Biến thể Delta của virus SARS-CoV-2 hiện đang chiếm gần như hầu hết các ca nhiễm virus corona trên toàn cầu. Cho tới nay, vaccine vẫn có thể bảo vệ chống lại bệnh nặng và tử vong vì Delta, nhưng các nhà khoa học vẫn cảnh giác cao độ.
Biến thể Delta vẫn bao trùm
Biến thể Delta, phát hiện đầu tiên tại Ấn Độ vào tháng 12/2020, vẫn là một phiên bản đáng lo ngại nhất của virus SARS-CoV-2.
Tổ chức Y tế Thế giới sếp hạng Delta như là một biến thể đáng quan ngại, có nghĩa là một biến thể có khả năng gia tăng lây lan, gây thêm bệnh nặng hay giảm công hiệu của vaccine và thuốc chữa trị.
“Sức mạnh siêu việt” của Delta là tính lây nhiễm, theo ông Shane Crotty, một nhà virus học tại Viện Miễn dịch học La Jolla ở San Diego.
Delta lây nhiễm cao gấp hơn 2 lần các biến thể SARS-CoV-2 trước đây, theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ. Các cuộc nghiên cứu cho thấy biến thể này có phần chắc đẩy bệnh nhân COVID vào bệnh viện nhiều hơn là những hình thức trước đây của virus.
Delta cũng có thể gây ra những triệu chứng sớm hơn từ hai đến ba ngày so với virus corona nguyên thủy, làm cho hệ thống miễn dịch có ít thời gian để tổ chức phòng vệ hơn.
Những người bị nhiễm biến thể Delta mang virus trong mũi nhiều hơn khoảng 1.200 lần so với phiên bản nguyên thủy của COVID. Trong những người đã chích ngừa mà bị nhiễm Delta thì số lượng virus cũng ngang bằng với những người chưa chích ngừa, và cả hai đều có thể lây virus sang những người khác.
Tuy nhiên, trong những người đã tiêm vaccine, số lượng virus giảm nhanh chóng hơn, do đó họ có thể làm virus lây lan trong một thời gian ngắn hơn.
Theo WHO, Delta chiếm 99,5% tất cả các chu kỳ gen được báo cáo cho các cơ sở dữ liệu công và “qua mặt” các biến thể khác tại hầu hết các nước.
Một trường hợp ngoại lệ chính là Nam Mỹ, nơi Delta lây lan từ từ hơn, và những biến thể từng được xem là đe dọa toàn cầu khả dĩ- nhất là Gamma, Lambda và Mu-vẫn đóng góp một phần đáng kể trong những ca được báo cáo.
Con cháu của Delta
Vì Delta chế ngự toàn cầu, nhiều chuyên gia vaccine hiện tin là những biến thể trong tương lai sẽ là “con cháu dòng dõi” của Delta.
Một “đứa cháu” nổi tiếng của Delta có tên là AY.4.2 và đang tập trung chủ yếu tại Anh, chiếm gần 10% các mẫu virus được giải trình tự gen.
AY.4.2 mang hai đột biến thêm trong gai protein mà virus dùng để vào các tế bào. Các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu xem các đột biến này mang lại những lợi thế ra sao, nếu có.
Cơ quan An ninh Y tế Anh đã chỉ định AY.4.2 là một “biến thể đang được điều tra.” Một cuộc phân tích sơ khởi cho thấy biến thể này không gây nên khiếm khuyết đáng kể về sự hữu hiệu của vaccine so với Delta, nhưng có một số bằng chứng là AY.4.2 có thể lây nhiễm nhiều hơn một ít.
Theo WHO, AY.4.2 đã lan ra ít nhất 42 nước, kể cả Mỹ.
Còn thêm biến thể nữa chăng?
Các chuyên gia virus đang theo dõi chặt chẽ tiến hóa của Delta, tìm mọi dấu hiệu xem biến thể này đã có hay chưa sự đột biến cho phép nó lây nhiễm cao xuyên thủng sự bảo vệ miễn dịch từ vaccine và từ sự nhiễm bệnh tự nhiên.
Dù những vaccine hiện hữu ngăn bệnh nặng và tử vong, nhưng vaccine không ngăn lây nhiễm. Virus vẫn còn khả năng nhân lên trong mũi, ngay cả nơi những người đã chích ngừa, rồi có thể lây bệnh cho người khác qua những giọt nhỏ lơ lửng trong không khí.
Để đánh bại SARS-CoV-2 có thể cần có một thế hệ vaccine mới có cả khả năng ngăn chặn sự lây nhiễm, theo bác sĩ Gregory Poland, một nhà bào chế vaccine tại Mayo Clinic. Cho đến lúc đó, ông Poland và các chuyên gia khác cảnh báo, thế giới vẫn còn dễ bị tổn thương.
