Chính phủ Mỹ ngày 4/4 tịch thu tại Tây Ban Nha một du thuyền dài khoảng 78 mét do một tài phiệt Nga có quan hệ chặt chẽ với Tổng thống Nga Vladimir Putin làm chủ.
Đây là vụ đầu tiên của chính quyền ông Biden theo những chế tài được áp đặt sau khi Điện Kremlin xâm lược Ukraine và nhắm vào những tài sản riêng của giới ưu tú Nga.
Phòng vệ Dân sự Tây Ban Nha và các nhân viên liên bang Mỹ đã xuống chiếc Tango tại Marina Real trong cảng Palma de Mallorca, thủ phủ Đảo Balearic ở Địa Trung Hải.
Phóng viên Hãng tin AP tại hiện trường thấy cảnh sát lên xuống tàu.
Bộ Tư pháp Mỹ có được một tờ trát của một thẩm phán Liên bang tại Washington cáo buộc du thuyền này phải bị tịch thu vì vi phạm gian lận ngân hàng Mỹ, rửa tiền và qui định chế tài.
Trang mạng Superyachtfan.com, chuyên theo dõi các du thuyền giải trí lớn nhất và độc đáo nhất thế giới, đánh gía du thuyền dài 78 mét, mang cờ Đảo Cook, trị giá 120 triệu đô la.
Du thuyền này nằm trong số các tài sản liên hệ đến ông Viktor Vekselberg, một tỉ phú và đồng minh thân cận của ông Putin, người đứng đầu Tập đoàn Renova, có trụ sở tại Moscow, một tập đoàn hoạt động trong ngành kim loại, hầm mỏ, công nghệ và những tài sản khác, theo tài liệu của Bộ Ngân khố Mỹ.
Tất cả tài sản của ông Vekselberg tại Mỹ bị phong tỏa và các công ty Mỹ bị cấm làm ăn buôn bán với ông và các thực thể của ông. Doanh nhân sanh tại Ukraine xây dựng sản nghiệp bằng cách đầu tư vào nhôm và công nghiệp dầu mỏ trong kỷ nguyên hậu Xô Viết.
Các công tố viên cáo buộc ông Vekselberg mua chiếc Tango vào năm 2011 và làm chủ kể từ đó, dù họ tin rằng ông đã dùng một công ty vỏ bọc để che đậy quyền làm chủ của ông và tránh bị giám sát về tài chánh.
Các công tố viên cho rằng ông Vekselberg và những người làm việc cho ông tiếp tục chi trả dùng các ngân hàng Mỹ để hỗ trợ và bảo trì du thuyền, ngay cả sau khi chế tài được áp đặt lên ông vào năm 2018. Những chi trả này bao gồm một biệt thự nghỉ mát sang trọng tại quần đảo Maldive và chi phí neo thuyền.
Đây là vụ tịch thu du thuyền đầu tiên của một tài phiệt Nga kể từ khi Bộ Trưởng Tư pháp Merrick Garland và Bộ trưởng Ngân khố Janet Yellen thành lập một lực lượng đặc nhiệm có tên là REPO, viết tắt là Ưu tú, Bù nhìn và Tài phiệt Nga, trong một nỗ lực thực thi các chế tài sau khi Nga xâm lược Ukraine vào cuối tháng Hai năm nay.
“Đây không phải là vụ cuối cùng.” Ông Garland nói trong một tuyên bố. “Cùng nhau, với các đối tác quốc tế, chúng ta sẽ làm mọi việc có thể được để qui trách cho bất cứ cá nhân nào mà những hành động tội phạm của họ giúp cho chính phủ Nga tiếp tục cuộc chiến tranh phi nghĩa này.”
Ông Vekselberg có quan hệ lâu dài với Mỹ bao gồm một thẻ xanh đã từng có và nhà tại New York cùng Connecticut. Ông cũng bị thẩm vấn trong cuộc điều tra của công tố viên đặc biệt Robert Mueller về việc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016 và làm việc chặt chẽ với người anh em bà con Mỹ, Andrew Intrater, người đứng đầu công ty quản lý đầu tư Columbus Nova ở New York.
