Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã được thỏa thuận ngưng chiến trong cuộc chiến thương mại đã kéo dài 15 tháng với việc chính quyền Trump đình chỉ tăng thuế lên 250 tỷ đô la hàng nhập khẩu của Trung Quốc, vốn dự kiến sẽ có hiệu lực vào 15/10, và đổi lại Trung Quốc đã đồng ý mua từ 40-50 tỷ đô la nông sản Mỹ.
Nhà Trắng cho biết hai bên đã đạt được một số tiến bộ trên các vấn đề gai góc hơn, bao gồm điều luật lỏng lẻo của Trung Quốc đối với tài sản trí tuệ nước ngoài. Nhưng còn nhiều việc trong các cuộc đàm phán sau để giải quyết những khác biệt chủ chốt, trong đó có cáo buộc rằng Trung Quốc buộc các công ty nước ngoài phải trao các bí mật thương mại để đổi lấy quyền tiếp cận thị trường Trung Quốc.
Các nhà đàm phán Mỹ và Trung Quốc cho đến nay đã đạt được thỏa thuận dự kiến chỉ trên nguyên tắc. Không có văn bản nào đã được ký kết.
Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố thỏa thuận ‘đình chiến’ trong cuộc gặp tại Nhà Trắng với nhà đàm phán hàng đầu Trung Quốc là Phó Thủ tướng Lưu Hạc sau cuộc đàm phán kéo dài hai ngày ở Washington.
“Quý vị là những nhà đàm phán rất ngoan cường,” ông Trump nói với phái đoàn Trung Quốc.
Ông Trump vẫn chưa bỏ kế hoạch áp thuế lên thêm 160 tỷ đô la hàng hóa Trung Quốc vào ngày 15/12 vốn sẽ mở rộng đánh thuế lên toàn bộ hàng hóa Trung Quốc xuất sang Mỹ. Đợt đánh thuế này sẽ bao gồm một loạt các mặt hàng tiêu dùng, bao gồm quần áo, đồ chơi và điện thoại thông minh và sẽ tác động trực tiếp đến túi tiền của người tiêu dùng Mỹ.
“Hai nước đang cố gắng xuống thang,” ông Timothy Keeler, luật sư tại công ty luật Mayer Brown và cựu chánh văn phòng tại Phòng Đại diện Thương mại Mỹ, cho biết. “Tôi nghĩ rằng nó phục vụ lợi ích của cả hai bên vì cả hai bên đều bị thiệt hại.”
Giá cổ phiếu đã tăng đáng kể suốt phiên giao dịch hôm 11/10, một phần thị trường đã đoán trước về thỏa thuận thương mại quan trọng. Nhưng sau khi Nhà Trắng công bố sơ thảo của thỏa thuận dự kiến, thị trường đã mất đi một số mức tăng trước đó. Chỉ số công nghiệp Dow Jones, vốn đã tăng hơn 500 điểm trước đó chỉ còn tăng 319 lúc đóng cửa.
Các nhà đàm phán đã không giải quyết tranh chấp về hãng viễn thông khổng lồ Huawei của Trung Quốc. Mỹ đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với Huawei với lý do hãng này đặt ra mối đe dọa đối với an ninh quốc gia Mỹ vì thiết bị của họ có thể được sử dụng cho mục đích gián điệp. Ông Trump đã nói rằng ông sẵn sàng sử dụng Huawei một con cờ để thương lượng trong các cuộc đàm phán.
Ông Derek Scissors, chuyên gia về Trung Quốc tại viện nghiên cứu American Enterprise Institute, cho rằng thỏa thuận này chỉ đơn thuần là ‘tạm nghỉ tranh chấp’.
“Tổng thống đang làm như là ông đã có rất nhiều nhượng bộ của Trung Quốc, nhưng họ không hề,” ông nói.
Ông Gregory Daco, một nhà kinh tế tại Oxford Economics, nhận định rằng thỏa thuận một phần này sẽ không giải tỏa được nhiều sự bất định xung quanh chính sách thương mại vốn đã khiến nhiều công ty Mỹ không dám đầu tư mua sắm thiết bị và mở rộng sản xuất.
“Đối với các doanh nghiệp, thỏa thuận một phần này có nghĩa là ít thiệt hại hơn, chứ phải chắc chắn nhiều hơn,” Daco nhận định.
Ông ước tính rằng chiến tranh thương mại sẽ giảm tăng trưởng của Mỹ khoảng 0,6% vào năm 2020. Thỏa thuận này có thể kéo mức giảm đó xuống còn 0,5%.
Cho đến nay, hai bên đã tiến đến ‘gần như một thỏa thuận hoàn chỉnh’ trên hai vấn đề dịch vụ tài chính và tiền tệ, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin cho biết.
Phía Trung Quốc đã đồng ý minh bạch hơn về cách họ định giá đồng nhân dân tệ. Họ cũng đồng ý mở cửa thị trường cho các ngân hàng Mỹ và các nhà cung cấp dịch vụ tài chính khác, ông Mnuchin nói thêm.
