Châu Âu sẽ không có chỗ tại bàn đàm phán hòa bình Ukraine, đặc phái viên chính của Donald Trump về Ukraine nói ngày thứ Bảy, sau khi Washington gửi một bảng câu hỏi tới các thủ đô Châu Âu để hỏi xem họ có thể đóng góp gì vào những bảo đảm an ninh cho Kyiv.
Ông Trump gây sốc cho các đồng minh Châu Âu trong tuần này khi điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin mà không tham khảo ý kiến của họ hoặc Kyiv trước và tuyên bố bắt đầu ngay lập tức các cuộc đàm phán hòa bình Ukraine.
Các quan chức chính quyền Trump cũng đã nói rõ trong những ngày gần đây rằng họ trông đợi các đồng minh Châu Âu trong NATO sẽ chịu trách nhiệm chính cho khu vực này vì Mỹ hiện có những ưu tiên khác, chẳng hạn như an ninh biên giới và chống lại Trung Quốc.
Khi được hỏi liệu ông có thể bảo đảm rằng người Ukraine và người Châu Âu sẽ có chỗ tại đàm phán hay không, Tướng Keith Kellogg nói tại một hội nghị an ninh toàn cầu ở Munich: "Câu trả lời cho câu hỏi vừa nãy (liên quan đến người Châu Âu), như bạn diễn đạt, câu trả lời là không."
Nhưng ông nói người Ukraine "tất nhiên" sẽ có chỗ tại bàn đàm phán, đồng thời nói thêm rằng sẽ là ngu xuẩn nếu Ukraine không được tham gia.
Phát biểu này đã khơi ra chỉ trích ngay lập tức từ các nhà lãnh đạo Châu Âu.
"Không có cách nào chúng ta có thể thảo luận hoặc đàm phán về Ukraine, tương lai của Ukraine hoặc cấu trúc an ninh của Châu Âu mà không có người Châu Âu," Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb phát biểu tại cùng hội nghị an ninh ở Munich.
"Nhưng điều này có nghĩa là Châu Âu cần phải hành động cùng nhau. Châu Âu cần nói ít hơn và làm nhiều hơn."
Ông Stubb cho biết bảng câu hỏi mà Mỹ gửi cho Châu Âu "sẽ buộc người Châu Âu phải suy nghĩ."
Một nhà ngoại giao Châu Âu cho biết bảng câu hỏi của Mỹ bao gồm sáu câu hỏi, trong đó có một câu hỏi dành riêng cho các nước thành viên Liên minh Châu Âu.
"Người Mỹ đang tiếp cận các thủ đô Châu Âu và hỏi họ sẵn sàng điều động bao nhiêu binh sĩ," một nhà ngoại giao nói.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte cũng kêu gọi người Châu Âu hành động cùng nhau.
"Và những người bạn Châu Âu của tôi, tôi muốn nói rằng, hãy tham gia vào cuộc tranh luận, không phải bằng cách phàn nàn rằng quý vị có thể được ngồi hay không được ngồi vào bàn đàm phán, mà bằng cách đưa ra các đề xuất, ý tưởng cụ thể, tăng chi tiêu (quốc phòng)," ông nói tại Munich.
Một viên chức văn phòng tổng thống Pháp cho biết vào ngày thứ Bảy rằng Pháp đang thảo luận với các đồng minh của mình về khả năng tổ chức một cuộc họp không chính thức giữa các nhà lãnh đạo Châu Âu về Ukraine để thảo luận về những vấn đề này, mặc dù chưa có quyết định nào được đưa ra ở giai đoạn này.
Bộ trưởng Ngoại giao Ba Lan Radoslaw Sikorski nói cuộc họp sẽ diễn ra vào ngày thứ Hai.
Ông Kellogg phát biểu tại hội nghị rằng các cuộc đàm phán nhằm chấm dứt chiến tranh giữa Nga và Ukraine có thể tập trung vào các nhượng bộ lãnh thổ từ Nga và nhắm vào doanh thu dầu mỏ của Putin.
"Nga thực sự là một quốc gia dầu mỏ," ông nói, và nói thêm rằng các cường quốc phương Tây cần phải làm nhiều hơn nữa để thực thi hữu hiệu các chế tài nhắm vào Nga.
Trước đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy đã kêu gọi thành lập một đạo quân Châu Âu, nói rằng lục địa này không còn có thể chắc chắn về sự bảo vệ từ Mỹ và sẽ chỉ nhận được sự tôn trọng từ Washington nếu có một quân đội hùng mạnh.
Trong bài diễn văn hùng hồn tại Hội nghị An ninh Munich thường niên của các nhà hoạch định chính sách toàn cầu, ông Zelenskyy nói bài diễn văn của Phó Tổng thống Mỹ JD Vance ngày hôm trước đã cho thấy rõ mối quan hệ giữa Châu Âu và Mỹ đang thay đổi.
"Thành thật mà nói - giờ đây chúng ta không thể loại trừ khả năng Mỹ có thể nói không với Châu Âu về các vấn đề đe dọa đến mình," ông Zelenskyy phát biểu khi cuộc chiến do Nga xâm lược đất nước ông sắp bước sang năm thứ tư.
Ông nói một đạo quân Châu Âu - bao gồm cả Ukraine - là cần thiết để "tương lai của lục địa này chỉ phụ thuộc vào người Châu Âu - và các quyết định về người Châu Âu được đưa ra tại Châu Âu."
Các quốc gia Châu Âu hợp tác quân sự chủ yếu trong NATO, nhưng cho đến nay các chính phủ đã bác bỏ nhiều lời kêu gọi thành lập một đạo quân Châu Âu duy nhất trong nhiều năm qua, với lý do rằng quốc phòng là vấn đề chủ quyền quốc gia.
Diễn đàn