Ðây là Chương trình Anh Ngữ sinh động bài 253. Phạm Văn xin kính chào quí vị thính giả. Hôm nay chúng ta ôn lại những điểm sau đây:
- Cách phát âm hình thức số nhiều s hay es, cũng là cách đọc s/es ở cuối ngôi thứ ba số ít của động từ ở thì hiện tại.
- Cũng học về cách phát âm của đuôi ed của động từ khi ở quá khứ đơn past tense hay quá khứ phân từ past participle.
Nhận xét 1:
Cách đọc số nhiều của danh từ và ngôi thứ ba số ít của động từ ở thì hiện tại: 3 cách đọc: /s/; /z/; và /iz/ (I ngắn) như trong chữ “his”.
Trước hết, hãy phân biệt âm tỏ (voiced) và âm điếc (voiceless). Âm tỏ (hay âm rung) là âm khi phát ra, thanh đới rung (vibrate). Thanh đới tiếng Anh gọi là vocal cords. Ðặt nhẹ ngón tay ở thanh quản (larynx) rồi phát âm zzzzz. Sẽ thấy cổ họng hơi rung. Ðó là âm tỏ. Những âm tỏ như: /d/ (dog, dad), /g/ (go, big, bigger), /v/ (vans), /dz/ (judges), /tch/ (teachers). Tất cả những nguyên âm là âm tỏ: all vowels are voiced.
Những âm điếc voiceless (không rung) như /t/, /p/ /k/, /s/ /f/ như teams, cooks, roofs, tips. Thí dụ về những cặp âm voiceless/voiced như /t/ và /d/; /f/ và /v/, /s/ và /z/. Thí dụ: fan (quạt) và van (xe vận tải). Hai âm /v/ và /f/ phát âm giống nhau: răng trên chạm môi dưới, nhưng van và fan khác nhau là tỏ hay điếc mà nghĩa thay đổi thành hai chữ khác nhau.
Rule 1:
-Danh từ: Âm s ở cuối một chữ phát âm là /z/ nếu chữ đó tận cùng bằng một âm tỏ hay một nguyên âm: ae, e, i, o, u, b, d, g, j, l, m, n, r, v, w, x, y, z. Thí dụ:
Sofa~sofas; job~jobs; bee~bees; law~laws; call~calls.
-Ðộng từ: 3rd person singular verbs: Nếu hình thức động từ thường ngôi thứ ba số ít thì hiện tại tận cùng bằng một vowel hay một âm tỏ, thì âm s đọc là /z/. Thí dụ: sees, comes, opens, ends, calls, rings, loves.
Rule 2:
-Danh từ: Âm s ở cuối một danh từ số nhiều phát âm là /s/ nếu chữ ấy tận cùng bằng âm điếc như f, t, h, k, p:
Tic/tics; pop/pops; cat/cats; bat/bats.
-Ðộng từ: 3rd person singular: Âm s ở cuối phát âm là một âm điếc (không rung)
Likes, stops, kicks, fits, coughs, sleeps, works, cuts, locks.
=>Ðể ý đến động từ LIKE. Tuy LIKE tận cùng bằng một nguyên âm E nhưng thực ra âm tận cùng phát âm là /k/, một âm điếc, nên s trong LIKES đọc là /s/.
Vậy ta chỉ để ý đến âm tận cùng phát ra sao chứ không để ý đến mẫu tự tận cùng viết thế nào.
Rule 3: es phát âm là /iz/ nếu chữ tận cùng bằng âm /s/ (buses), /z/ (buzzes), /sh/ (dishes), /Z/ (như âm “giờ” tiếng Việt, measure) /tch/ (teachers, churches); /dz/ (judges).
-Danh từ: judges, foxes, causes, churches, dresses, wishes, buzzes, bushes, classes, bridges, dishes, watches, passes.
