Hôm nọ trên đường về Mỹ, máy bay ghé ngang qua Tokyo nên tôi nhân tiện ở lại vài ngày để thăm một người bạn. Cũng lâu rồi tôi không đến Nhật Bản. Lần cuối cùng cách đây khoảng 6, 7 năm về trước tôi cũng chỉ đến Kyoto và Hiroshima mà thôi. Chứ không phải là thủ đô Tokyo đông đúc, lúc nào cũng đầy ắp những người và người hối hả băng qua khu đô thị nổi tiếng Shibuya đã được đưa lên màn ảnh rộng trong cuốn phim bất hủ ‘Lost in Translation’ có cô đào sexy Scarlett Johansson đóng cặp với Bill Murray.
Nếu so với Kyoto thì Tokyo không có vẻ đẹp đằm thắm, trong sáng và thơ mộng bằng. Có thể nói trong tất cả những thành phố trên thế giới mà tôi đã có dịp ghé qua, Kyoto là nơi mà tôi nhận thấy đẹp nhất, nên thơ nhất và đáng nhớ nhất. Từ những ngôi chùa to lớn cổ kính có hươu chạy quanh vườn. Cho đến những quán trà nhỏ với mái hiên phủ đầy rêu xanh. Hay chỉ một vườn sỏi cảnh với độc nhất phiến đá trắng ngần nằm trơ trọi giữa đất trời. Có một chút gì đó rất thanh tao, rất mộc mạc nhưng cũng ẩn chứa đầy nhân sinh quan của người Nhật mà tôi rất thích và ngưỡng mộ. Đặc biệt là ngưỡng mộ.
Họ không quá cầu kỳ, phô trương, đầy màu mè như người Hoa. Cũng chẳng thẳng tuồn tuột như người Mỹ. Tôi vẫn còn nhớ mãi hôm hai vợ chồng người bạn dẫn tôi vào một ngôi làng nhỏ trên sườn núi ở gần Kyoto để tắm suối nước nóng. Chưa bao giờ tôi có một buổi đi chơi đáng nhớ đến thế. Đây là con đường đá khúc khuỷu trong làng với hai bên là những hiên nhà gỗ thấp bé, cá biệt. Một gáo nước được đặt ngay ngắn sát cạnh cổng vào nhà. Kia là vài chiếc chuông đồng khẽ ngân lên trong gió. Xa xa từng ánh mây trôi lững lờ bên sườn núi.
Thật không còn gì thanh tịnh bằng.
Bước vào nhà tắm suối nước nóng công cộng, ai cũng như ai, cũng phải trần trụi trước khi ngâm mình giữa thiên nhiên giá lạnh. Hồ tắm sạch sẽ, rộng rãi nhưng đơn sơ. Từng làn hơi nóng bốc lên trước mặt, phủ đầy cả một vùng trời. Quanh tôi là hàng chục khách vãng lai khác nhưng không ai nói với ai một tiếng nào. Chỉ có tiếng gió xào xạc lũy tre ở bên ngoài và tiếng nước nóng sùng sục sủi bọt trong bể lớn. Đến lúc ấy tôi mới nghiệm ra rằng khi đến những nơi này là lúc người Nhật họ cũng muốn trở về với thiên nhiên, với vạn vật. Giàu có hay nghèo hèn. Đẹp hay xấu. Thanh cao hay đầy quyền uy, chức vị. Ai bước vào những nơi này cũng trở nên như nhau, không ai hơn, không ai kém.
Đó là những khoảnh khắc mà không phải ở đâu chúng ta cũng dễ tìm được. Hay nó đã trở thành một thú vui sinh hoạt hằng ngày trong cuộc sống.
