vì các chiến sĩ đấu tranh cho tự do không bao giờ chết.”
Ông Maduro nói ông Castro đã đạt được những thành tựu “vượt xa trông đợi.”
Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto có những phát biểu chừng mực hơn, ủng hộ nhân dân Cuba và ghi nhận một số thay đổi từ khi bào đệ của Fidel Castro, ông Raul Castro lên nắm quyền vào năm 2006.
Ông nói:
“Chúng tôi thừa nhận những bước đã được đề ra hướng tới một đất nước cởi mở hơn về cả kinh tế lẫn chính trị. Nhân dân Mexico chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục sát cánh bên cạnh Cuba và nhân dân Cuba trong tư cách những người bạn như đã làm bấy lâu nay, trong cuộc hành trình lịch sử hướng tới một xã hội bao gồm nhiều thành phần và thịnh vượng hơn.”
Lớn lên gần Santiago de Cuba, từ thành phố này ông Castro phát động cuộc nổi dậy chống chế độ cai trị của ông Fulgencio Batista vào năm 1953, và cuối cùng lật đổ ông Batista, người được Mỹ hậu thuẫn, rồi lên nắm quyền vào năm 1959. Ông thành lập một chính quyền độc đảng theo chủ nghĩa xã hội, liên minh với Liên bang Xô-viết, và luôn luôn thách thức Washington.