-Ðộng từ: 3rd person singular: es trong các động từ ở ngôi thứ ba số ít sau đây đọc là /iz/: judges, causes, watches, dresses, wishes, buzzes.
Vietnamese Explanation
Nhận xét 2:
Rule 1: Nếu quá khứ hay quá khứ phân từ của động từ có đuôi ed trước đó có một âm tỏ (voiced, rung), ngoại trừ âm /d/, thì đuôi ed đọc là /d/:
Opened, called, clothed, closed, judged, tried, loved, lived, used /ju:zd/, failed.
Rule 2: Nếu quá khứ hay quá khứ phân từ của động từ tận cùng bằng đuôi /ed/ và trước đó có một phụ âm âm điếc (voiceless), ngoại trừ âm /t/, thì ed đọc là /t/:
Thí dụ:
Liked, stopped, passed, kicked, worked, walked, coughed, laughed, washed, watched, worked.
Rule 3: Nếu quá khứ hay quá khứ phân từ của một động từ tận cùng bằng đuôi ed và trước đó có một âm /t/ hay /d/ thì đuôi ed đọc là /id/.
Thí dụ: fit~fitted, end~ended, want~wanted, commit~committed, pat~patted
Permit~premitted.
Thực tập: Bây giờ hãy nghe đọc một động từ ở thể chưa chia; nghe xong chuyển sang hình thứ quá khứ hay quá khứ phân từ; sau đó khi nghe hình thức trả lời đúng, quí vị lập lại:
Thí dụ: nghe đọc: OPEN; quí vị phát âm –opened. Khi nghe chữ opened lần nữa, quí vị lập lại.
Exercise 1
CARRY--carried /d/
AGREE--agreed /d/
WANT—wanted /id/
WASH—washed /t/
WATCH—watched /t/
RAIN--rained /d/
KICK—kicked /t/
END—ended /id/
PERMIT—permitted /id/
ENTER—entered /d/
CARRY—carried /d/
PASS—passed /t/
CALL--called /d/
CLOSE (v.)—closed /d/
PACK--packed /t/
WORK—worked /t/
ENJOY—enjoyed /d/
HOPE—hoped /t/
WONDER—wondered /d/
OFFER—offered /d/
REGRET—regretted /id/
SHOP—shopped /t/
PLAN---planned /d/
STAY—stayed /d/
SHOW--showed /d/
HURRY—hurried /d/
VISIT—visited /id/
DECIDE—decided /id/
LIVE--lived /d/
Vietnamese Explanation
Nhận xét 3: “Used to” as a past habit. Nhóm chữ used to chỉ một thói quen ở quá khứ (xưa thuờng). I used to smoke, but I don’t anymore. Xưa tôi thường hút thuốc, nhưng nay không còn hút nữa. I didn’t use to (hay didn’t used to) drink coffee at breakfast, but now I drink coffee in the morning. Did you use to live in Vietnam? [có thể viết” Did you used to live in Vietnam?] Xưa có một thời gian bạn ở Việt Nam phải không?
Brian used to play the piano, but he hardly ever plays now.=Xưa Brain thường chơi dương cầm, nhưng bây giờ anh ta chẳng hề chơi nữa.
PHÂN BIỆT; To get used to/to be used to: quen với. I’m used to getting up early at 6:00 a.m. during the summer. =>Sau get used to hay to be used to động từ theo sau ở dạng v-ing. Used to đọc là /íu:xtơ/.
=> Những động từ sau đây tận cùng bằng âm c khi sang quá khứ hay quá khứ phân từ, hay hiện tại phân từ, đổi thành ck để giữ nguyên âm /k/:
Picnic=>picnicked--picnicking. They picnicked by the riverside. Họ đi chơi và ăn ngoài trời gần bờ sông.
Bivouac=>bivouacked--bivouacking (ngủ ngoài trời, sleep in natural shelters). The soldiers bivouacked in the forest.=lính đóng trại ở ngoài trời trong rừng.
