Đa số người Mỹ cho rằng Washington nên ủng hộ những người biểu tình đòi dân chủ ở Hong Kong, theo kết quả khảo sát, bất chấp Tổng thống Donald Trump hôm 22/11 gợi ý rằng ông có thể phủ quyết Luật bảo vệ dân chủ-nhân quyền Hong Kong mà Quốc hội vừa thông qua nhằm xoa dịu Trung Quốc để đạt được một thỏa thuận thương mại Mỹ-Trung.
Theo cuộc khảo sát công bố hôm 26/11 của tổ chức Ronald Reagan Presidential Foundation, 68 phần trăm người Mỹ cho biết họ sẽ ủng hộ Mỹ trong việc bày tỏ sự ủng hộ của nước này cho phong trào dân chủ ở Hong Kong, ngay cả khi việc này khiến Trung Quốc phẫn nộ, trong khi chỉ có 14% người Mỹ ủng hộ chính phủ Trung Quốc.
Các cuộc biểu tình ở Hong Kong khởi sự từ tháng 6 xuất phát từ sự chống đối một dự luật cho phép dẫn độ nghi phạm sang Trung Quốc đại lục, đã phát triển thành lời kêu gọi quyền tự do và dân chủ lớn hơn dành cho Hong Kong, cựu thuộc địa của Anh được trao trả lại cho Trung Quốc cai trị vào năm 1997.
Dù dự luật dẫn độ đã được rút lại, các cuộc biểu tình đã trở nên bạo động hơn trong những tháng gần đây khi các vụ đụng độ giữa cảnh sát và người biểu tình ngày càng leo thang.
Tuần trước trong các cuộc biểu quyết gần như đồng thuận tuyệt đối, Hạ viện và Thượng viện Hoa Kỳ đã thông qua Đạo luật Nhân quyền và Dân chủ Hong Kong có nội dung ủng hộ người biểu tình ở Hong Kong và xem xét lại sự ủng hộ của Mỹ đối với chính quyền Hong Kong. Luật này cũng quy định Mỹ phải áp đặt chế tài đối với các cá nhân được xác định là chịu trách nhiệm về những vi phạm nhân quyền ở Hong Kong.
Tổng thống Donald Trump hôm 22/11 gợi ý rằng ông có thể phủ quyết luật này trong khi cố gắng cân bằng mối quan hệ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong khi cuộc chiến thương mại đang diễn ra giữa hai cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới.
“Chúng ta phải sát cánh với Hong Kong, nhưng tôi cũng sát cánh với Chủ tịch Tập Cận Bình. Ông ấy là người bạn của tôi. Ông ấy là một người phi thường,” ông Trump nói với đài Fox News, và nói thêm, “Nhưng tôi muốn thấy họ giải quyết chuyện đó.”
Cuộc khảo sát cũng cho thấy 69% người được hỏi nói họ ủng hộ Mỹ áp đặt các chế tài kinh tế đối với Trung Quốc nếu Bắc Kinh leo thang sử dụng vũ lực quân sự ở Hong Kong. Và 59% ủng hộ Mỹ đáp lại bằng viện trợ hoặc hỗ trợ an ninh.
Ông Nguyễn Quốc Tuấn, một người Mỹ gốc Việt ở bang Florida theo dõi sát những diễn biến ở Hong Kong, cho biết ông “hoàn toàn ủng hộ” một biện pháp như vậy nhắm vào Trung Quốc.
“Nó ảnh hưởng trực tiếp tới quyền lợi của công dân Hoa Kỳ tại [Hong Kong] và chúng ta có khoảng 64.000 người vừa doanh nghiệp vừa cá nhân làm ăn và sinh sống tại Hong Kong chứ không phải chỉ riêng người dân Hong Kong,” ông nói.
Về phát biểu của ông Trump liên quan đến dự luật Hong Kong, ông Tuấn bày tỏ sự ủng hộ đối với cách tiếp cận nước đôi của Tổng thống vào một thời điểm nhạy cảm để đạt được một thỏa thuận thương mại.
Nhưng trong bối cảnh người dân Mỹ và Quốc hộ Mỹ đều ủng hộ nỗ lực đòi dân chủ ở Hong Kong, ông Tuấn cho rằng Tổng thống nên kí thông qua dự luật đó.
“Nếu mà ông ta chọn dùng quyền Tổng thống để phủ quyết dự luật này, tôi cho đó là điều không nên,” ông nói.
“Lưỡng viện Quốc hội thông qua một cách đồng thanh như vậy thì dù ông Trump có muốn phủ quyết thì cả Hạ viện lẫn Thượng viện đều có hơn hai phần ba (biểu quyết) để bãi bỏ quyền phủ quyết của Tổng thống. Điều này không có lợi cho ông Trump.”
Tổng thống Trump hôm 26/11 nhắc lại rằng ông vẫn để ý đến Hong Kong trong khi Mỹ đang “trong những bước cuối cùng” để đạt thỏa thuận thương mại với Trung Quốc.
“Chúng tôi sát cánh với họ,” ông nói. “Tôi có mối quan hệ rất tốt với Chủ tịch Tập. Chúng tôi đang trong những bước cuối cùng để đạt được một thỏa thuận rất quan trọng. Nó đang tiến triển rất tốt và đồng thời tôi muốn thấy mọi chuyện diễn ra tốt đẹp ở Hong Kong.”
“Tôi nghĩ mọi chuyện sẽ tốt đẹp. Tôi nghĩ Chủ tịch Tập có thể làm cho điều đó xảy ra. Tôi biết ông ấy và tôi biết ông ấy muốn làm cho điều đó xảy ra,” ông Trump nói.
Cuộc khảo sát của tổ chức Reagan Foundation là cuộc Khảo sát Quốc phòng thứ hai hàng năm được thực hiện từ ngày 24 tới 30 tháng 10 dựa trên các cuộc phỏng vấn 1000 công dân Mỹ.
Một kết quả chính của cuộc khảo sát cho thấy 60% người Mỹ giờ xem Trung Quốc là mối đe dọa lớn nhất đối với Mỹ.
