Thủ tướng Estonia, Kaja Kallas, bay về nhà sau cuộc tập trận Bão Mùa xuân hàng năm, vui mừng khi thấy các đồng minh NATO hợp tác. Nhưng sau đó bà nói rằng bà đang nghĩ đến những loại hình chiến tranh khác.
Quốc gia của bà, giáp ranh với Nga, đã chứng kiến sự gia tăng các hoạt động phá hoại, chiến tranh điện tử và gián điệp – tất cả đều từ Nga.
Khi cuộc chiến ở Ukraine thuận lợi cho Nga, hệ thống phòng thủ đang được tăng cường ở các quốc gia tiền tuyến như Estonia, Latvia và Lithuania, cũng như ở Phần Lan và Ba Lan.
Bà Kallas nói rằng Nga đang tiến hành một “cuộc chiến tranh bóng tối” chống lại phương Tây.
Tổng thống Lithuania Gitanas Nausea kêu gọi cảnh giác, đồng thời cho biết hôm 21/5 rằng ông có thông tin rằng “các hành động phá hoại có thể xảy ra lần nữa”.
Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk nói ít nhất 9 người gần đây đã bị bắt vì nghi ngờ đánh đập và đốt phá, được cho là do cơ quan mật vụ Nga chỉ đạo, đồng thời mô tả họ là công dân Ukraine, Belarus và Ba Lan, một số “đến từ thế giới tội phạm”.
Bà Kallas nói với hãng tin AP rằng không phải ai cũng coi các cuộc tấn công có mối liên hệ với nhau, bất chấp khẳng định của NATO trong tháng này rằng Moscow đang tăng cường chiến dịch chống lại liên minh NATO từ vùng Baltic đến Anh. Nga bác bỏ cáo buộc đó.
Bởi vì nhiều đặc vụ tình báo Nga đã bị trừng phạt, các quan chức và chuyên gia phương Tây cho biết Điện Kremlin đang thay đổi chiến thuật, thuê người khác thực hiện các hoạt động kết hợp - các chiến lược phi quân sự bao gồm tấn công mạng, can thiệp bầu cử và thông tin xuyên tạc cũng như tấn công các kẻ thù của Tổng thống Vladimir Putin.
Với các cuộc bầu cử quan trọng ở phương Tây, các quan chức cho biết họ tin rằng nhịp độ của các hoạt động như vậy sẽ chỉ tăng lên và một số muốn có các biện pháp đối phó cứng rắn hơn.
Bà Kallas trích dẫn cảnh báo từ cơ quan tình báo tới một quốc gia châu Âu rằng một trong những nhà kho của nước này đã bị tình báo quân đội Nga nhắm tới. Khi một vụ hỏa hoạn xảy ra tại nhà kho hai tuần sau đó, các quan chức trong nước cho rằng “chúng tôi không biết đó là người Nga”, bà nói. Bà Kallas không nêu rõ quốc gia.
Bà nói phương Tây phải có một “cuộc thảo luận nghiêm túc về cách tiếp cận phối hợp”. “Chúng ta để họ đi bao xa trên đất của chúng ta?”
Đại sứ Mỹ George Kent nói với AP rằng Estonia đã xem việc tìm kiếm các tác nhân gây ảnh hưởng của Nga một cách “rất nghiêm túc” kể từ khi giành lại độc lập từ Liên Xô vào năm 1991, xây dựng lại các cơ quan an ninh của mình từ đầu.
Năm nay tại Estonia, một giáo sư đại học đã bị bắt vì tội làm gián điệp cho Moscow, 13 người bị bắt vì các cuộc tấn công được cho là do tình báo quân sự Nga tổ chức dưới vỏ bọc ngoại giao, và các chuyến bay giữa Phần Lan và thành phố Tartu bị gián đoạn do Nga gây nhiễu các tín hiệu GPS.
Vào tháng 10, một đường ống dẫn khí đốt và cáp viễn thông ở Biển Baltic đã bị hư hỏng sau khi một tàu Trung Quốc kéo neo đi hơn 185 km trong một sự kiện vẫn đang được điều tra. Con tàu sau đó được nhìn thấy ở một cảng của Nga.
Anh trục xuất tùy viên quốc phòng Nga vào tháng 5 sau khi hai người đàn ông Anh bị cáo buộc hợp tác với cơ quan tình báo Nga để phóng hỏa một nhà kho ở London. Vào tháng 4, hai công dân Đức gốc Nga đã bị bắt và bị buộc tội cố gắng tấn công các địa điểm quân sự ở miền nam nước Đức.
Bà Kallas nói với AP: “Điều tôi muốn thấy là sự thừa nhận rằng đây không phải là những sự kiện riêng lẻ”. “Thứ hai, chúng ta chia sẻ thông tin về vấn đề này với nhau. Thứ ba, hãy công khai nếu có thể.”
