Không lâu sau khi đính hôn, Andy Tai Ngoc Huynh quyết định đến Ukraine để tham gia chiến đấu cùng quân đội ở đây chống lại các lực lượng của Nga. Đó là một quyết định khiến gia đình của vị hôn thê của anh “lo sợ” nhưng vẫn ủng hộ điều mà anh cho là lẽ phải khi giúp những người dân đang chịu khổ vì cuộc chiến ở Ukraine.
“Ngay sau khi chiến tranh nổ ra, Andy thấy rất xúc động trước những tin tức mà cậu ấy thấy và thực sự cảm thấy muốn đi theo tiếng gọi để giúp đỡ những người mà cậu ấy thấy đang chịu đau khổ,” bà Darla Joy Black, mẹ của vị hôn thê của Andy Tai, nói với VOA.
Hai tuần sau khi tổ chức lễ đính hôn với Joy Black, con gái bà Darla, Andy Tai, sinh ra và lớn lên trong một gia đình di dân Việt ở California, lên đường tới Ukraine ngày 8/4. Hơn hai tháng sau đó, gia đình không có tin tức gì từ Andy Tai, cựu lính Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ nhưng không có kinh nghiệm chiến trường.
Gia đình bà Darla đã báo tin việc Andy Tai, 27 tuổi, mất tích ở Ukraine với các quan chức của tiểu bang Alabama, nơi Andy Tai sinh sống trong hai năm qua để được gần với vị hôn thê của mình.
Trong một thông cáo đưa ra hôm 15/6, Dân biểu Robert Aderholt đại diện Hạt 4 của Alabama cho biết ông đang giúp gia đình Andy Tai tìm kiếm anh và gửi yêu cầu tới Bộ Ngoại giao cũng như Cục Điều tra Liên bang Hoa Kỳ.
Những hình ảnh đầu tiên của Andy Tai và Alexander Drueke, một cựu binh Mỹ khác cũng bị bắt khi chiến đấu cùng quân đội Ukraine, lần đầu tiên xuất hiện trên ứng dụng nhắn tin Telegram hôm 16/6, một ngày trước khi truyền thông nhà nước Nga công bố đoạn video cho thấy Andy Tai cùng người đồng hương Drueke nói rằng họ “chống lại chiến tranh” bằng cả tiếng Anh và tiếng Nga.
“Với những gì cậu ấy nói (trên truyền thông Nga), chúng tôi không tin là những người bị bắt giữ có tự do để nói theo lương tâm của họ,” bà Darla cho biết và nói rằng gia đình bà “vui vì được nghe giọng nói của (Andy Tai)” người mà bà đã coi là con trai trong gia đình.
Tù nhân chiến tranh?
Điện Kremlin hôm 21/6 nói rằng họ không biết hiện hai cựu binh Mỹ bị bắt khi đang chiến đấu ở Ukraine đang bị giam giữ ở đâu.
Vị hôn thê của Andy Tai, cô Joy nói với CNN hồi tuần trước rằng cựu binh Mỹ gốc Việt bị mất tích sau khi tham gia một trận chiến đấu gần Kharkiv. Trong video mà truyền thông nhà nước Nga đưa ra sau đó, Andy Tai và người đồng hương cũng đến từ Alabama nói họ bị các lực lượng do Nga hậu thuẫn bắt giữ.
Dẫn một nguồn tin dấu tên, hãng thông tấn Interfax nói rằng họ bị lực lượng ly khai của Cộng hòa Nhân dân Donetsk ở miền Đông Ukraine bắt giữ. Một tòa án của vùng lãnh thổ ly khai được Nga công nhận trong tháng này đã tuyên án tử hình hai công dân Anh và một công dân Morroco vì chiến đấu chống lại quân Nga.
Theo một trong những đồng đội của Andy Tai nói với Daily Mail, hai cựu binh Mỹ nằm trong nhóm 10 người bảo vệ Kharkiv hồi tuần trước và bị phục kích bởi quân Nga. Người đồng đội giấu tên cho biết rằng Andy Tai và Alex đã vô hiệu hóa một chiếc xe tăng Nga bằng lựu đạn nhưng sau đó bị lạc trong làn khói mù của làn đạn bắn trả. Nhóm này sau đó đã không thể tìm thấy hai cựu binh Mỹ.
Người phát ngôn của Điện Kremlin, Dmitry Peskov, hôm 21/6 nói rằng Moscow không thể loại trừ khả năng hai công dân Mỹ đang bị giam giữ sẽ tránh khỏi án tử hình nếu bị đưa ra xét xử ở một lãnh thổ ly khai.
Mặc dù Nga không có án tử hình nhưng Donetsk và Luhansk, hai vùng lãnh thổ cộng hòa ly khai được Tổng thống Vladimir Putin công nhận hồi cuối tháng 2, áp dụng mức án này.