Nhưng ở Nhật thì hầu như nơi nào cũng có. Và lúc nào cũng có nhiều người muốn tìm đến sự thanh tao, đơn giản. Ngay cả ở những nơi đông đúc, chật chội như Tokyo, bạn cũng có thể dễ dàng tìm đến sự thanh tịnh. Như trong Hoàng Thành ở gần khu trung tâm thành phố. Hoặc ở các đền thờ, chùa cổ. Đặc biệt là đền thờ Minh Trị Thiên Hoàng nằm gần khu phố shopping Shibuya.
Đến Tokyo lần đầu tiên cách đây gần 15 năm về trước tôi đã không có dịp ghé thăm khu đền thờ này. Tôi chỉ nhớ là sau khi bỏ ra cả một ngày trời để tham quan khu vực Hoàng Thành nơi Hoàng Gia Nhật hiện vẫn đang sinh sống và sinh hoạt, tôi đã có nhận xét: đúng là Tàu thua Nhật!
Chỉ cần thấy từng phiến đá xanh khổng lồ bao quanh khu vực Hoàng Thành với độ dày và chiều cao thẳng tắp của các thành đá. Để so với khu Tử Cấm Thành ở Bắc Kinh với những chiếc hồ cạn, tường đá sơn màu đỏ thẫm chỉ cao hơn được Hoàng Thành ở…Huế, thì bạn sẽ thấy Nhật Bản từ ngàn xưa đã là một đất nước phú cường. Và nhân sinh quan của người Hoa không thể nào so sánh được với con dân của xứ Thái Dương.
Tôi vẫn thường cho rằng nếu muốn biết và hiểu rõ văn hóa, tập quán của các dân tộc trên thế giới, không có gì nhanh chóng và chính xác bằng việc bạn đến thăm đền thờ, lăng mộ của các bậc tiền nhân của họ.
Đền thờ Minh Trị Thiên Hoàng là một thí dụ điển hình. Không như những đền đài, lăng tẩm của triều đại Nhà Minh ở gần Bắc Kinh hay của các đời vua Louis ở Pháp, cảnh vật đầu tiên đập vào mắt khi bạn vừa bước vào khu công viên đền thờ này là sự đơn giản và mộc mạc. Của hai phiến gỗ cao được làm thành cổng. Và con đường đầy sỏi đá dài thẳng tắp với từng hàng cây xanh cao ngất nằm cạnh hai bên lối vào.
Mặc dù Minh Trị Thiên Hoàng được cho là một trong những vị vua nổi tiếng, tài giỏi nhất của nước Nhật và cũng là người có công hiện đại hóa đất nước này vào đầu thế kỷ trước nhưng nếu có dịp đến nơi này, bạn chỉ sẽ thấy một ngôi đền gỗ ở giữa rừng, có sân vườn rộng rãi và luôn im ắng ngay cả lúc có thật đông người. Bạn sẽ không thấy cảnh người chen lấn người, đua nhau khấn vái thắp nhang khói phủ mù trời. Bạn lại càng không thấy có bất cứ tượng đồng to lớn nào hay đã được sơn son thếp vàng lộng lẫy.
Nếu muốn, bạn chỉ cần đơn giản nghiêng người xá lạy, trước khi vào đền và trước khi ra đền. Hoặc nếu có điều chi khấn vái, cho bạn, cho ông, hay cho bất cứ điều gì, bạn có thể bỏ ra khoảng 10 đô để mua một thanh gỗ trắng và tự viết lên đó những điều bạn mong ước. Trước khi treo nó lên trên một cành cây to nằm ở giữa đền. Mỗi ngày sau khi đóng cửa, người gác dan sẽ tự động mang vào tận bên trong nơi đặt linh vị của ông tất cả những lời nguyện cầu. Để mong rằng tất cả sẽ được chứng giám.
Trong một ngày đầu xuân ở Tokyo, trong tiết trời se lạnh, tôi cũng chắp tay thầm cầu mong sao ước mơ thật tầm thường của tôi trong một ngày không xa cũng sẽ được ông chứng giám.
* Blog của Luật sư Trịnh Hội là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