Estonia nổi tiếng vì tích cực truy lùng hoạt động gián điệp và công khai nó, liên tục bắt giữ nhiều điệp viên Nga tính trên đầu người ở đất nước 1,3 triệu dân này hơn các quốc gia châu Âu khác.
Cựu Tổng thống Estonia Toomas Hendrik Ilves, người nắm quyền từ năm 2006-2016, nói với AP rằng một số quốc gia không hành động vì họ hy vọng được làm ăn với Nga một lần nữa.
Ông Ilves, người đã đối phó với một cuộc tấn công mạng lớn mà Nga bị quy trách nhiệm vào năm 2007, cho biết thêm: “Mọi người sợ hành động quyết đoán và việc thiếu hành động quyết đoán về cơ bản sẽ cám dỗ những kẻ xấu tiếp tục đẩy mạnh vận may của họ”.
Ông nói, các quan chức Nga “sẽ cố gắng đẩy mạnh vận may cho đến khi điều gì đó tồi tệ xảy ra.”
Các quan chức và chuyên gia an ninh Estonia cho biết điều đó có thể dẫn đến những cái chết và thương tích ngoài ý muốn, đồng thời trích dẫn xu hướng của Nga là thuê dân địa phương thực hiện các cuộc tấn công, đôi khi được tuyển dụng tương đối rẻ trên các nền tảng trò chơi điện tử và mạng xã hội. Điều đó khiến việc xác định mối liên hệ giữa các cuộc tấn công hoặc truy tìm nguồn gốc của chúng đến Nga trở nên khó khăn hơn.
Nhà báo điều tra người Bulgaria Christo Grozev, người đã vạch trần sự liên quan của tình báo Nga trong vụ đầu độc cựu điệp viên Sergei Skripal năm 2018 ở Anh và cố lãnh đạo phe đối lập Alexei Navalny năm 2020, là nạn nhân của hoạt động thuê bên ngoài như vậy.
Một cựu sĩ quan tình báo Áo đã bị bắt vào tháng 3 vì cung cấp địa chỉ của ông Grozev cho tình báo Nga, cơ quan được cho là đã thuê kẻ trộm đột nhập vào căn hộ của nhà báo vào năm 2022 để đánh cắp một chiếc máy tính xách tay có liên quan đến cuộc điều tra về ông Navalny. Ông Grozev phải rời Vienna vào năm ngoái sau khi chính quyền cho biết họ không thể đảm bảo an ninh cho ông.
Ông Grozev nói con trai ông đang ở trong phòng chơi game trên máy tính khi vụ đột nhập xảy ra vào năm 2022.
Ông và các nhà báo khác đã phát hiện ra mối liên hệ giữa vụ tấn công một nhân vật đối lập Nga ở Argentina năm ngoái và một nhóm tội phạm có tổ chức của Ba Lan. Khi thông tin được chuyển đến chính quyền Ba Lan, họ phát hiện ra mối liên hệ giữa vụ tấn công ở Argentina và vụ tấn công nhân vật đối lập Nga Leonid Volkov ở Lithuania vào tháng 3. Cơ quan an ninh của Lithuania cho biết cuộc tấn công có thể do Nga tổ chức.
Ông Grozev cho biết các quốc gia cần thực thi việc chia sẻ thông tin tình báo giữa các cơ quan an ninh với cảnh sát và công tố viên của mình, đồng thời thành lập một “lực lượng đặc nhiệm quốc tế chủ động” để chống lại các hoạt động gây ảnh hưởng của nước ngoài.
Mặc dù Nga bị quy trách nhiệm cho các cuộc tấn công ở châu Âu trong nhiều thập niên, nhưng các quan chức và chuyên gia an ninh Estonia cho biết không có cơ chế chung nào để giải quyết chúng và đề nghị EU làm nhiều hơn nữa.
Bà Kallas nói rằng Nga “luôn luôn sử dụng gián điệp dưới vỏ bọc các nhà ngoại giao”, và các quan chức cấp cao của Estonia ủng hộ sáng kiến của Czech hạn chế thị thực cho các đại diện Nga.
Điều đó sẽ khiến họ gặp khó khăn hơn khi du hành ở EU, nơi không cần giấy tờ tùy thân ở biên giới. Nó cũng có thể làm giảm khả năng một quốc gia trục xuất gián điệp, chỉ để thấy họ quay trở lại quốc gia khác và tiếp tục hoạt động dưới vỏ bọc ngoại giao.
Estonia cũng đang thúc đẩy các biện pháp trừng phạt riêng trong EU để chống lại các mối đe dọa hỗn hợp.
Mối đe dọa từ các chế tài và giảm cơ hội du hành và học tập ở nước ngoài cũng có thể khiến những người Nga trẻ tuổi không muốn tham gia các cơ quan an ninh.
Bà Kallas cho biết Nga đang tìm cách “gieo rắc nỗi sợ hãi” và phá vỡ sự ủng hộ của phương Tây dành cho Kyiv.
Diễn đàn