Ông Vekselberg và ông Intrater dính líu vào cuộc điều tra này sau khi luật sư của một ngôi sao phim người lớn Stormy Daniels công bố một bản ghi nhớ nói rằng số tiền 500.000 đô la được chuyển qua Columbus Nova đến một công ty vỏ bọc do luật sư Michael Cohen của ông Donald Trump thành lập. Columbus Nova bác bỏ việc ông Vekselberg có đóng bất cứ vai trò nào trong việc chi trả cho ông Cohen.
Ông Vekselberg và Intrater gặp ông Cohen tại Trump Tower, một trong vài cuộc gặp giữa các thành viên của giới thân cận ông Trump và các nhân viên cấp cao của Nga trong chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông Trump và giai đoạn chuyển tiếp trước khi ông Trump nhậm chức.
Ông Vekselberg, 64 tuổi, thành lập Tập đoàn Renova cách đây hơn 3 thập niên. Tập đoàn này có nhiều cổ phần nhất trong công ty United Co. Rusal, công ty sản xuất nhôm lớn nhất của Nga, trong số những đầu tư khác.
Ông Vekselberg bị Mỹ chế tài đầu tiên vào năm 2018, và vào tháng Ba năm nay, ít lâu sau cuộc xâm lược Ukraine bắt đầu. Ông Vekselberg cũng bị nhà cầm quyền Anh chế tài.
Du thuyền ra khơi dười cờ của Đảo Cook và do một công ty đăng ký tại Đảo Virgin của Anh, được quản lý bởi những hội khác nhau tại Panama, Phòng vệ Dân sự nói, “tiếp theo một mạng lưới tài chánh và hiệp hội phức tạp để che đậy chủ nhân thực sự.”
Các nhân viên tịch thu tài liệu và máy vi tính trong du thuyền và sẽ phân tích để xác nhận lý lịch thực sự của chủ nhân, Phòng vệ Dân sự nói.
Bộ Tư pháp Mỹ cũng phát động một lực lượng đặc nhiệm thực thi chế tài có tên là KleptoCapture, cũng nhắm vào việc thi hành những hạn chế tài chánh tại Mỹ áp đặt lên Nga và các tỉ phú nước này, làm việc với FBI, Bộ Ngân khố và những cơ quan liên bang khác. Lực lượng đặc nhiệm này cũng sẽ nhắm vào các định chế tài chánh và các thực thể đã giúp giới tài phiệt chuyển tiền để tránh chế tài.
Tòa Bạch Ốc nói nhiều nước đồng minh, trong đó có Đức, Anh, Pháp, Ý và những nước khác có liên hệ trong những nỗ lực thu thập và chia sẻ tin tức nhắm vào Nga để chế tài. Trong Thông điệp Liên bang ngày 1/3, Tổng thống Joe Biden cảnh báo tài phiệt Nga là Mỹ và đồng minh châu Âu sẽ “tìm và tịch thu du thuyền của quí vị, nhà ở sang trọng của qui vị, máy bay riêng của quí vị.”
“Chúng tôi sẽ nhằm vào lợi tức bất hợp pháp của quí vị,” ông nói.
Việc tịch thu ngày 4/4 không phải là lần đầu tiên nhà cầm quyền Ý tịch thu siêu du thuyền của tài phiệt Nga. Các giới chức nói họ đã tịch thu một du thuyền trị giá trên 140 triệu đô la do CEO của một tập đoàn quốc phòng và đồng minh thân cận của ông Putin làm chủ.
Nhà chức trách Pháp đã tịch thu những siêu du thuyền, kể cả một chiếc được biết là do ông Igor Sechin làm chủ, một đồng minh của ông Putin, điều hành công ty xăng dầu khổng lồ Rosneft của Nga, có tên trong danh sách chế tài của Mỹ kề từ khi Nga sát nhập Crimea vào năm 2014.
Ý đã tịch thu một vài du thuyền và những tài sản khác.
Cảnh sát tài chánh Ý nhanh chóng tịch thu siêu du thuyền Lena của ông Gennady Timchenko, một nhà tài phiệt thân cận với ông Putin, tại cảng San Remo, chiếc Lady M, dài 65 mét của ông Alexei Mordashov gần Imperia có 6 phòng đầy đủ tiện nghi và trị giá khoảng 65 triệu euro, cũng như các biệt thự tại Tuscany và Como, theo các giới chức chính phủ.
