Phiên bản cuối cùng của thỏa thuận mang tính bước ngoặt nhằm cắt giảm rào cản thương mại ở một số nền kinh tế phát triển nhanh nhất khu vực Châu Á-Thái Bình Dương vừa được công bố ngày 21/2, cho thấy hiệp định này đang tiến gần hơn tới hiện thực, dù cho không có thành viên chủ chốt là Hoa Kỳ, theo Reuters.
Hơn 20 điều khoản đã bị đình chỉ hoặc thay đổi trong phiên bản cuối, trong đó có các điều khoản về sở hữu trí tuệ do Washington đưa vào lúc ban đầu.
Hiệp định Thương mại Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) nguyên thủy với 12 thành viên đã rơi vào tình trạng bấp bênh hồi đầu năm ngoái khi Tổng thống Donald Trump rút Hoa Kỳ ra khỏi thỏa thuận, nói rằng ông muốn tập trung vào ưu tiên bảo vệ công ăn việc làm ở Mỹ.
11 nước còn lại do Nhật Bản dẫn đầu đã hoàn thành một hiệp định thương mại được sửa đổi vào tháng 1 vừa rồi, đổi tên thành Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Thỏa thuận này dự kiến sẽ được ký kết tại Chilê vào ngày 8/3.
Thỏa thuận CPTPP sẽ cắt giảm thuế quan ở các nền kinh tế chiếm hơn 13% GDP toàn cầu, so với con số 40% nếu có Hoa Kỳ.
Giáo sư Luật tại Đại học Sydney Kimberlee Weatherall nói với Reuters:
“Thay đổi lớn của TPP-11 là rất nhiều điều khoản trong thỏa thuận ban đầu đã bị loại. Các nước còn lại đã đình chỉ nhiều điều khoản gây tranh cãi, đặc biệt là các điều khoản về dược phẩm”.
Rất nhiều điều khoản thay đổi trước đó đã được đưa vào TPP-12 theo yêu cầu của các thương thuyết gia Mỹ, chẳng hạn như các điều khoản siết chặt bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho dược phẩm, điều mà một số chính phủ và các nhà hoạt động lo lắng sẽ khiến chi phí thuốc men tăng cao.
Thành công của thỏa thuận được các giới chức Nhật Bản và các nước thành viên khác quảng bá là một biện pháp chống lại chủ nghĩa bảo hộ đang tăng ở Mỹ, trong khi các nước thành viên còn lại vẫn nuôi hy vọng là cuối cùng Washington sẽ tham gia trở lại.
Bộ trưởng Thương mại New Zealand David Parker nhận định: “CPTPP trở nên quan trọng hơn vì những mối đe dọa đối với hoạt động hiệu quả của các luật lệ của Tổ chức Thương mại Thế giới”.
Tháng trước, tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới ở Thụy Sĩ, Tổng thống Mỹ Donald Trump ra dấu hiệu rằng Washington có thể quay trở lại với hiệp định nếu có một thỏa thuận tốt hơn.
Tuy nhiên theo ông Parker, triển vọng Hoa Kỳ trở lại với thỏa thuận mậu dịch này trong hai năm tới là “khó có thể xảy ra”, dù cho Washington bày tỏ mong muốn gia nhập CPTPP, không có gì bảo đảm là các thành viên sẽ hủy bỏ mọi thay đổi vừa đưa ra.
Ông Parker cho biết thỏa thuận sẽ có hiệu lực vào cuối năm 2018 hoặc nửa đầu năm 2019.
Chính phủ các nước TPP-11 nhanh chóng quảng bá các lợi ích kinh tế của hiệp định.
Bộ trưởng thương mại Australia, Steven Ciobo, nói: “TPP-11 sẽ giúp tạo ra nhiều việc làm mới cho Úc trên tất cả mọi lĩnh vực: nông nghiệp, sản xuất, khai thác mỏ, dịch vụ, và cùng lúc tạo ra những cơ hội mới trong khu vực mậu dịch tự do trải dài khắp châu Mỹ và châu Á”.
Trong khi đó, chính phủ New Zealand dự kiến CPTPP sẽ thúc đẩy nền kinh tế của quốc đảo này lên khoảng 1,2 tỷ đôla NZ (khoảng 881,40 triệu đôla Mỹ) đến 4 tỷ đôla NZ mỗi năm. Trong đó, các nhà xuất khẩu trái kiwi và thịt bò nằm trong số những người hưởng lợi hàng đầu.
11 nước thành viên CPTPP gồm có: Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam.
