Hôm thứ Hai, quân đội Iraq đã phát động một cuộc tấn công trên bộ ước tính sẽ kéo dài nhằm tái chiếm thành phố trọng điểm miền bắc Mosul từ tay các chiến binh Nhà nước Hồi giáo.
Đây là hoạt động quân sự lớn nhất ở Iraq kể từ khi các lực lượng tác chiến Mỹ rời khỏi đây 5 năm trước. Cuộc tấn công bao gồm sự tham gia của các chiến binh người Kurd, cảnh sát liên bang, các chiến binh Sunni và các lực lượng dân quân Shiite, cũng như các cuộc không kích và những hỗ trợ khác từ liên minh do Mỹ dẫn đầu. Liên minh này đã nhắm mục tiêu vào Nhà nước Hồi giáo trong 2 năm qua ở Iraq và Syria.
Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi hôm thứ Hai tuyên bố đất nước ông sẽ “ăn mừng chiến thắng cùng nhau”.
Trung tướng Stephen Townsend, chỉ huy liên quân do Mỹ dẫn đầu, cảnh báo cuộc tấn công này có thể phải mất vài tuần hoặc thậm chí lâu hơn để tái chiếm Mosul.
Ông nói: “Đây có thể là một cuộc chiến lâu dài và khó khăn, nhưng người Iraq đã chuẩn bị sẵn sàng cho nó và chúng tôi sẽ sát cánh với họ”.
Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Ash Carter nói đây là một “thời khắc quyết định” trong chiến dịch chống Nhà nước Hồi giáo.
Phát biểu trong một tuyên bố, ông Carter nói: “Chúng tôi tin tưởng các đối tác Iraq của chúng tôi sẽ chiến thắng kẻ thù chung của chúng ta và giải phóng Mosul và phần còn lại của Iraq khỏi sự hận thù và tàn bạo của ISIL”.
Nhiều giờ trước khi công bố về cuộc tấn công được đưa ra, lực lượng không quân Iraq đã thả hàng ngàn tờ rơi xuống Mosul để cảnh báo người dân.
Tuy nhiên, các nhân viên nhân đạo nói không rõ thường dân ở Mosul được yêu cầu phải làm gì. Họ chỉ trích các nhà hoạch định chiến tranh vì đã không chỉ dẫn các lối thoát rõ ràng cho thường dân.
Giám đốc nhân đạo của Liên Hiệp Quốc Stephen O'Brien cho biết hiện có chỗ cho 60.000 người tại các trại dành cho những người phải dời cư vì giao tranh, và các cơ sở này sẽ sớm có khả năng chứa được 250.000 người. Tuy nhiên, ông nói trong trường hợp tồi tệ nhất, có thể có đến 1 triệu người phải rời bỏ nhà cửa.
Hội đồng tị nạn Na Uy cũng bày tỏ mối quan tâm tương tự. Tổ chức này nói họ lo sợ hậu quả nhân đạo của cuộc giao tranh giành Mosul “sẽ rất lớn”. Nhóm này nói ưu tiên quan trọng nhất là đảm bảo thường dân tiếp cận được với các tuyến đường an toàn ra khỏi thành phố.
Các cư dân Mosul được liên lạc qua điện thoại và Skype nói các chiến binh IS đã chặn các con đường chính và các cây cầu để đi vào và ra khỏi Mosul. Các chiến binh thánh chiến đã phân nhánh ra khắp thành phố, gài mìn, chất nổ và cảnh báo người dân chớ cố rời khỏi đây.
Cuộc tấn công Mosul đã được dự đoán trong nhiều tuần nhưng những bất đồng đã bùng lên giữa các đồng minh liên minh về việc khu vực Nineveh lớn hơn của Mosul sẽ được điều hành như thế nào sau giải phóng và ai sẽ tham gia vào việc chiến đấu để loại bỏ IS. Tuyên bố của người Kurd hồi đầu tháng này nói rằng bất kỳ phần lãnh thổ nào mà lực lượng Peshmerga của người Kurd giành được sẽ vẫn thuộc về người Kurd, những người đang rất bực bội chính phủ mà người Shiite chiếm ưu thế ở Baghdad.
Hôm thứ Bảy, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan một lần nữa từ chối yêu cầu của Thủ tướng Iraq Abadi đòi rút khoảng 2.000 “cố vấn quân sự” Thổ Nhĩ Kỳ ra khỏi một căn cứ cách Mosul 20 km, nơi họ đã huấn luyện các chiến binh Sunni địa phương trong lực lượng dân quân được gọi là Hashd al-Watani. Ông Erdogan khẳng định Mosul nên được kiểm soát bởi người Hồi giáo Sunni, và cùng với lực lượng Sunni địa phương, ông cảnh báo lực lượng dân quân Shiite nên tránh khỏi Mosul.
