Đại công ty internet Alibaba của Trung Quốc mới đây loan báo họ đã mua tờ báo tiếng Anh có uy tín nhất Hồng Kông là tờ South China Morning Post (tức tờ Hoa Nam Buổi sáng). Đây là tờ báo thường có những bài tường thuật cặn kẽ về những đề tài mà các cơ quan truyền thông ở Trung Quốc tránh né. Theo tường thuật của thông tín viên Shannon Van Sant của đài VOA tại Hồng Kông, nhiều người lo ngại là Trung Quốc sẽ bóp nghẹt tự do báo chí ở đặc khu hành chánh này.
Alibaba cho biết họ mua các tài sản truyền thông của tập đoàn SCMP, trong đó có tờ South China Morning Post, là tờ báo tiếng Anh có nhiều ảnh hưởng nhất ở Hồng Kông.
Nhiều người trong ngành truyền thông Hồng Kông e rằng vụ mua bán này có thể làm gia tăng sự kiểm duyệt chẳng những đối với tờ South China Morning Post mà còn đối với các cơ quan truyền thông khác ở phần đất này.
Ông Oiwan Lam, người đồng sáng lập trang mạng tin tiếng Hoa inmediahk.net, cho biết:
"Alibaba bây giờ đã mua đứt tờ South China Morning Post. Điều này chắc chắn sẽ gây ra những mối lo lắng hay sợ hãi của người dân Hồng Kông về sự thay đổi trong tính cách của tờ báo này".
Ông Jack Mã, chủ tịch Alibaba, hứa không kiểm duyệt các bài tường thuật và sẽ duy trì sự độc lập về biên tập của tờ báo ra đời cách nay 112 năm và phát hành 100.000 số mỗi ngày.
Ông David Bandurski, một nhà nghiên cứu thuộc Dự án Truyền thông Trung Quốc của Đại học Hồng Kông, nói rằng có lẽ tờ báo này khó duy trì sự tách biệt với các lợi ích thương mại của Alibaba và những mối quan tâm chính trị của chính phủ trung ương Trung Quốc.
"Sức hút của những lợi ích thương mại của Hoa Lục đã thật sự trở nên mạnh mẽ trong 10 năm qua. Cho nên tôi nghĩ rằng có một thực tế ở Hồng Kông là nhiều tờ báo tiếng Hoa, và ngay cả tờ South China Morning Post trước vụ mua bán này, đã thận trọng xét tới những gì mà họ tường thuật vì những lợi ích kinh doanh hoặc vì áp lực".
Việc Alibaba mua Tập đoàn SCMP với giá 226 triệu đôla sẽ giảm bớt áp lực kinh tế của South China Morning Post, là tờ báo mà số báo lưu hành và tỉ lệ tăng trưởng lợi nhuận đã bị sút giảm trong những năm gần đây.
Theo nhận định của những người không tin Alibaba sẽ không can thiệp vào sự độc lập biên tập của tờ South China Morning Post, vụ này thật ra sẽ mang lại những cơ hội tốt cho những tổ chức truyền thông nào vẫn tiếp tục duy trì sự độc lập tài chánh.
Ông Tom Grundy đã lập trang mạng tin tức Hongkong Free Press hồi đầu năm nay. Ông cho biết mô hình kinh doanh bất vụ lợi của trang mạng này bảo đảm được sự độc lập biên tập.
"Chúng tôi là một tổ chức phi lợi nhuận. Tất cả những số tiền mà chúng tôi kiếm được đều đổ lại vào công ty. Chúng tôi không có cổ đông, những người có thể tìm cách mua đứt chúng tôi. Và chúng tôi cũng không phụ thuộc quá nhiều mà một nguồn thu nhập. Chúng tôi đang dần dần đa dạng hóa nguồn thu để không phải lệ nhiều vào quảng cáo, chẳng hạn".
Tuy sự dàn xếp tài chánh như vậy có thể củng cố cho chủ trương độc lập biên tập của những tổ chức truyền thông này, nhiều tổ chức vẫn phải hoạt động với ngân sách eo hẹp hơn và do đó khó lòng thực hiện những chương trình tường thuật có chiều sâu.
Nhiều người ở Hồng Kông cho rằng vụ mua bán tờ South China Morning Post là một dấu hiệu khác nữa của ảnh hưởng mỗi ngày một tăng của Trung Quốc tại Hồng Kông, một thành phố tự trị và là nơi mà lâu nay vẫn có rất nhiều người có thái độ nghi ngại về những ý đồ của Bắc Kinh.
