Trong lúc cuộc xung đột Syria bước vào năm thứ 5, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nói đây là lúc để 'tái khởi động những hoạt động ngoại giao' để chấm dứt cuộc chiến đã làm hơn 200.000 người thiệt mạng và hàng triệu người khác phải rời bỏ nhà cửa. Theo tường thuật của thông tín viên Đài VOA Victor Beattie, Ngoại trưởng Kerry nói một nỗ lực đang được tiến hành để thuyết phục Tổng thống Bashar al-Assad “thay đổ tính toán’ và ngồi vào bàn thương thuyết.
Phát biểu hôm Chủ Nhật trên chương trình Face the Nation của đài CBS từ Ai Cập, nơi ông tham dự một hội nghị về đầu tư, Ngoại trưởng Kerry nói đây là lúc để tái khởi động cuộc thương thuyết nhằm chấm dứt cuộc nội chiến Syria.
“Chúng tôi đang tích cực làm việc với các bên liên hệ để xem chúng tôi có thể tái khởi động các hoạt động ngoại giao hay không. Tại sao? Vì mọi người đều đồng ý là không có giải pháp quân sự. Chỉ có giải pháp chính trị. Tuy nhiên để đưa chế độ Assad đến bàn thương thuyết, chúng ta phải làm cho ông ta biết rõ là tất cả mọi người đều có quyết tâm tìm kiếm một giải pháp chính trị và ông ta cần phải thay đổi những sự tính toán về vấn đề thương thuyết. Việc này hiện đang được tiến hành. Và tôi tin là với những nỗ lực của đồng minh chúng ta và những nước khác, sẽ có áp lực ngày càng tăng đối với ông Assad.”
Ngoại trưởng Kerry nói Hoa Kỳ luôn luôn muốn thương thuyết trong khuôn khổ của tiến trình Thông cáo chung Geneva 1. Ông muốn đề cập đến những cuộc thảo luận năm 2012 đưa đến Thông cáo chung Geneva, một văn kiện về kế hoạch 6 điểm để chấm dứt bạo động và thành lập một chính phủ chuyển tiếp. Kế hoạch này đã bị chính phủ Syria bác bỏ. Hội nghị kế tiếp là Hội nghị Geneva 2 vào năm 2014 đã kết thúc trong bế tắc.
Nỗ lực thương thuyết gần đây nhất được Nga bảo trợ vào tháng 1 năm nay, nhưng Liên minh Quốc gia Syria, tổ chức đối lập chính từ chối tham dự.
Khi được hỏi phải chăng ông sẵn sàng thương thuyết với nhà lãnh đạo Syria, ông Kerry nói cần phải thương thuyết với chế độ này. Tin tức báo chí cho rằng ông ám chỉ đến ông Assad. Tuy nhiên bà Marie Harf, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ, sau đó đưa ra một tuyên bố nói rằng chính sách của Mỹ không thay đổi. Bà nói thêm “không có tương lai cho một nhà độc tàn tàn bạo như ông Assad tại Syria.’ Bà cho biết ‘Tuy nhiên vì cần thiết, luôn luôn phải có đại diện của chế độ Assad trong tiến trình hòa bình.’
Nhà phân tích về Trung Đông Ian Lustick thuộc trường đại học Pennsylvania tin là các phe phái tham chiến đang tiến gần đến một giải pháp chính trị hơn bao giờ hết.
“Nhiều giải pháp mà mọi người tranh đấu để đạt được và những ý tưởng cho rằng những cuộc thương thuyết có thể thành công hiện đang được cứu xét. Chẳng hạn như ý kiến cho rằng đơn giản là ông Assad tự ý rời khỏi chức vụ với những cuộc thương thuyết cho phép ông làm như vậy, thì không ai còn nghĩ đến nữa. Do đó cần phải đạt được những thành quả nào đó, theo ý nghĩa là một số giải pháp rõ ràng là không khả thi vào lúc này. Nhưng tôi không nghĩ là chúng ta đang tiến gần tới một tiến trình thương thuyết để đưa đến chỗ tái thành lập một nước Syria thống nhất trên toàn bộ lãnh thổ mà lâu nay vẫn nằm dưới quyền cai trị của Damascus.”
Hôm thứ Sáu, Phó Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ Antony Blinken nói với các đại diện phe đối lập Syria và những thành viên của cộng đồng người Mỹ gốc Syria là Hoa Kỳ tiếp tục tìm kiếm một giải pháp chính trị đích thực để chấm dứt chiến tranh và phục hồi Syria.
Ông Blinken nói cuộc xung đột đã đẩy 80% dân số xuống dưới mức nghèo khổ, tuổi thọ bị giảm 20 năm xuống còn 55 tuổi và gần một nửa dân số Syria trước chiến tranh đã phải rời bỏ nhà cửa của họ.
Ông Blinken nói chính quyền Obama đang yêu cầu Quốc hội cấp thêm 70 triệu đô la viện trợ cho phe đối lập ôn hoà Syria, nâng số viện trợ của Hoa Kỳ lên đến gần 400 triệu đô la kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu. Ông nói Hoa Kỳ sẽ trợ giúp thêm về nhân đạo cho người Syria tản cư tại hội nghị các nước cấp viện sắp diễn ra ở Kuwait.
