Hoa Kỳ kết luận rằng Nga đã vi phạm các điều khoản của hiệp ước Lực Lượng Hạt Nhân Tầm Trung hay còn gọi là INF – một hiệp ước được coi là nền tảng của cơ cấu giải trừ hạt nhân Mỹ-Nga.
Hiệp ước INF được tổng Thống Mỹ Ronald Reagan và người đồng nhiệm Xô Viết là ông Mikhail Gorbachev ký vào tháng 12 năm 1987. Hiệp ước có hiệu lực từ tháng 6 năm 1988.
Ông Daryl Kimball, người đứng đầu Hiệp Hội Kiểm Soát Vũ Khí – một cơ quan nghiên cứu tư nhân, nói nó là một hiệp định mang tính lịch sử vì nó đã xóa bỏ toàn bộ một dòng vũ khí.
“Hiệp ước yêu cầu Hoa Kỳ và Liên Bang Xô Viết – nay là Nga – loại bỏ vĩnh viễn và không tàng trữ tất cả các phi đạn đạn đạo thông thường và hạt nhân, cùng các phi đạn cruise được phóng đi từ mặt đất và cả các phi đạn cruise với tầm bắn từ 500km đến 5.500km.”
Đến tháng 5 năm 1991, tất cả các phi đạn tầm trung đã bị loại bỏ. Các phi đạn đó bao gồm Pershing-2 của Mỹ và SS-20 của Nga. Trong tổng số 2.292 tên lửa bị phá hủy có 846 của Mỹ và 1846 của Nga. Hiệp ước cũng cấm việc sản xuất các loại phi đạn này.
Nhưng nay phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Josh Earnest, nói Hoa Kỳ đã kết luận rằng Nga đã vi phạm các điều khoản của hiệp ước INF.
“Liên Bang Nga đang vi phạm hiệp ước và các nghĩa vụ của hiệp ước là không sở hữu, sản xuất hay thử nghiệm phi đạn cruise được phóng đi từ mặt đất có tầm bắn từ 500km đến 5.500km.”
Ông Daryl Kimball nói cụ thể thêm rằng:
“Hiệp ước cấm thử các phi đạn tầm trung bắn đi từ mặt đất hay phi đạn cruise, và Hoa Kỳ đã kết luận rằng Nga đã tiến hành các cuộc thử nghiệm có liên quan đến các phi đạn cruise bắn đi từ mặt đất bị cấm trong hiệp ước.”
Ông nói tiếp: “Hiệp ước không cấm các phi đạn cruise phóng đi từ đại dương. Do đó về lý thuyết, nếu Nga tiến hành các vụ thử trên biển thì sẽ không là một hành động vi phạm hiệp ước.”
Ông Kimball nhất trí với chính quyền Obama rằng Moscow đã vi phạm hiệp ước INF.
“Vấn đề là trầm trọng, nhưng không đề ra một nguy cơ quân sự - một nguy cơ quân sự mới đối với Hoa Kỳ và các đồng minh, bởi vì Nga không triển khai các phi đạn cruise mang đầu đạn hạt nhân bắn đi từ mặt đất này với số lượng lớn – họ sẽ không hề triển khai nó.”
Ông Kimball nói đã quá muộn để Moscow điều chỉnh tình hình.
“Nga có thể đình chỉ không thực hiện thêm bất cứ vụ thử nghiệm phi đạn cruise nào phóng đi từ mặt đất bị cấm trong hiệp ước. Nga có thể phá hủy bất cứ dàn phóng trên mặt đất mà họ dùng cho các vụ thử và có thể sẽ giải quyết vấn đề không tuân thủ.”
Ông Kimball nói trong nhiều năm qua Nga đã đe dọa rút khỏi hiệp ước INF và ngày càng lo ngại rằng các nước như Trung Quốc, Bắc Triều Tiên, Ấn Độ và Pakistan cũng đã chế tạo các vũ khí hạt nhân tầm trung.
“Có một số người trong cơ quan quốc phòng Nga nóng lòng tìm ra những cách để hoặc là đi đường vòng hoặc là ra khỏi hiệp ước INF để Nga có thể đối phó với các đối thủ có những loại phi đạn đạn đạo tầm ngắn và tầm trung này.”
Có những quan chức khác trong chính phủ Nga, theo ông Kimball, lại muốn tăng cường thành viên trong hiệp ước INF, đưa thêm các quốc gia khác vào và củng cố thêm việc cấm các loại tên lửa. Ông Kimball nói để xem Nga đi theo hướng nào sẽ là điều lý thú.