Panic=>panicked—panicking. A week before the exams, she panicked.=trước khi thi một tuần, cô ta hoảng sợ.
Nhận xét 4: về chính tả:
-Ðộng từ offer (biếu, tặng, mời), visit (thăm) nhấn mạnh vần đầu—OFfer, VIsit-- nên khi sang quá khứ đơn, và quá khứ phân từ, không gấp đôi phụ âm cuối trước khi thêm ed: OFfered, VIsited. Cũng không gấp đôi phụ âm khi thêm –ing khi sang hiện tại phân từ present participle: OFfering. VIsiting.
-Nhưng: động từ SHOP, hay STOP tận cùng bởi một phụ âm [p], trước đó có một nguyên âm [o], thì gấp đôi phụ âm cuối trước khi thêm ed hay –ing.
Shop~shopped, shopping. Stop~stopped, stopping.
-Ðộng từ to prefer nhấn mạnh vần cuối, thì gấp đôi phụ âm trước khi thêm ed hay -ing. To preFER~preferred, preferring.
Vietnamese Explanation
Phát âm tận cùng của danh từ ở số nhiều: Bây giờ nghe một danh từ, rồi phát âm hình thức số nhiều của danh từ đó, sau đó khi nghe câu trả lời đúng, xin lập lại:
Nhận xét 5:
Exercise 2:
Thí dụ: Quí vị nghe danh từ số ít: CAR; quí vị nói số nhiều cars; sau đó khi nghe chữ cars, quí vị lập lại cars.
CAT—cats /t/ [những con mèo]
BOOK—books /s/ [những cuốn sách]
ROAD—roads /z/ [những con đường]
SONG—songs /z/ [những bài hát]
LAW—laws /z/ [những đạo luật]
SIGN—signs /z/ [những dấu hiệu]
CHURCH—churches /iz/ [những nhà thờ]
CALL—calls /z/ [những lời gọi, những cú điện thoai]
LOCK—locks /s/ [những ổ khóa]
BUS—buses /iz/ [những xe buýt]
Vietnamese Explanation
Ôn lại:
Sound disappearing & connecting
Âm biến đi và nối với âm kế
[Note: The examples below are from Seattle Learning Academy http://www.pronuncian.com. Listen to Podcast #14 and #15.]
The sound /t/ or /d/ appearing between 2 consonants will disappear. Thí dụ; Tuần tới tôi sẽ đi Paris. I’m going to Paris nex(t) week. Âm /t/ trong chữ next không đọc và chữ next week đọc như /nekswik/ chứ không đọc là /nekstwik/.
Tôi có một việc tệ nhất từ trước đến nay. I have the worst job I’ve ever had. Âm tận cùng /t/ trong worst không phát âm nên chữ worst job đọc như wors-job. Consonant cuối trong next biến đi không đọc và consonant s nối liền với job thành “wors-job”.
Note: Aged /eidzd/: nếu là past participle của động từ age thì ed đọc là /d/; thí dụ: The class is for children aged /eidzd/12 and over. Lớp học dành cho các em nhỏ từ 12 tuổi trở lên. She is aged between 30 and 35. Bà ta tuổi trong khoảng 30 và 35. Phân biệt với tính từ aged—very old-- đọc là aged /éidzid/. My aged parents need constant care. Ba má đã già của tôi cần người ngày đêm săn sóc.
Vietnamese Explanation
Xin chú ý: Trong khi theo dõi bài học Anh Ngữ Sinh Ðộng, nếu quí vị có điều gì thắc mắc về cách phát âm, cách hành văn, chấm câu hay văn phạm, xin gửi Email về địa chỉ Vietnamese@voanews.com. Quí vị vừa học xong bài 253 trong Chương trình Anh ngữ Sinh Ðộng New Dynamic English. Phạm Văn xin kính chào quí vị thính giả và xin hẹn gặp lại trong một bài học khác.