Gọi các cựu binh Mỹ là “lính đánh thuê được trả tiền,” ông Peskov nói rằng họ không được bảo vệ bởi Công ước Geneva, vốn đề ra cách thức đối xử với các tù nhân chiến tranh.
Gia đình bà Darla phản đối những gì mà Điện Kremlin nói về Andy Tai và Alex và cho rằng theo định nghĩa của Công ước Geneva, hai cựu binh Mỹ đang bị giam giữ “không phải là lính đánh thuê.
“Họ là tù nhân chiến tranh,” bà Darla nói và khẳng định Andy Tai tình nguyện đi chiến đấu ở Ukraine và thậm chí bỏ tiền túi của mình, hơn 6.000 USD, để đi chiến đấu với mục đích “giành lại tự do cho Ukraine.”.
Trả lời câu hỏi của phóng viên hôm 21/6 về phản ứng của Mỹ đối với tuyên bố của ông Peskov rằng hai cựu binh Mỹ không được Công ước Geneva bảo vệ, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ned Price nói rằng Hoa Kỳ “mong đợi – và trên thực tế, luật pháp quốc tế và luật chiến tranh mong đợi cũng như yêu cầu – rằng tất cả những ai bị bắt giữ trên chiến trường sẽ được đối xử nhân đạo và với sự tôn trọng phù hợp với luật chiến tranh.”
Ông Price cho biết Hoa Kỳ đã kêu gọi Chính phủ Nga và các bên ủy quyền của họ, một cách công khai và cả riêng tư, phải “tuân thủ các nghĩa vụ quốc tế trong việc đối xử với tất cả các cá nhân, bao gồm cả những người bị bắt trong chiến trận ở Ukraine.”
Bà Darla cho biết gia đình bà hài lòng với sự nghiêm túc của Bộ Ngoại giao Mỹ cùng các cơ quan và tổ chức khác đang nỗ lực tìm cách đưa vị hôn thê của con gái bà, cùng người đồng hương đang bị bắt giữ, về nước.
Trước đó hôm 21/6, người phát ngôn của Bộ Quốc phòng Mỹ John Kirby nói rằng “đây không phải là lúc và thời điểm để các công dân Mỹ đi tới Ukraine. Đây là chiến tranh, và nếu bạn muốn giúp đỡ những người dân Ukraine, có rất nhiều các khác để làm điều đó hơn là đặt bản thân mình vào nơi nguy hiểm giữa chiến trường.”
Hy vọng đoàn tụ
Cô Joy là người đầu tiên biết về quyết định tham gia chiến đấu ở Ukraine của vị hôn thê của mình, bà Darla cho biết.
“Chúng tôi, đặc biệt là Joy, đã muốn nói với (Andy) ở lại đây và được an toàn,” bà Darla nói. “Nhưng chúng tôi không thể yêu cầu Andy không phải là mình, là người đàn ông mà cậu ấy muốn khi thấy sự đau khổ và tin rằng có thể giúp đỡ.”
Bà Darla cho biết gia đình và bạn bè Andy Tai, mặc dù lo sợ về quyết định đi chiến đấu ở Ukraine, nhưng cũng ủng hộ việc ra đi của anh khi muốn làm điều mà anh cho là “lời kêu gọi của Chúa vì lẽ phải.”
“Andy rời bỏ vị hôn thê, gia đình và cộng đồng nhà thờ của cậu ấy để đi làm việc mà cậu ấy thấy cần phải làm. Và điều đó thật là đáng ngưỡng mộ,” Hannah Stephens, một người bạn cùng đi nhà thờ với Andy Tai ở Trinity, Alabama, bày tỏ trên trang Facebook cá nhân.
“(Andy) từ bỏ sự an bình, sự an toàn và sự tự do của mình ở đây trên đất Mỹ để tới Ukraine để giúp đỡ. Để giúp những người không thể tự vệ. Để giúp những người gặp khó khăn,” cô Stephens viết.
Trước khi lên đường tới Ukraine ngày 8/4, Andy Tai nói với ABC rằng anh biết có thể mất mạng sống nhưng sẵn sàng đánh đổi nó để làm những gì anh tin là đúng và lẽ phải.
Hơn hai tuần qua là khoảng thời gian khó khăn cho gia đình bà Darla và cả gia đình bố mẹ đẻ của Andy Tai ở Quận Cam, nhưng bà Darla cho biết họ không từ bỏ hy vọng về ngày đoàn tụ.
“(Andy và Joy sẽ cưới nhau) ngay sau khi cậu ấy trở về bình an. Chúng tôi hy vọng và tin điều đó sẽ xảy ra,” bà Darla nói. “Chúng tôi lạc quan về điều đó và nó sẽ là một sự đoàn tụ tuyệt vời, một lễ ăn mừng lớn và chúng tôi trông đợi điều đó.”
