Các hoạt động của Trung Quốc cải tạo đất chung quanh các bãi cạn trong vùng biển có tranh chấp ở Biển Đông đang phương hại tới tự do và ổn định, và có nguy cơ khích động căng thẳng, thậm chí có khả năng dẫn tới xung đột, theo lời phát biểu của Thứ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ Antony Blinken tại một cuộc họp báo ở Jakarta hôm nay, 20 tháng 5.
Ông Blinken được hãng thông tấn Reuters dẫn lời nói tại cuộc họp báo rằng: “Trong bối cảnh Trung Quốc tìm cách xây dựng những lâu đài bằng cát thành những vùng lãnh thổ có chủ quyền, và vạch lại các ranh giới của nước này trên biển, thì các động thái này đang làm xói mòn sự tin tưởng trong khu vực, tác động đến niềm tin của giới đầu tư”.
Vẫn theo thứ trưởng ngoại giao Mỹ, cách ứng xử của Trung Quốc “có nguy cơ tạo ra một tiền lệ là các nước lớn được tự do lấn át các nước nhỏ hơn, khích động căng thẳng, tạo bất ổn, thậm chí có thể dẫn tới xung đột”.
Hoa Kỳ và Trung Quốc đã đối đầu nhau về cuộc tranh chấp Biển Đông hôm thứ Bảy vừa qua, khi Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ John Kerry trong lúc đến thăm Trung Quốc đã yêu cầu Bắc Kinh hành động để giảm thiểu căng thẳng. Đáp lời Ngoại Trưởng Kerry, Trung Quốc tuyên bố ý chí của họ để bảo vệ các lợi ích của mình là “vững như bàn thạch”.
Tại cuộc họp báo ở Jakarta, Thứ Trưởng Blinken nói các nước cần phải quản lý các đòi hỏi chủ quyền chồng chéo theo đường lối ngoại giao. Ông nói Hoa Kỳ vẫn giữ lập trường là không ngả về phe nào, nhưng ‘cực lực chống đối các hành động có mục đích khẳng định chủ quyền bằng vũ lực hay bằng cách doạ nạt” các bên khác.
Ông Blinken khẳng định Hoa Kỳ sẽ tiếp tục khuyến khích tất cả các nước tranh giành chủ quyền Biển Đông giải quyết những bất đồng theo những cung cách hành xử thông thường được quốc tế công nhận.
Các hình ảnh vệ tinh mới đây cho thấy Trung Quốc đang đạt những bước tiến nhanh chóng trong các công trình lắp đất xây đảo tại quần đảo Trường Sa, và Trung Quốc đang xây một phi đạo có thể được sử dụng bởi máy bay quân sự, và có dấu hiệu là một phi đạo thứ nhì cũng sắp sửa được xúc tiến.
Tờ The Wall Street Journal hôm 19/5 trích lời lãnh đạo cao cấp thứ nhì của lực lượng Hải quân Hoa Kỳ, Nữ Đô Đốc Michelle Howard, yêu cầu Trung Quốc giải thích các hoạt động lấp đất xây đảo ở Biển Đông. Bà cho biết Mỹ sẽ hỗ trợ các quốc gia Đông Nam Á, nếu các nước này chọn giải pháp đoàn kết với nhau chống lại Bắc Kinh.
Đô Đốc Howard nói: “Tôi nghĩ đã tới lúc Trung Quốc nên thảo luận về ý nghĩa của các hoạt động cải tạo đất của họ. Từ quan điểm riêng của tôi, không ai có thể nói là họ làm như vậy để xây một khu nghỉ mát trên đó. Thế cho nên, ai đó cần giải thích vì sao họ lại có những hoạt động đó.”
The Wall St. Journal tường thuật rằng Đô Đốc Michelle Howard đưa ra lời phát biểu đó trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Ba vừa rồi, phát biểu mà tờ báo bình luận là đã "góp phần tăng sức ép để đòi Trung Quốc phải đáp ứng những lời chỉ trích đối với các công trình xây đảo nhân tạo của Trung Quốc trong các vùng biển tranh chấp”.
Hoa Kỳ đang cân nhắc việc điều các máy bay hoặc tàu hải quân Mỹ đến gần các đảo tân tạo, một động thái có phần chắc sẽ làm leo thang tình hình, một tình huống mà Trung Quốc đã lên tiếng bày tỏ "quan ngại sâu sắc".
Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Trung Quốc chưa bình luận về phát biểu của Đô Đốc Howard.
Theo một bản tin của PressTv, một tàu hải quân Mỹ và tàu chiến Trung Quốc đã đối đầu nhau ở Biển Đông, sau khi Ngũ Giác Đài loan báo quyết định giám sát khu vực.
Đô Đốc Michelle Howard hôm qua cho biết trong cuộc đối đầu này, hai bên đã áp dụng những quy tắc mà hai bên đã thoả thuận trước đó, để xử lý những vụ đối đầu không định trước trên biển.
Tàu hải quân Mỹ, chiếc USS Forth Worth, gặp tàu hải quân Trung Quốc gần quần đảo Trường Sa, và hai bên cùng tôn trọng các quy tắc có sẵn một cách chuyên nghiệp, theo lời Đô Đốc Michelle Howard.
Mới đây Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Ashton Carter đề xuất một số giải pháp, trong đó có việc điều máy bay trinh sát Mỹ bay trên không phận Biển Đông, và điều động tàu chiến tới phạm vi 12 hải lý cách quần đảo Trường Sa.
Nguồn: Reuters, The Wall Street Journal
